ساختار بلوری

در علم بلورنگاری، ساختار بلوری یا ساختار کریستالی ( Crystal structure ) به توصیفی از آرایش منظم اتم ها، یون ها یا مولکول ها در بلور اشاره دارد. [ ۱] ساختارهای منظم از ماهیت ذاتی تمایل ذرات تشکیل دهنده برای تشکیل الگوهای متقارن ایجاد می شوند. این ساختارهای منظم در امتداد جهت های اصلی فضای سه بعدی ( x, y, z ) در ماده تکرار می شوند.
هر گروه و گوناگونی جواهرات، ترکیب شیمیایی منحصر به فردی دارد که مواد اولیه و عناصر ضروری آن را توصیف می کند. همه جواهرات از اتم ساخته شده اند. اتم ها کوچک ترین جزء سازندهٔ این ساختار هستند. وقتی اتم ها در الگویی مکرر و سه بعدی قرار می گیرند، دارای ساختار کریستالی می شوند و به آن ها کریستالین ( crystalline ) می گویند.
زمانی که هیچ ساختار کریستالی وجود ندارد و اتم ها به صورت نامنظم قرار گرفته اند، به ماده مورد نظر آمرفز گفته می شود ( از کلمهٔ Amorphes به معنی بدون شکل و فرم ) . آبسیدین ( شیشه آتشفشانی ) یک نمونه از مواد آمرفز است که می شود به عنوان جواهر هم از آن استفاده کرد.
اکثر جواهرات طبیعی و ساختگی کریستالین هستند. مواد کریستالین خواص جهتی دارند، هم خواص فیزیکی و هم خواص نوری و چشمی که ثمر قرارگیری سه بعدی اتم ها و اتصالات آن ها است. در زمان تشکیل جواهرات، آن ها با اضافه شدن لایه های اتم رشد می کنند. حالت های متنوعی که اتم ها می توانند با هم ترکیب شوند را می شود در اشکال بسیار کریستال ها دید، مانند کریستال هایی با سطوح تخت و گوشه های نوک تیز، گوشه هایی سوزنی شکل، یا با سطوح لطیف و گرد.
با در نظر گرفتن این موضوع که ساختار کریستالی داخلی جواهر کریستالین می تواند شکل خارجی آن را تعیین کند، استثناهایی هم وجود دارند. شرایط در حین تشکیل می تواند چنان باشد که کریستالی با شکلی نامعمول تشکیل شود، یا شاید هم کریستال شکسته، بریده یا پالیش شده باشد. فارغ از شکل نهایی کریستال، ساختار داخلی آن هنوز یکسان است.
ساختار کریستالی می تواند بخش هایی داشته باشد که بازتاب، تکرار اشتباه، و چرخیده شده باشد. که می تواند سبب تشکیل کریستال های دوگانه شود. در نقطهٔ برخورد بخش های دوگانگی، تغییر جهت ساختار کریستالی و جهت رشد قابل مشاهده است. دوگانگی مکرر در جواهرات به شکل لایه هایی دیده می شود. دوگانگی در کریستال می تواند به دلیل تغییر دما و فشار در زمان یا بعد از تشکیل دانست.