زنگِزور منطقه ای تاریخی و جغرافیایی در ارمنستان شرقی است. [ ۱] [ ۲] [ ۳] زنگزور در دامنه های کوه های زنگزور جای گرفته و امروزه عمدتاً با استان سیونیک جمهوری ارمنستان مطابقت دارد. [ ۴] [ ۵] زنگزور در عهدنامه گلستان در سال ۱۸۱۳ توسط ایران قاجار به روسیه واگذار شد. در زمان اتحاد جماهیر شوروی، مناطق گوریس، کاپان، مغری و سیسیان اتحاد جماهیر شوروی ارمنستان در محدوده زنگزور قرار داشت که در سال ۱۹۹۵ بخشی از استان سیونیک ارمنستان شدند.
بر پایه داستان های محلی یک شاهزاده زنگزوری به مردمش فرمان داد تا گنج هایشان را بر سر کوه های آن سامان خاک کنند تا به دست مهاجمان بیگانه نیفتد. گنج را به زبان ارمنی گانز و سر کوه را سار می نامند که هردو واژه هایی از فارسی است؛ بنابراین نام این کوه ها گانزسار یا همان گنج سر شد[ ۶] که بعدها به گونه زنگزور درآمد. [ ۷] بسیاری از نام های دیگر قدیمی آبادی های این منطقه نام های ایرانی بوده اند که بیشترشان به پسوند - وان ختم می شده اند. - وان یک پسوند ایرانی است به معنای جا و محل. این پسوند را در نام هایی مانند شیروان، کندوان ( جای کندوها ) ، لیقوان، سراوان، شیشوان، نخجوان و غیره هم مشاهده می کنیم. برای مثال نام اصلی شهر کاجاران ارمنستان هم نام ایرانی گجوان ( تلفظ: گَه جِه وان ) بوده که بعدا به کاجاران ارمنی بمعنی جایگاه دلیران تغییر یافته است.
براساس روایتی دیگر، در منطقه یک کلیسای قدیمی به نام صومعه تاتو وجود دارد که ناقوسی بزرگ دارد. وقتی تیمور لنگ می خواست منطقه را تسخیر کند، به او گفتند که این ناقوس مردم را با خبر می کند و مانع است؛ بنابراین او خرابکارانی فرستاد. چون صبح شد و مغولان زنگ را بنواختند تا مردم به میدان درآیند. مردم مغولان را حاکم دیدند، به هم گفتند زنگ زور زده شده است![ ۸] [ ۹]
از نظر تاریخی زنگزور بخش جنوبی استان باستانی ارمنستان سیونیک بوده است. «آ. ردگیت» اشاره می کند که کشف یک سکه آتنی قرن ششم قبل از میلاد در زنگزور نشان دهنده وجود روابط تجاری بین ارمنستان و آسیای صغیر است. کتیبه هایی از پادشاه ارمنستان بزرگ آرتاش یکم ( ۱۸۹–۱۶۰ قبل از میلاد ) در قلمرو زنگزور یافت شده است. در آغاز قرن چهارم سیونیک به همراه سایر استان های ارمنستان به مسیحیت گرویدند. از دوازده گاور ( منطقه ) سیونیک، هفت گاور در داخل زنگزور قرار داشت ( چاغوک، آقاخچک، گابند، بگک یا بالک، دزرک، آرویک و کوساکان ) .
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبر پایه داستان های محلی یک شاهزاده زنگزوری به مردمش فرمان داد تا گنج هایشان را بر سر کوه های آن سامان خاک کنند تا به دست مهاجمان بیگانه نیفتد. گنج را به زبان ارمنی گانز و سر کوه را سار می نامند که هردو واژه هایی از فارسی است؛ بنابراین نام این کوه ها گانزسار یا همان گنج سر شد[ ۶] که بعدها به گونه زنگزور درآمد. [ ۷] بسیاری از نام های دیگر قدیمی آبادی های این منطقه نام های ایرانی بوده اند که بیشترشان به پسوند - وان ختم می شده اند. - وان یک پسوند ایرانی است به معنای جا و محل. این پسوند را در نام هایی مانند شیروان، کندوان ( جای کندوها ) ، لیقوان، سراوان، شیشوان، نخجوان و غیره هم مشاهده می کنیم. برای مثال نام اصلی شهر کاجاران ارمنستان هم نام ایرانی گجوان ( تلفظ: گَه جِه وان ) بوده که بعدا به کاجاران ارمنی بمعنی جایگاه دلیران تغییر یافته است.
براساس روایتی دیگر، در منطقه یک کلیسای قدیمی به نام صومعه تاتو وجود دارد که ناقوسی بزرگ دارد. وقتی تیمور لنگ می خواست منطقه را تسخیر کند، به او گفتند که این ناقوس مردم را با خبر می کند و مانع است؛ بنابراین او خرابکارانی فرستاد. چون صبح شد و مغولان زنگ را بنواختند تا مردم به میدان درآیند. مردم مغولان را حاکم دیدند، به هم گفتند زنگ زور زده شده است![ ۸] [ ۹]
از نظر تاریخی زنگزور بخش جنوبی استان باستانی ارمنستان سیونیک بوده است. «آ. ردگیت» اشاره می کند که کشف یک سکه آتنی قرن ششم قبل از میلاد در زنگزور نشان دهنده وجود روابط تجاری بین ارمنستان و آسیای صغیر است. کتیبه هایی از پادشاه ارمنستان بزرگ آرتاش یکم ( ۱۸۹–۱۶۰ قبل از میلاد ) در قلمرو زنگزور یافت شده است. در آغاز قرن چهارم سیونیک به همراه سایر استان های ارمنستان به مسیحیت گرویدند. از دوازده گاور ( منطقه ) سیونیک، هفت گاور در داخل زنگزور قرار داشت ( چاغوک، آقاخچک، گابند، بگک یا بالک، دزرک، آرویک و کوساکان ) .
wiki: زنگزور