زنوزی علی بن عبدالله

[ویکی نور] آقا علی، طبق نوشته خودشان در ذی قعده 1234ق (برابر با 1197ش و 1818م)، در اصفهان متولد شد و در سه سالگی (1237) به همراه پدر عالم خود به تهران مهاجرت کرد. مقدمات علوم، از جمله ادبیات عرب، منطق، «شرح تجرید» قوشچی و «معالم الأصول» را در حوزه تهران فراگرفت و سپس توفیق تشرف به محضر منقول و معقول پدرش را یافت؛ در منقول، «شرح لمعه» و «قوانین» و در معقول، «شوارق الإلهام» فیاض لاهیجی، «شرح اشارات» خواجه نصیرالدین طوسی و «مبدأ و معاد» ملا صدرا. این استفاده تا پایان عمر پدرش (1257) که آقا علی 23 ساله بود، ادامه یافت.
آقا علی پس از مرگ پدر برای تحصیل و تکمیل منقول به عتبات عالیات مشرف شد. از چند و چون این سفر علمی، اطلاعی در دست نیست، اما ظاهرا طولانی نبوده است. سپس سه سال در حوزه اصفهان در محضر اساتید آن حوزه به تکمیل معقول پرداخت. آقا علی در محضر میرزا حسن نوری، «اسفار» و «مفاتیح الغیب»، اثر ملا صدراو «شفا»، اثر ابن سینا را تلمذ کرده است.
آقا علی در حوزه اصفهان علاوه بر میرزا حسن، از محضر سید رضی لاریجانی (متوفی 1270)، ملا محمدجعفر لاهیجی لنگرودی، حاج محمدابراهیم نقشه فروش نیز استفاده کرد. آقا علی سپس برای استفاده از محضر ملا آقا قزوینی (متوفی 1282) به قزوین رفت. وی ملا آقا را بحری موّاج و بی کران تعبیر می کند، اما به طول این تحصیل در قزوین اشاره نکرده است. در آثار آقا علی از ملا آقا به صراحت مطلبی نقل نشده است، اما به احتمال قوی، مواردی را که آقا علی به استاد (بدون ذکر نام) استناد کرده، به ویژه در تعلیقات اسفار، مراد ملا آقا قزوینی است.
وی سپس به اصفهان مراجعت کرد و در خدمت میرزا حسن نوری، مجددا به تحصیل علوم عقلیه پرداخت و بعد از انقضای پنج سال به تهران مراجعت کرد. مشخص نیست که مجموع این سه سفر علمی برای تحصیل معقول پنج سال به طول انجامیده یا اینکه این پنج سال تنها طول سفر اخیر (اصفهان) است.
به هرحال، در این زمان (حدود سال 1270) تحصیلات آقا علی در معقول به پایان می رسد.