زلیخا

[ویکی شیعه] زلیخا همسر عزیز مصر بود که بعد از ورود حضرت یوسف(ع) به خانه عزیز مصر در حالی که تازه به سن بلوغ رسیده بود دلباخته او شد. قرآن از زلیخا نامی نبرده و تنها با تعبیر «امْرَأَتُ الْعَزِیز؛ همسر عزیز مصر» از او یاد می کند. با این حال در روایات به نام زلیخا اشاره شده است.
زلیخا از همسرش صاحب فرزند نمی شد. او زنی زیبا، ثروتمند و بت پرست بود. زلیخا با وجود شوهردار بودن، عاشق یوسفی شد که عزیز مصر او را به او پیشکش کرده بود.
آیات متعددی از سوره یوسف و آیاتی از سِفر پیدایشِ تورات به داستان عشق مادی زلیخا و برخورد یوسف با آن پرداخته اند.

[ویکی اهل البیت] زلیخا نام همسر عزیز مصر بود که شیفته حضرت یوسف گردید.
تصغیر زلیخاء مؤنث ازلخ به معنی لغزشگاه . نام همسر عزیز مصر که فریفته جمال یوسف (ع) شد . از این جهت او را به این نام می خوانده اند که وی از فرط جمال محل لغزش عقول بیندگان بوده ، و یا چون بدنش از غایت لطافت صاف و لغزنده بوده است ، و نام اصلیش راعیل بوده .
شرح ماجرای این زن ـ بدان گونه که در قرآن آمده به نحو اجمال ـ از این قرار است :
هنگامی که یوسف به عنوان برده به خانه عزیز مصر در آمد ، عزیز که وی را ـ از حیث سیرت و صورت ـ نوجوانی شایسه دید، سفارش وی را به همسر خود نمود و گفت : وی را گرامی بدار ، باشد که سودی از او عاید ما گردد و یا او را فرزند خویش بخوانیم (زیرا عزیز مصر عقیم و بلا عقب بوده است ) اما زلیخا ـ که در طول دوران ازدواجش با عزیز کامی از او ندیده بود ـ چون چشمش به جمال دل آرای یوسف افتاد سخت دلباخته وی گردیده و او را بدان عمل دعوت نمود ، فوراً درهای ورودی خانه را ببست و یوسف را گفت : هر چه زودتر به نزد من آی .
یوسف گفت : من از آنچه که تو می خواهی به خدا پناه می برم ، او خداوندگار من است که جایگاهی والا مرا عطا فرموده ، شایسته نباشد که او را عصیان نمایم ، که متخلفان و ستمگران رستگار نگردند .
زلیخا خود به سوی یوسف رفت ، یوسف نیز ـ به مقتضای غریزه حیوانی و مهیا بودن اسباب خلاف ـ اگر برهان خدائی به دیده بصیرتش نیامده بود همانا به سوی زلیخا می رفت . ما (خداوند) این کار ناشایست و زشت را از او به دور داشتیم ، که وی از بندگان خالص ما بود .
هر دو (یوسف و زلیخا) به سمت در شتافتند (زلیخا به قصد رسیدن به یوسف و یوسف به عزم فرار) ، زلیخا جامه یوسف را از پشت بدرید ، ناگهان شوی زلیخا را به کنار درب اتاق یافتند ، زلیخا چون چشمش به شوی افتاد وی را گفت : ایا کیفر آن کس که قصد سوئی به همسر شما کند جز زندان یا عذابی دردناک چه خواهد بود ؟!
یوسف گفت : این زن خود مرا به سوی خویش خوانده ومن از این تهمت بریئم . در این حال گواهی از بستگان زن به نفع یوسف گواهی داد و گفت : اگر جامه یوسف از پیش دریده باشد زن راستگو و یوسف مقصر است ، واگر جامه از پس دریده است زن دروغگو و یوسف راستگو است . و چون عزیز جامه یوس را از پشت دریده دید ، همسر را گفت : این از نیرنگ شما است که شما زنان را نیرنگی بس سترگ است ، ای یوسف از این درگذر (این ماجرا را نادیده گیر و پنهان دار) ، و ای زن ازکرده خویش پوزش بخواه که گناه از توست .

زُلِیْخا
(یا: زَلیخا) در تفسیر قرآن. نام همسر عزیز مصر یا فوطیفارکه به یوسف (ع) اظهار عشق کرد و یوسف پاکدامنی ورزید و سرانجام به دسیسۀ این زن به زندان افتاد. این داستان مفصلاً در سورۀ یوسف آمده است بدون آن که نامی از این زن برده شود. در عهد عتیق نیز نامی از او نیست هرچند این نام در تلمود آمده است. داستان دلدادگی زلیخا به یوسف از مضامین مهم ادبیات فارسی است. منشأ این داستان ها، روایاتی است که مفسران در تفسیر آیه های مربوط با طول و تفصیل بیان کرده اند. براساس یکی از این داستان ها، پس از آن که یوسف عزیز مصر شد، زلیخا را که پیرزن فرتوتی شده بود، دید و او را جوان ساخت و به همسری برگزید.