زعفرانیه

زَعفَرانیه یکی از محله های منطقه ۱ شهرداری تهران واقع در شمال شهر تهران و منطقه شمیران است. این محلّه که در کوهپایه های البرز قرار دارد، و آمیزه ای از شهرسازی مدرن و سنّتی در آن به چشم می خورد. زعفرانیه یکی از گران قیمت ترین مناطق تهران است. [ ۱] [ ۲]
زعفرانیه از شمال به ارتفاعات توچال، از جنوب به خیابان ولیعصر و محمودیه، از شرق به تجریش و از غرب به رودخانه ولنجک محدود می شود. زعفرانیه یکی از مرتفع ترین محله های پایتخت است و ۱۶۵۰ تا ۱۸۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
این محله در ناحیه ۲ از منطقه ۱ شهرداری تهران قرار دارد اماکن مهمی نظیر کاخ موزه سعدآباد، فرمانداری شهرستان شمیرانات، دادگاه ویژه روحانیت و چندین سفارتخانه از جمله سفارت های آفریقای جنوبی و برزیل در این محله قرار دارند.
زعفرانیه به دلیل قرار گرفتن بر روی گسل شمال تهران، درصورت بروز زلزله درمعرض آسیب جدی خواهد بود. بخش شمالی محلّه نیز که زیر تله کابین توچال قراردارد، در معرض رانش زمین است. [ ۳]
زعفرانیه روستایی واقع در شمال غربی تجریش بین سعدآباد و ولنجک بوده است که از شمال به آبریز کوه، از جنوب به محمودیه، از غرب به ولنجک و از شرق به تجریش محدود بوده است. حسین علی خان مویدالممالک صاحب بخش عظیمی از زمین های آن بوده است و بیش ترین زمین های که تا نزدیکی باغ فردوس ادامه داشته، زراعی محسوب می شده است. پس از احداث خیابان پهلوی ( ولیعصر کنونی ) جاده ای برای دسترسی به اسدآباد کشیده شد که از حدود باغ فردوس شروع و به سمت شمال سعد آباد ختم می شد، زعفرانیه امروزی در واقع حاشیه همین خیابان قدیمی می باشد. یکی از محل های قدیمی زعفرانیه اسدآباد است، که بسیاری از پیرمردان و پیرزنان محلی باغ های معروف اسدآباد را به خوبی به یاد دارند و از هوای پاکی که آن روزها استنشاق می کردند به حسرت سخن می گویند از معروف ترین این باغ ها می توان به باغ زند کریمی، باغ خانم مروان، باغ حاجی کلاهی و باغ خیامی اشاره کرد. از این چند باغ معروف تنها باغ خیامی است که هنوز شکل و شمایل گذشته اش را تا حدودی حفظ کرده و دستخوش تغییر نشده است. محله اسدآباد در میان محله های ولنجک تا زعفرانیه و قرار گرفته است که از سمت شمال به ارتفاعات البرز و از سمت شرق به رودخانه سعدآباد و از سمت غرب به خیابان شهید سرلشکر فلاحی زعفرانیه سابق محدود می شود. اکثر کوچه های منشعب از خیابان اصلی بن بست بوده است؛ هم چون خود محله که در بن بست کوه البرز قرار دارد و با حرکت از سمت جنوب به سمت شمال محله تغییر سبک معماری بیش تر مشهود می گردد. در بخش های شمال قدمت خانه ها بیش تر است و تغییر بافت جدید به قدیم پررنگ تر به چشم می آید و کوچه ها نیز تنگ تر می شوند. محله اسدآباد یکی از محله های قدیمی شمیران است که اگر چه وسعت چندانی ندارد ولی در گذشته به دو قسمت محله بالا و محله پایین تقسیم می شده است. اصلی ترین راه های دسترسی اهالی به کوچه های قدیمی خیابان سرلشکر فلاحی ( زعفرانیه سابق ) است. ابتدا اکبری ها و سپس زارعی ها و سپانلوها طوایف اولیه ای بودند که از سمت نایین اصفهان و استرآباد گرگان به این محل مهاجرت نمودند و پایه گذار این محل بودند. در این محل یک باب حمام، آب انبار خدائی و چهار قنات وجود داشته است. از نظر قشر بندی می توان اهالی این محل را در بدو شکل گیری محل افراد متوسطی دانست. در ابتدا این محل به دلیل اداره برقی که در آن وجود داشت برق بامداد نامیده می شد و بعدها به نام زعفرانیه تغییر نام داد.

زعفرانیه (سبزوار). زعفرانیه، نام دهکده ای توریستی از توابع بخش مرکزی شهرستان سبزوار، استان خراسان رضوی، ایران است که در ۳۵ کیلومتری جاده سبزوار - نیشابور قرار دارد. [ ۱]
رودخانهٔ دائمی کالشور سبزوار از جنوب این این روستا می گذرد.
زعفرانیه دارای ۶ اثر تاریخی ثبت شده در آثار ملی ایران است. این آثار عبارتند از:
• کاروانسرای زعفرانیه
• یخچال کلانتر
• قلعه کهنه
• چاپارخانه زعفرانیه
• حمام زعفرانیه
• آب انبار زعفرانیه
این روستا در دهستان رباط قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۲۳۲ نفر ( ۷۰ خانوار ) بوده است. [ ۲]

زَعفَرانیّه
منطقه ای در تهران، روبه روی باغ فردوس در خیابان ولی عصر کنونی، در نزدیکی میدان تجریش. درگذشته مزرعه ای با نام اسدآباد بود. در دورۀ پهلوی، پس از امتداد خیابان پهلوی به میدان تجریش، خیابان فرعی از ابتدای آن تا شمال کاخ سعدآباد کشیدند که دری زعفرانی رنگ به داخل کاخ داشت. از این رو به خیابان زعفرانی، و پس از کِشتِ آزمایشی مقداری پیاز زعفران در کاخ سعدآباد و نمایش محصول آن، به خیابان زعفرانیه مشهور شد.