زرقان

زرقان (جغتای). زرقان، روستایی است از توابع ایران , استان خراسان رضوی , شهرستان جغتای , بخش مرکزی. مردم روستای زرقان به زبان فارسی خراسانی صحبت می کنند. [ ۱]
این روستا در بخش هایی از دهستان جغتای قرار داشته و طبق آخرین سرشماری عمومی آمار ایران، روستای زرقان با بیش از 890 خانوار و دارا بودن جمعیتی بالغ بر نزدیک ۲۰۰۰نفر، یکی از بزرگترین روستاهای جغتای محسوب می گردد، شغل اغلب اهالی کشاورزی و دامپروری و معدن درآمد اهالی این روستا از همین راه تأمین می شود. [ ۲]
قدمت تاریخی دقیقی برای روستای زرقان تخمین زده نشده است، اما آمار متفاوتی از روستا ارائه شده است، یکی از قدیمی ترین آثار مکتوب دربارهٔ روستای زرقان را می توان به سفرنامه هوتم شیندلر اشاره کرد که حدود ۱۲۷سال پیش یعنی حدود سال ۱۲۵۵هجری شمسی به دستور ناصرالدین شاه قاجار برای ایجاد خطر تلگراف از شاهرود به مشهد، گذری نیز به روستای زرقان داشته است و اطلاعاتی جالب دربارهٔ روستای زرقان در سفرنامه خود آورده است، درسفرنامه هوتم شیندلر آمده است زرقون۴۰خانوار جمعیت دارد و دویست و نودو شش تومان مالیات می دهد و جزو حکومت سبزوار می باشد، زرقون دم رودخانه نوز است، خیلی زراعت دارد وبسیار درخت … مشاهده کامل متن گردو و میوه جات و سپیدار، و نزدیک زرقون یک معدن مس وجود دارد ولی ۹سال است که هیچ کس در این معدن کار نمی کند،
براساس برخی از نقل قول ها زمانی که محمد پهلوان فرزند حیدر یکی از سرداران شاه زندیان برای در امان ماندن از خشونت آغامحمد خان قاجار به خراسان و روستای زرقان آمد. در روستای زرقان سکونت وجود داشته و محمد پهلوان با دختر یکی از اهالی ازدواج می کند، ولی به دلیل اینکه حرف زور خان روستا نپذیرفت اسیر توطئه شده و کشته می شود. شعری معروف از محمد پهلوان وجود دارد که از آن سال ها تاکنون، سینه به سینه در بین اهالی نقل شده است:
در خانه بودم که بر سرم جنگ آمد
شیربچه بودم، گریختنم ننگ آمد
از دست زن ناخلف بی ایمان
خون جگرم چو لاله در رنگ آمد
طبق نقل قولی دیگر؛ اهالی روستای زرقان ابتدا گَبر نشین بوده، وهمچون عشایر، کوچ نشین، که طبق برخی شواهد احشام خود را در گاودان ها نگهداری می کردند، استفاده از این گاودان ها تا قبل از انقلاب ادامه داشته است بعدها اهالی روستای زرقان از وضعیت گبر نشینی به ساکتان فصلی تغییر رویه دادند، یعنی فقط در فصول سرد سال برای سکونت به روستا می آمدند و بقیه سال را باغ نشینی می کردند.

زَرْقان
از طوایف عرب باوی خوزستان، ساکن در اراضی شرق رودخانۀ کارون در شمال اهواز و روستای زرقان/زرگان، متشکل از تیره های آل بوفاضل، آل بوسبتی، آل بوحیه، بوعمران، بیت اشهاب و بیت محارب. این طایفه از همراهی با شیخ ثامر، حاکم طوایف خوزستان، برضد منوچهرخان معتمدالدوله در سال های ۱۲۵۷ ـ ۱۲۵۸ق خودداری کرد. شیخ قاسم بن علی زرقانی از رهبران شورش گروهی از اعراب خوزستان علیه شیخ خزعل و ارتش انگلیس بود. جمعیت طایفۀ زرقان در اوایل سلطنت پهلوی بالغ بر ۴۰۰ خانوار بود.