زابل

«زَرَنکا» در کتیبه های هخامنشیان یکی از ساتراپی های مهم به شمار می رفته و دلیل آن نیز مالیاتی بوده که به دولت می پرداخته و وفق گزارش هرودوت پس از مصر و میانرودان در مرتبهٔ سوم بوده و افزون بر این، کوروش بزرگ هخامنشی به مردم این منطقه لقب یاری گر داده است. این سرزمین بعدها با ورود اقوام ایرانی دیگر که در متن های تاریخی به سکاها شهره بوده اند نام سکستان به خود می گیرد و این رخداد به ۲٬۱۲۵ سال پیش بازمی گردد.
در این روزگار سیستان افزون بر حفظ جایگاه پیشین قدرتمندتر دیده می شود و خاندان سورن که سکانشاه از میان آن ها برگزیده می شود حق داشت تا در هنگام پادشاهی ایران زمین تاج را بر سر شاهنشاه اشکانی بگذارد. نبرد حران روایت تاریخی است از رویارویی سورنا شاه سکستان ( سیستان ) با کراسوس یکی از سرداران سه گانهٔ روم که علی رغم برتری فراوان رومیان کراسوس شکست می خورد و تاوان حمله به ایران زمین را با سر بریده اش می پردازد که توسط سورنا برای اردوان شاهنشاه ایران فرستاده می شود. در روزگار ساسانیان نیز شاه سکستان و تورستان و سرزمین های کرانه سند عنوان سکانشاه یا همان شاه سیستان در کتیبه ها ثبت شده است.
شهر زابل حداکثر دویست سال قدمت دارد، زمانی که رود هیرمند شهر قدیم سیستان را ویران کرد، به جای آن، روستای حسین آباد هستهٔ اولیهٔ شهر زابل را تشکیل داد. شهر قدیم سیستان همان زاهدان کهنه باشد که از زمان خلف بن احمد صفاری تا زمان حمله تیمور گورکانی مرکز سیستان بود. در دورهٔ جدید، در نزدیکی حسین آباد، شخصی به نام نصیر گاوداری ای تأسیس کرده بود که به نصیرآباد معروف شده بود. حسین آباد در ۱۲۵۳ بر اثر درگیری های داخلی تخریب شد و در نزدیکی آن، احتمالاً در نصیرآباد، امیر قائن، در ۱۲۸۶، که به عنوان فرمانروای سیستان برای کنترل این نواحی اعزام شده بود، قلعه ای با نام نَصرَت آباد/نصیرآباد ساخت که به عنوان مرکز سیستان به شهر سیستان معروف شده و حسین آباد نیز داخل حصار آن قرار گرفته بود. به نظر می رسد سه کوهه/سی پیه/سکوهه، که برخی محققان آن را شهر عمدهٔ سیستان قبل از نصیرآباد دانسته اند، همان حسین آباد باشد که بعدها به دلیل وجود خرابه هایی بر روی سه تپه آن، به این نام خوانده شده است. آثار این سه تپهٔ باستانی امروزه در روستایی به نام سکوهه در بخش شیب آب زابل موجود است.

لذا سیس یعنی اسب گلدار
سکستان یعنی محل زندگی قوم سک به تشدید کاف ک سک در زبا رخشانی بلوچی یعنی سخت و مقاوم و محکم و سکستان یعنی محل زندگانی اقوام سخت کوش و مقاوم .

در شمال و شمالغرب سیستان ساتراپی کوهستان و امروز قُهستان و بشرویه بود که تا غرب که بیابانست و گرشاسپ شاه سیستان چون به شکار گور بدان منطقه گذر افتاد مردمانی سبز پوش اورا مهربانی و میزبانی نمودند و او آنجارا به ایشان به نگاهبانی و نیابت داد که شاه داد و شهداد امروز است و آن در کرانه ی غربی بود تا مُلک بهمن ( بم ) گستره داشت و در مغرب سیستان ساتراپی کارمانا یا کارمانیا را دو کاخ شهنشاهی یکی بم و یکی کارما ( کرمان ) و دو دروازه ی ورودی ایران به نامهای ایران دِژان ( ایرندگان ) و بم پور ( پسر بم ) و خَش یا قاش بود که در مرز ساتراپی ماکاقرار داشت. پهره ( ایرانشهر ) و چهبار نیز در سیطره ی ماکائیان و مکران بوداز سرحدات کارمانیا و سیستان تا دریا و از دریا تا رود سند. . . سکائیان نام سکائِستان، سکستان نام نهاده، و سیوستان را بر گستره و زاولستان یا زابلستان رابر نظامات مدنی آن و در نام اخیر تَر آن را انبار غله ی ایرانو نیم روز به معنای آنکه ظهر در آن دقیقا به دو نیمه ی مساوی مقسم بود نام دادند.
زابل در افغانستان را که نامی نو و در ۱۹۶۴ بر شهری در ولایت کلات نهادند نباید زابل دانست که این نام مناسبتی با سیستان ندارد.
سیستان در دوران قاجار بخشی از قلمرو خود را که امروزه در ولایت نیمروز واقع گردیده از دست داد. و این بلا و مهجوریت بر گرداگرد ایران رخداد ازجمله بلوچستان را نیز جفا کردند و به دو نیم و خراسان را نیز به دو نیم و. . . الخ.
کوه اوشیدر و کعبه ی زرتشت کوهیست در میانه ی دریاچه ی هامون که آب گرداگرد آنرا فرا گرفته و کاخ کُهزاد و قلعه ی دختر و آرامگاه رستم بر فراز آنستو نیز رام شهرستان ( شهرسوخته ) در جنوب غربی آن و میان این دو مسیر قلعه ای که دیگر آثار آن به سختی رؤیت میشود را قلعه ی رستم بوده که بعدها قلعه ای به یادبود بر نزدیکی آن به همین نام بناشده که در اثر ناملایمات روزگار آن هم در شُرُف نابودیست. چاه شغاد برادر رستم که اورا کشت نیز در جنوب زهک و شغادک و بعد ها شُغادک نام امروزه شغالک نام دارد. سیستان سرزمین اسطوره ها و زادگاه سورِن سردار نامی و یقوب لیث اولین شاهنشاه بعد از اسلام و احیاگر زبان پارسی ایران است. سرزمین سیستان که امروزه جزو استان پهناور سیستان و بلوچستان است. دارای پیشینه ای پر فراز و نشیب بوده که متعلق به تمامی ایرانیان نیکوسرشت است و سرزمین علم و ادب و تاریخ ایران است.
امروزه در حق تاریخ این سرزمین بسیار ظلم و تحریف میکنند اما این اولین بار نبوده و آخرین بار هم نخواهد بود

⬛ بابِل : یکی از نامدارترین شهرهای دوران باستان بود / پادشاهی ( شهری ) در بین النهرین باستان از قرن ۱۸ تا ۶ قبل از میلاد، واقع در عراق امروزی ( Babylon )