ریزجریان

ریز جریان ( به انگلیسی: Microcirculation ) نام جریان حمل خون ای است که خون را به رگ های کوچکتر[ ۱] درون بافت های بدن می رساند و دارای ۳ بخش اصلی، پیش مویرگی، [ ۲] مویرگی[ ۳] و پس مویرگی[ ۴] است. همچنین جریانی مخالف با ریز جریان وجود دارد که خون را از مویرگ های بافت ها و اندام ها به رگ های بزرگتر و اصلی می رساند با نام کلان جریان. ریز جریان در شبکه ای از شریانچه های پایانه ای، مویرگ ها و ریزرگ ها که خون مویرگی را تخلیه می کنند جریان می یابد. رگ های ناحیهٔ شریانی این شبکه شریانچه[ ۵] نام دارند که توسط سلول های نرم ماهیچه ای پوشانده شده اند، قطر این شریانچه ها از ۱۰ تا ۱۰۰ میکرومتر متغیر است.
نخستین بخش ریز جریان، پیش مویرگی با تثبیت سرعت و فشار جریان خون در شریانچه ها توسط لایه درون رگی و فرایند شل و سفت شدن لایه ماهیچه ای دور شریانچه آغاز می شود. طی بخش دوم مویرگی، شریانچه ها خون را به مویرگ ها با قطر ۵ تا ۸ میکرومتر که دارای هیچگونه لایهٔ ماهیچه ای نیستند منتقل می کنند. سپس در بخش سوم، پس مویرگی خون منتقل شده از طریق مویرگ ها به ریزرگ ها[ ۶] با قطر ۱۰ تا ۲۰۰ میکرومتر و دارای لایه ماهیچه ای حمل می شود.
علاوه بر تمامی این رگ ها در شبکه گردش ریز جریان، مویرگ های لنفاوی و مجاری جمع آوری نیز وجود دارند. درون بیشتر رگ های شبکهٔ ریز جریان از لایه درون رگی[ ۷] ساخته شده است که وظایف مهمی را بر عهده دارد از جمله فراهم آوردن سطحی هموار و مناسب برای عبور خون و مواد محلول در آن از جمله آب و مواد غذایی، ترشح مولکول هایی به درون خون که منجر به جلوگیری از لخته شدن خون می شوند، تنظیم قطر و طول رگ ها به اندازهٔ مناسب برای تثبیت سرعت و فشار جریان خون.
از مهمترین وظایف و نقش های ریزجریان در بدن انسان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ - به جریان در آوردن خون در بافت ها
۲ - تنظیم فشار خون
۳ - مایع میان بافتی ( التهاب، تورم و ادما ) [ ۸]
۴ - رساندن اکسیژن و مواد غذایی به بافت ها و دفع دای اکسید کربن و مواد زاید
۵ - تنظیم دمای بدن
۶ - التهاب و تورم