رگ بستاک

رگ بستاک[ ۱] یا آمبولی ( به انگلیسی: Embolism ) انسداد ناگهانی سرخرگ است. [ ۲] سرخرگ می تواند آئورتی و سرخرگ پا باشد، اما عمدتاً مراد از آمبولی، انسداد سرخرگ ریوی است که به آن رگ بستاک ششی اطلاق می شود. رگ بستاک عمدتاً ناشی از لخته خون است، اما ماده خارجی نیز می تواند باعث آن شود که مانع خونرسانی به اندام تغذیه شده می شود. آمبولیزاسیون روشی برای درمان خونریزی و سرطان است.
• ἐμ - با تلفظ ام، پیشوند به معنای «بسمت درون» است.
• βάλλω با تلفظ بالو، به معنای «گیر انداختن» است.
آمبولی ( به فرانسوی: Embolisme ) به معنای درج روزهای اضافی در تقویم مانند کبیسه است. [ ۳] این کلمه را نخستین بار رودلف ویرشو برای گرفتگی عروق به کار آورد. [ ۴]
ترومبوآمبولی ( آمبولی لختهٔ خون ) ، آمبولی کلسترول، آمبولی چربی، آمبولی هوا، آمبولی عفونی، آمبولی جسم خارجی و آمبولی مایع آمنیوتیک.
در ترومبوآمبولی اغلب لخته ای که در اثر ترومبوز سیاهرگی تشکیل شده است، حرکت کرده و می تواند در هرجایی از جمله ریه متوقف شده و بیمار را با مشکلات شدید و حتی کشنده مواجه سازد.
هر آمبولی علت متفاوتی دارد. ترومبوآمبولی یا آمبولی لختهٔ خون معمولاً به دنبال حرکت کردن یک لختهٔ ورید عمقی در اندام یا به دنبال عمل جراحی، بی حرکتی طولانی مدت، سرطان یا بعضی مشکلات انعقادی ژنتیکی یا اکتسابی رخ می دهد. آمبولی چربی معمولاً به دنبال شکستگی استخوان و قرار گرفتن مغز استخوان در معرض جریان خون ایجاد می شود. آمبولی ها بر اساس محلی که به آن وارد می شوند علایم متفاوتی ایجاد می کنند. ترومبوآمبولی ریه یکی از شایع ترین محل ورود آمبولی است که معمولاً در بیماران بستری دیده می شود و سبب تنگی نفس ناگهانی می شود. آمبولی می تواند وارد مغز شده و سبب علایم سکتهٔ مغزی شود.
امروزه در بیماران بستری و بعد از جراحی های بزرگ برای جلوگیری از ایجاد ترومبوز سیاهرگی عمقی و به دنبال آن آمبولی، درمان پیشگیرانه با داروهای ضدانعقاد صورت می گیرد.
آمبولی ها بر اساس نوع آن ها و ارگانی که درگیر می شود درمان می شوند. آمبولی لختهٔ خون را با داروهای ترومبولیتیک ( لختهٔ آب کن ) و داروهای ضد انعقاد چون هپارین درمان می شوند. در آمبولی های بزرگ ریه گاهی عمل جراحی برای برداشتن لختهٔ خون انجام می شود. درمان آمبولی چربی حمایتی است.