رکاب

[ویکی فقه] محل گذاشتن پا هنگام سوار شدن بر مرکب را رکاب گویند.عنوان یاد شده به مناسبت در باب حج به کار رفته است.
۱. ↑ جواهرالکلام، ج۱۸، ص۱۳۷.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۱۲۵.
...

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
رکب (۱۵ بار)

«رِکَاب» از مادّه «رکوب» معمولاً به معنای «شتران سواری» می آید.

رکاب قابی است حلقوی یا بیضی که با قطعه ای بند مانند و معمولاً از جنس چرم به زین متصل می گردد. این وسیله برای سوار شدن به اسب و قاطر و کنترل سوارکاری کاربرد دارد.
در ابتدا سوارکار برای سوارشدن به اسب از تنگ زین استفاده می کرد سپس زین های تک رکابی اختراع شد که فقط برای کمک به سوار شدن کاربرد داشت و در نهایت از دو رکاب متصل به زین استفاده گردید که علاوه بر سوار شدن جهت کنترل و پایداری سوارکار بسیار مفید بود.
بنا بر برخی اقوال، رکاب دوتایی برای اولین بار در دودمان جین در چین اختراع و استفاده شده است و قبل از آن در هند و مناطق دیگر از یک حلقه که در کنار تنگ زین جاگذاری شده بود برای سوارشدن استفاده می شد. مورخ مشهور خاورمیانه، برنارد لوئیس، با استناد به برخی کتیبه های عربی نتیجه می گیرد که ایرانیان باستان مخترع رکاب بوده اند. او بر این باور است که اختراع رکاب انقلابی اساسی در حمل و نقل، ارتباطات و جنگ افزار ایجاد کرد. بعد از رکاب بود که رزم آوران با زره و سلاح های سنگین می توانستند بر مرکب ها سوار شوند و اینگونه «سواره نظام» در رسته های نظامی پدید آمد. لوئیس اضافه می کند که چابکی ای که پس از اختراع رکاب ایجاد شد الهام بخش اختراع بعدی ایرانیان یعنی چاپارخانه و چاپارداری بود که نیای نخستین صنعت پست است.
رکاب دوتایی در قرون وسطی به اروپا راه یافت و از آن به بعد انواع مختلف در شکل ها و جنس های متفاوت ساخته شد.