رویان شناسی

رویان شناسی ( به انگلیسی: Embryology ) ( از یونانی ἔμβρυον با تلفظ embryon، به معنای "متولد نشده، رویان" ) ، شاخه ای از زیست شناسی است که به مطالعه تکوین پیش از تولد گامت ها ( سلول های جنسی ) ، باروری، و تکوین رویان ها و جنین ها می پردازد. به علاوه، رویان شناسی به مطالعه اختلالات مادرزادی پیش از تولد به نام تراتوژن می پردازد.
رویان شناسی ابتدا توسط مارچلو مالپیگی معرفی شد، و سپس به نام پیش - تشکیلی شناخته شد. این نظریه می گوید که موجودات از نسخه های از پیش موجود کوچکی از خودشان تکوین می یابند. سپس ارسطو نظریه ای به نام اپی ژنژ داد که اکنون پذیرفته شده است. ایدهٔ اپی ژنز این است که موجودات از یک دانه یا تخم، به صورت مراحل پشت سرهم تکوین پیدا می کنند. رویان شناسی مدرن از کارهای کارل ارنست فون بائر پدید آمد، گرچه که مشاهدات دقیقی در ایتالیا توسط کالبدشناسانی چون آلدرواندی و لئوناردو داوینچی نیز در عصر رنسانس صورت پذیرفت.
در قرن ۱۸م میلادی، ایدهٔ رایج در رویان شناسی انسانی غرب، فرضیه پیش تشکیلی بود: این ایده که نطفه شامل رویانی ( یک نوزاد پیش - شکل یافته کوچک یا هومونکولوس ) است که در طی تکوین صرفاً بزرگتر می شود.
توصیف رقیب ایده مذکور، اپی ژنز بود که ابتدا دو هزار سال قبل تر توسط ارسطو مطرح شد. بسیاری از تلاش های اولیه برای رویان شناسی، حاصل کارهای کالبدشناسان ایتالیایی بود: آلدرواندی، آرانزیو، لئوناردو داوینچی، مارسلو مالپیگی، گابریل فالوپیو، جرولامو کاردانو، امیلیو پاریسانو، فورتونیو لیستی، استفانو لورنزینی، اسپالانزانی، انریکو سرتولی، و مائورو روسکونی. براساس نظریه اپی ژنز، شکل جانور به صورت تدریجی از تخم نسبتاً بی شکلی پدیدار می گردد. با ارتقاء میکروسکوپی در قرن ۱۹م، زیست شناسان قادر بودند تا رویان هایی که در طی مراحل پشت سرهم شکل می گرفتند را دیده، و از همین رو اپی ژنز جانشین پیش تشکیلی به عنوان توضیح مورد توجه میان رویان شناسان شد.
تسهیم، جزو اولین مراحل تکوین رویان است. تسهیم به تقسیمات متعدد میتوزی گفته می شود که بعد از باروری تخم توسط اسپرم روی می دهد. روش هایی که در آن سلول ها تقسیم می شوند، مختص برخی از جانوران بوده و ممکن است اشکال مختلفی داشته باشد.
تسهیم هولوبلاستیک، تقسیم کامل سلولیست. تسهیم هولوبلاستیک می تواند به صورت شعاعی ( تسهیم شعاعی ) ، مارپیچی ( تسهیم مارپیچی ) ، دوطرفه ( تسهیم دوطرفه ) ، یا چرخشی ( تسهیم دورانی ) باشد. در تسهیم هولوبلاستیک، کل تخم تقسیم شده و تبدیل به رویان می گردد، در حالی که در تسهیم مروبلاستیک برخی از سلول ها تبدیل به رویان شده و دیگر سلول ها تبدیل به کیسه زرده می گردند.

رویان شناسی (embryology)
(یا: جنین شناسی) مطالعۀ تغییرات موجود زنده، بعد از لقاح تخمک(تخم) تا به دنیاآمدن آن به صورت خارج شدن از تخم یا تولد. در اصل با تغییراتی مرتبط است که تشکیلات یاخته در جنین طی می کند و نیز مسیری را مطالعه می کند که به ایجاد ساختارها و اندام های بالغ منتهی می شود. (فرآیند تمایز). یکی از کاربردهای جنین شناسی کاشت جنین است که هم به صورت تجاری، مثلاً برای پرورش جمعیت گاو شیرده ممتاز به شکل سریع و کم هزینه به کار می رود و هم در پزشکی زایمان روشی برای کمک به زوج هایی است که با مشکلات باروری روبه رویند.