رنگ واکنشی

دانشنامه عمومی

رنگ های واکنشی ( به انگلیسی: Reactive dye ) از مهم ترین رنگ ها در صنایع نساجی محسوب شده که عمدتاً به واسطه استخلاف کروموفور موجود در ترکیبشان با هیدروژن گروه عاملی الیاف، شناسایی می شوند. رنگ های واکنشی به دلیل اتصال کوالانس به منسوج، از خواص پایداری خوبی برخوردارند. همچنین در مقایسه با دیگر رنگ های نساجی، دارای بازدهی رنگی بالاتری هستند؛ زیرا گروه عاملی کروموفور ( آمین ) در پیوند با آب، منجر به آبکافت و تشدید شدت رنگ می گردد.
رنگ های واکنشی در رنگرزی الیاف پنبه، ویسکوز، کتان، پشم و ابریشم کاربرد دارند.
رنگ های واکنشی در اواخر قرن نوزدهم مورد استفاده بوده اند. در آن زمان رنگ ( با عامل کروموفوری ) را به یک بستر شیمیایی افزوده، آنرا فعال کرده و سپس به تثبیت رنگ روی سطح منسوج می پرداختند. بهره بری از کلروتریازین به عنوان بستر شیمیایی این نوع رنگرزی، در اوایل دهه ۱۹۵۰، توسط شرکت صنایع شیمیایی امپریال، به صورت تجاری به جهان عرضه شد.
تری کلروتریازین همچنان یک بستر محبوب برای رنگهای واکنشی است. کروموفور ( با گروه عاملی آمین ) رنگ، به تریازین متصل شده و ضمن تولید اسید کلریدریک «دی کلروتریازین» حاصل می گردد.
یک کلر در دی کلروتریازین حاصل از واکنش فوق، با اتصال به گروه OH ( به عنوان مثال در ) سلولز ( الیاف سلولزی مثل پنبه ) منجر به بروز رنگ منظور روی الیاف می شود:
تثبیت:
فرایند تثبیت در یک حمام بافری قلیایی انجام می شود.
دیگر فرایند تثبیتی جایگزین که از نظر تجاری غالب تر است، استفاده از موادی با گروه های وینیل سولفونیل است. مانند کلروتریازین ها، یک کلر از ونیل سولفونیل به گروه هیدروکسیلی ( OH ) سلولز متصل شده و منجر به تثبیت می گردد. Remazol نام فناوری بهره گیرنده از این نوع تثبیت کننده هاست که یکی از مجبوب ترین های صنعت نساجی در دهه های اخیر بوده است.
رنگهای واکنشی بر اساس گروه های کروموفوری به صورت زیر طبقه بندی می شوند:[ ۱]
مواد رنگی که فقط دارای یک گروه کروموفور هستند، معمولاً دارای تثبیت پذیری پایین هستند دارند. برای غلبه بر این کمبود، رنگهایی با دو عامل کروموفوری هم ساخته شده اند. [ ۲]
عکس رنگ واکنشیعکس رنگ واکنشی
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران