رفع واقعی

[ویکی فقه] رفع واقعی به معنی برداشتن حکم واقعی از عهده شخص جاهل به آن است.
رفع واقعی، مقابل رفع ظاهری، و به معنای برداشتن حکم واقعی از عهده جاهل به آن است؛ برای مثال، در عبارت " ما لا یعلمون " در حدیث رفع، اگر جهل به حکم واقعی، علت برای برداشتن آن حکم در واقع از ذمه مکلف باشد، در جایی که مکلف در وجوب نمازی بر خود شک کند، تا زمانی که این حالت شک و جهل وجود دارد، حکم وجوب واقعی نماز از او برداشته می شود و در حق او ثابت نمی گردد و به این ترتیب، احکام واقعی مختص به عالمان به آنها می شود که لازمه آن تصویب باطل است؛ بنا بر این، رفع در " حدیث رفع " را رفع ظاهری دانسته اند تا این اشکال وارد نباشد.