رشیداحمد گنگوهی

[ویکی فقه] رشیداحمد گنگوهی، از محدثان و عرفای مجاهد هند در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری/ نوزدهم و اوایل بیستم میلادی می باشد.
وی فرزند مولانا هدایت احمد انصاری گنگوهی بود و در ۱۶ ذیقعده ۱۲۴۴ ق/ ۱۸۲۹ در قصبه گنگوه (بخش سهارنپور) در خانه ای متصل به خانقاه شیخ المشایخ، شاه عبدالقدوس گنگوهی، متولد شد. سلسله نسب وی از طرف پدر به ابوایوب انصاری و از طرف مادربزرگش با یازده پشت به قطب عالم، شیخ عبدالقدوس گنگوهی می رسد. پدرش مولانا هدایت احمد عالم بزرگواری بود که در طریقت به شاه غلامعلی مجددی نقشبندی دهلوی وابسته بود. در ۱۲۵۲ ق مولانا هدایت احمد در گورکهپو وفات یافت. رشیداحمد در آن زمان فقط هفت سال داشت. پس از محروم شدن از سایه پدر، تربیت وی را پدربزرگش به عهده گرفت.
دوران تحصیل
از همان اوایل کودکی آثار نیکی و عظمت شخصیت در رشید احمد ظاهر بود. وی بسیار خوش صدا بود. زبان فارسی را در کرنال از دایی خود مولوی محمدتقی که استاد مسلم زبان و ادبیات فارسی بود، آموخت. پس از آن به خواندن و فراگرفتن زبان عربی علاقمند شد. کتاب های مقدماتی صرف و نحو را نزد محمدبخش رامپوری خواند و سپس به ترغیب و تشویق استاد خود برای تکمیل تحصیلات در هفده سالگی در ۱۲۶۱ ق به دهلی رفت و در آنجا شاگردی مولوی قاضی احمدالدین جهلمی را اختیار کرد. پس از ان در خدمت مولانا مملوک العلی ناتوی حاضر شد که در آن زمان رئیس کالج دهلی بود. در ۱۲۶۰ ق مولانا محمدقاسم نانوتوی نیز همراه با مولانا مملوک العلی به دهلی رسیده بود. آنها همدرس شدند و میان آن دو چنان تعلق خاطری پیدا شد که تا آخر زندگی در هر کوشش و تلاش شریک و رفیق بودند. آنان در تاسیس و راه اندازی دارالعلوم دیوبند با یکدیگر همکاری داشتند. او از مفتی صدرالدین نیز کسب علم کرد و علم حدیث را از شاه عبدالغنی مجددی آموخت. پس از فراغت از درس و تحصیل، به حفظ قرآن مجید پرداخت.
مبارزه با انگلیس
محمدقاسم نانوتوی و رشیداحمد گنگوهی در قیام ضد انگلیسی ۱۸۵۷ در مناطق شمالی و تهانه بهون پرچمداران جهاد آزادی بودند و به سرپرستی حاجی امدادالله فاروقی تهانوی اقدامات ضد استعماری بزرگی انجام دادند. به این دلیل رشید احمد بازداشت و پس از شش ماه آزاد گردید. آن دو نفر در دوره حاکمیت استعماری انگلستان بر هند مورد خشم و نفرت دولت انگلستان بودند، اما خداوند همیشه آنها را از گزند محفوظ داشت.
تصوف و عرفان
...