رسم المصحف

[ویکی نور] رسم المصحف (عطیه). رسم المصحف تألیف صالح محمد عطیه از جمله آثار معاصر پیرامون تاریخ و تطورات رسم الخط قرآن و ارتباط آن با قرائات است.
کتاب مشتمل بر مقدمه، تمهید، چهار فصل و یک خاتمه است. مباحث هر یک از فصول به شیوه علمی و با استناد به منابع مختلف دسته بندی و ارائه شده است.
نویسنده در مقدمه به نگارش قرآن کریم بر چوب و سنگ های نازک و استخوان و برگ های درختان اشاره کرده است. به طور طبیعی در این گونه نگارش ها حرفی اضافه یا کم می شود یا به حرف دیگری تبدیل می شود؛ چراکه کتابت در میان آن ها امر جدیدی بود. با گذشت زمان خط استحکام یافت و قواعدش تعریف شد و بنیان هایش محکم شد و هر کس که به نگارش قرآن فراخوانده می شد از آن قواعد املایی و اصول کتابت اطلاع می یافت.
در تمهید کتاب تاریخ کتابت عرب پیش از اسلام با استناد به منابع مختلف بررسی شده، سپس لوازم کتابت در آن عصر معرفی شده است.
در فصل اول کتاب موضوع جمع آوری قرآن و کتابت آن در عهد پیامبر(ص) و سپس در زمان خلفا بررسی شده است. نویسنده بین تورات و قرآن کریم مقایسه کرده که انزال تورات بر موسی(ع) به صورت مکتوب بر الواح بود اما قرآن بر پیامبر(ص) نازل شد درحالی که آن حضرت خواندن و نوشتن نمی دانست. امی بودن پیامبر(ص) محکم ترین دلیل بر نزول قرآن از جانب خداوند بود. لذا به دو روش به ذهن سپردن و کتابت در محافظت از قرآن اعتماد نمود. آن حضرت اهتمام شدیدی نسبت به حفظ قرآن و فهم آن داشت. بسیاری از صحابه قرآن را حفظ می کردند که باقلانی در الإنتصار و سیوطی در الإتقان و دیگران به اسامی آن ها اشاره کرده اند.
تعداد زیاد حفاظ قرآن، رسول(ص) را از شیوه دوم که اتخاذ کتابت به عنوان وسیله حفظ و نگهداری بود باز نداشت. چراکه قاریان می میرند؛ لذا از ابتدای نزول وحی کتابت به حفظ افزوده شد و این دو روش همدیگر را کمک کرده و تصحیح می کردند.

[ویکی فقه] رسم المصحف (کتاب). رسم المصحف تالیف دکتر غانم قدوری الحمد کتاب پیرامون یکی از موضوعات علوم قرآن است.
نام کتاب: رسم المصحف، دراسة لغویة تاریخیة مؤلف: دکتر غانم قدوری الحمد کتاب پیرامون یکی از موضوعات علوم قرآن، یعنی مساله نگارش و کتاب مصحف (قرآن) نوشته شده است. مؤلف مطالب کتاب را حدود ۲۵ سال قبل برای اخذ مدرک فوق لیسانس از دانشکده علوم دانشگاه قاهره (مصر) نوشته است که پس از مدتی تصمیم می گیرد آن را به عنوان کتاب درسی ارائه نماید که بعد از انجام اصطلاحات و یا اضافه نمودن مطالبی آن را به چاپ رسانیده است وی مباحث کتاب را در شش فصل ارائه نموده که خلاصه مطالب آن به قرار زیر است.
فصل اول
در این فصل پیرامون کتابت و نوشتن در میان اقوام عرب سخن گفته است در ابتدا مساله اصل کتابت در میان عربها و رابطه خط آنها و خطوط سامی بررسی شده است و در این زمینه چگونگی نوشتن توسط عربها و ترتیب حروف و نیز اسامی حروف و سیر تکاملی آنها بحث شده است در ادامه این فصل ویژگیهای خط عربی مورد بحث قرار گرفته، دیدگاههای علماء قدیم و جدید مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم
در این فصل پیرامون تاریخ کتابت قرآن کریم و جمع قرآن بحث شده است. در این زمینه ابتدا کتابت و جمع قرآن در زمان پیامبر -صلی الله علیه و آله وسلّم - و در زمان خلیفه اول را توضیح می دهد آنگاه توحید مصاحف در زمان خلیفه سوم ( عثمان ) را بررسی کرده اسباب و علل آن را بیان داشته است در ادامه این فصل حدیث معروف سبعة احروف را ذکر نموده دیدگاههای علماء درباره معنای آن مورد بررسی قرار گرفته، رابطه مصحف عثمانی و حروف هفت گانه ( حدیث سبعة احرف ) را توضیح داده است.
فصل سوم
...