[ویکی فقه] رسالة فی الخمس (للاراکی). « رسالة فی الخمس»، تألیف آیت الله محمد علی اراکی ، در باره برخی از مسایل خمس است. این رساله در کتابی با عنوان« المکاسب المحرمه » به چاپ رسیده و از صفحه ۲۶۹ تا ۲۹۷ این کتاب را به خود اختصاص داده است.
حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی در ۲۴ جمادی الثانی ۱۳۱۲ ق. در اراک دیده به جهان گشود. وی پس از یادگیری خواندن و نوشتن، در نوجوانی وارد حوزه علمیه اراک شد و در درس استاد سید جعفر شیثی حضور یافت و مقدمات علوم اسلامی را از او فرا گرفت. دروس سطح حوزه را نزد آیة الله العظمی سید محمد تقی خوانساری به خوبی پشت سر گذراند. آیة الله اراکی هم زمان با تحصیل دوره سطح، در درس شرح منظومه آیة الله شیخ محمد باقر اراکی معروف به سلطان آبادی شرکت کرد و از دانش آن حکیم فرزانه خوشه ها چیدایشان سال ها در درس آیة الله العظمی آقا نور الدین اراکی و آیة الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی شرکت کرد و از دانش و تقوای آن دو مرجع بزرگ تقلید شیعیان، بهره ها برد. آیة الله اراکی در این سالها با امام خمینی آشنا شد. آیة الله اراکی در پی دستگیری و تبعید امام به نجف ، همان سال به عراق و نجف رفت. آیة الله اراکی از آغاز نهضت امام خمینی در سال ۱۳۴۱، هماره به پشتیبانی از ایشان برآمدند، با این که بیش از ده سال از امام خمینی بزرگتر بودند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از دولت و نظام جمهوری اسلامی حمایت کردند، و بعد از رحلت امام (ره) حمایت مراجع تقلید شیعه ، به ویژه آیة الله العظمی اراکی که حدود چهل سال از آیت الله خامنه ای بزرگتر بودند، امید دشمنان انقلاب اسلامی را به یأس مبدل ساخت. آیة الله اراکی در طول بیش از ۳۵ سال تدریس در حوزه علمیه قم، پیچیده ترین مباحث علمی را با گفتاری شیوا و بیانی رسا مطرح می کرد. از ویژگی های درس ایشان پرهیز از تکرار و زیاده گویی بود. کلام را گزیده و پر معنی ادا می کرد. اعتقادش بر این بود که طالب علم باید قبل از حضور در درس، مطالعه نماید. آیة الله اراکی پس از وفات آیة الله سید محمد تقی خوانساری( متوفای ۱۳۷۱) به درخواست شماری از شاگردان او، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. بسیار از استادان برجسته حوزه علمیه قم و مسئولان نظام جمهوری اسلامی سال ها از محضر ایشان کسب فیض نمودند. مرجع بزرگ تقلید شیعیان در طول عمر پر برکت خویش، کتاب هایی نیز در علم فقه و اصول نوشت. سرانجام روح ملکوتی آیة الله العظمی اراکی مرجع تقلید شیعیان پس از یک قرن( تولد ۱۲۷۳ فوت ۱۳۷۳) تلاش برای هدایت مردم در ۲۳ آبان سال ۱۳۷۳ شمسی به ملکوت پیوست و پیکرش با تشییع با شکوه مردم قم در حرم حضرت معصومه علیها السلام به خاک سپرده شد. رضوان و رحمت خدا بر او باد.
حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی در ۲۴ جمادی الثانی ۱۳۱۲ ق. در اراک دیده به جهان گشود. وی پس از یادگیری خواندن و نوشتن، در نوجوانی وارد حوزه علمیه اراک شد و در درس استاد سید جعفر شیثی حضور یافت و مقدمات علوم اسلامی را از او فرا گرفت. دروس سطح حوزه را نزد آیة الله العظمی سید محمد تقی خوانساری به خوبی پشت سر گذراند. آیة الله اراکی هم زمان با تحصیل دوره سطح، در درس شرح منظومه آیة الله شیخ محمد باقر اراکی معروف به سلطان آبادی شرکت کرد و از دانش آن حکیم فرزانه خوشه ها چیدایشان سال ها در درس آیة الله العظمی آقا نور الدین اراکی و آیة الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی شرکت کرد و از دانش و تقوای آن دو مرجع بزرگ تقلید شیعیان، بهره ها برد. آیة الله اراکی در این سالها با امام خمینی آشنا شد. آیة الله اراکی در پی دستگیری و تبعید امام به نجف ، همان سال به عراق و نجف رفت. آیة الله اراکی از آغاز نهضت امام خمینی در سال ۱۳۴۱، هماره به پشتیبانی از ایشان برآمدند، با این که بیش از ده سال از امام خمینی بزرگتر بودند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از دولت و نظام جمهوری اسلامی حمایت کردند، و بعد از رحلت امام (ره) حمایت مراجع تقلید شیعه ، به ویژه آیة الله العظمی اراکی که حدود چهل سال از آیت الله خامنه ای بزرگتر بودند، امید دشمنان انقلاب اسلامی را به یأس مبدل ساخت. آیة الله اراکی در طول بیش از ۳۵ سال تدریس در حوزه علمیه قم، پیچیده ترین مباحث علمی را با گفتاری شیوا و بیانی رسا مطرح می کرد. از ویژگی های درس ایشان پرهیز از تکرار و زیاده گویی بود. کلام را گزیده و پر معنی ادا می کرد. اعتقادش بر این بود که طالب علم باید قبل از حضور در درس، مطالعه نماید. آیة الله اراکی پس از وفات آیة الله سید محمد تقی خوانساری( متوفای ۱۳۷۱) به درخواست شماری از شاگردان او، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. بسیار از استادان برجسته حوزه علمیه قم و مسئولان نظام جمهوری اسلامی سال ها از محضر ایشان کسب فیض نمودند. مرجع بزرگ تقلید شیعیان در طول عمر پر برکت خویش، کتاب هایی نیز در علم فقه و اصول نوشت. سرانجام روح ملکوتی آیة الله العظمی اراکی مرجع تقلید شیعیان پس از یک قرن( تولد ۱۲۷۳ فوت ۱۳۷۳) تلاش برای هدایت مردم در ۲۳ آبان سال ۱۳۷۳ شمسی به ملکوت پیوست و پیکرش با تشییع با شکوه مردم قم در حرم حضرت معصومه علیها السلام به خاک سپرده شد. رضوان و رحمت خدا بر او باد.
[ویکی نور] رساله فی الخمس (اراکی). «رسالة فی الخمس»، تألیف آیت الله محمد علی اراکی، درباره برخی از مسائل خمس است. این رساله در کتابی با عنوان «المکاسب المحرمه» به چاپ رسیده و از صفحه 269 تا 297 این کتاب را به خود اختصاص داده است.
این رساله بدون مقدمه به چهار مسئله درباره خمس سودی که از تجارت به دست می آید سخن گفته و از چهار مسئله، دو تنبیه و چهار مبحث ذیل مسئله چهارم ترکیب یافته است. شیوه تحقیق تحلیلی و استدلالی، با استناد به روایات و اقوال برخی از فقهاست.
اولین مسئله ای که مورد بحث قرار گرفته درباره نحوه تعلق خمس به سود کسب و تجارت است. نگارنده برای این مسئله سه صورت تصویر کرده است: 1- خمس به ذمه و عهده تاجر است، پس معامله ای که قبل از جدا کردن خمس صورت می گیرد صحیح است و سود و زیان آن ربطی به خمس ندارد. 2- خمس به عین مال تعلق می گیرد، مانند زکات که به عین مال تعلق می گیرد. پس در صورتی معامله صحیح است که خمس مال داده شده باشد. 3- خمس متعلق به عین مال است ولی به نحو مشاع.
نگارنده اقوال مختلف این مسئله را به همراه روایات بررسی کرده و از مفاد روایات چنین برداشت می کند که اصل معامله بر مالی که خمسش پرداخت نشده، صحیح است و ملک فروخته شده به مشتری تعلق می گیرد؛ ولی وی تا زمانی که بایع خمس مال خود را نپرداخته است، مجاز به تصرف در مال فروخته شده نیست.
مسئله دوم: نکته دیگری که مطرح می کند این است که اگر مالی که خمس آن پرداخته نشده، از طرف کسی که به وجوب خمس اعتقاد ندارد، مثل کافر، به شخص برسد، واجب نیست که آن شخص، خمس را پرداخت کند و می تواند در مالی که خریده است، تصرف نماید. این مطلب با توجیهات فقهی و برخی روایات، مورد پذیرش مؤلف قرار گرفته است. در ادامه دو مطلب را به عنوان تنبیه ذکر کرده است: 1.در مسئله قبل، به آن اجازه تصرف، اشکال شده است که اگر حتی توسط معصوم(ع) اجازه داده شده باشد، معصوم می تواند فقط حق الله را ببخشد و حق الناس (سهم سادات) را امام هم نمی تواند ببخشد. مؤلف جواب می دهد اهل بیت بر مال و جان های مردم ولایت دارند. 2. خمسی که بخشیده شد ملک کسی می شود که خمس به آن بخشیده شده است و می تواند در آن تصرف کند.
این رساله بدون مقدمه به چهار مسئله درباره خمس سودی که از تجارت به دست می آید سخن گفته و از چهار مسئله، دو تنبیه و چهار مبحث ذیل مسئله چهارم ترکیب یافته است. شیوه تحقیق تحلیلی و استدلالی، با استناد به روایات و اقوال برخی از فقهاست.
اولین مسئله ای که مورد بحث قرار گرفته درباره نحوه تعلق خمس به سود کسب و تجارت است. نگارنده برای این مسئله سه صورت تصویر کرده است: 1- خمس به ذمه و عهده تاجر است، پس معامله ای که قبل از جدا کردن خمس صورت می گیرد صحیح است و سود و زیان آن ربطی به خمس ندارد. 2- خمس به عین مال تعلق می گیرد، مانند زکات که به عین مال تعلق می گیرد. پس در صورتی معامله صحیح است که خمس مال داده شده باشد. 3- خمس متعلق به عین مال است ولی به نحو مشاع.
نگارنده اقوال مختلف این مسئله را به همراه روایات بررسی کرده و از مفاد روایات چنین برداشت می کند که اصل معامله بر مالی که خمسش پرداخت نشده، صحیح است و ملک فروخته شده به مشتری تعلق می گیرد؛ ولی وی تا زمانی که بایع خمس مال خود را نپرداخته است، مجاز به تصرف در مال فروخته شده نیست.
مسئله دوم: نکته دیگری که مطرح می کند این است که اگر مالی که خمس آن پرداخته نشده، از طرف کسی که به وجوب خمس اعتقاد ندارد، مثل کافر، به شخص برسد، واجب نیست که آن شخص، خمس را پرداخت کند و می تواند در مالی که خریده است، تصرف نماید. این مطلب با توجیهات فقهی و برخی روایات، مورد پذیرش مؤلف قرار گرفته است. در ادامه دو مطلب را به عنوان تنبیه ذکر کرده است: 1.در مسئله قبل، به آن اجازه تصرف، اشکال شده است که اگر حتی توسط معصوم(ع) اجازه داده شده باشد، معصوم می تواند فقط حق الله را ببخشد و حق الناس (سهم سادات) را امام هم نمی تواند ببخشد. مؤلف جواب می دهد اهل بیت بر مال و جان های مردم ولایت دارند. 2. خمسی که بخشیده شد ملک کسی می شود که خمس به آن بخشیده شده است و می تواند در آن تصرف کند.
wikinoor: رسالة_فی_الخمس_(اراکی)
[ویکی نور] رساله فی الخمس (بروجردی). رسالة فی الخمس (للبروجردی)، تقریر درس خارج فقه حضرت آیت الله بروجردی درباره خمس است که با قلم شیخ محمد فاضل لنکرانی و تصحیح و تحقیق آقایان حسین واثقی، عبادالله سرشار، زین العباد احمدی، مرتضی واعظی، محمدمهدی مقدادی و سید محمد حکیم فراهم آمده است.
کتاب، با مقدمه ای از آقای فاضل لنکرانی آغاز شده و سپس متن رساله در هفت فصل به تعداد اموری که خمس در آنها واجب است، ذکر گردیده است.
رساله حاضر گرچه مختصر است، اما چون از افاضات شخصیتی مثل آیت الله بروجردی است که در فقه و علوم مربوط به آن استادی زبردست بوده اند، لذا حائز اهمیتی ویژه است و فوایدی بزرگ را در بر دارد که پاره ای از آنها را جز در این کتاب نمی توان یافت. به درخواست مؤلف، پژوهشگران مرکز فقه ائمه اطهار به تخریج مصادر کتاب همت گمارده اند.
مؤلف، نخست از اصل وجوب خمس و ضروری بودن این حکم در شریعت مقدس اسلام سخن گفته است، سپس آیه خمس را از پاره ی جهات بررسی کرده است و خاطرنشان نموده که اهل سنت، بر این فتوا که خمس تنها در غنایم جنگی واجب است، دلیلی جز آیه شریفه خمس ندارند و روایات آنها در این باب، موقوفه است و به پیامبر(ص) منتهی نمی شود، بلکه به صحابه و تابعین منتهی می گردد؛ درحالی که روایات شیعه از عترت طاهره که البته اهل سنت آنها را حجت نمی دانند، به فرمایش خود عترت، مستند به پیامبر(ص) و منقول از وی است.
ایشان در ادامه به بررسی تفصیلی اموری که خمس در آنها واجب است پرداخته اند؛ اموری از قبیل غنایم جنگی، معادن، گنج، غوص، زمینی که شخص ذمی از مسلمان خریده است، حلال مخلوط به حرام و مازاد بر مئونه سال.
کتاب، با مقدمه ای از آقای فاضل لنکرانی آغاز شده و سپس متن رساله در هفت فصل به تعداد اموری که خمس در آنها واجب است، ذکر گردیده است.
رساله حاضر گرچه مختصر است، اما چون از افاضات شخصیتی مثل آیت الله بروجردی است که در فقه و علوم مربوط به آن استادی زبردست بوده اند، لذا حائز اهمیتی ویژه است و فوایدی بزرگ را در بر دارد که پاره ای از آنها را جز در این کتاب نمی توان یافت. به درخواست مؤلف، پژوهشگران مرکز فقه ائمه اطهار به تخریج مصادر کتاب همت گمارده اند.
مؤلف، نخست از اصل وجوب خمس و ضروری بودن این حکم در شریعت مقدس اسلام سخن گفته است، سپس آیه خمس را از پاره ی جهات بررسی کرده است و خاطرنشان نموده که اهل سنت، بر این فتوا که خمس تنها در غنایم جنگی واجب است، دلیلی جز آیه شریفه خمس ندارند و روایات آنها در این باب، موقوفه است و به پیامبر(ص) منتهی نمی شود، بلکه به صحابه و تابعین منتهی می گردد؛ درحالی که روایات شیعه از عترت طاهره که البته اهل سنت آنها را حجت نمی دانند، به فرمایش خود عترت، مستند به پیامبر(ص) و منقول از وی است.
ایشان در ادامه به بررسی تفصیلی اموری که خمس در آنها واجب است پرداخته اند؛ اموری از قبیل غنایم جنگی، معادن، گنج، غوص، زمینی که شخص ذمی از مسلمان خریده است، حلال مخلوط به حرام و مازاد بر مئونه سال.
wikinoor: رسالة_فی_الخمس_(بروجردی)
[ویکی فقه] رساله فی الخمس (للاراکی). « رسالة فی الخمس»، تألیف آیت الله محمد علی اراکی ، در باره برخی از مسایل خمس است. این رساله در کتابی با عنوان« المکاسب المحرمه » به چاپ رسیده و از صفحه ۲۶۹ تا ۲۹۷ این کتاب را به خود اختصاص داده است.
حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی در ۲۴ جمادی الثانی ۱۳۱۲ ق. در اراک دیده به جهان گشود. وی پس از یادگیری خواندن و نوشتن، در نوجوانی وارد حوزه علمیه اراک شد و در درس استاد سید جعفر شیثی حضور یافت و مقدمات علوم اسلامی را از او فرا گرفت. دروس سطح حوزه را نزد آیة الله العظمی سید محمد تقی خوانساری به خوبی پشت سر گذراند. آیة الله اراکی هم زمان با تحصیل دوره سطح، در درس شرح منظومه آیة الله شیخ محمد باقر اراکی معروف به سلطان آبادی شرکت کرد و از دانش آن حکیم فرزانه خوشه ها چیدایشان سال ها در درس آیة الله العظمی آقا نور الدین اراکی و آیة الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی شرکت کرد و از دانش و تقوای آن دو مرجع بزرگ تقلید شیعیان، بهره ها برد. آیة الله اراکی در این سالها با امام خمینی آشنا شد. آیة الله اراکی در پی دستگیری و تبعید امام به نجف ، همان سال به عراق و نجف رفت. آیة الله اراکی از آغاز نهضت امام خمینی در سال ۱۳۴۱، هماره به پشتیبانی از ایشان برآمدند، با این که بیش از ده سال از امام خمینی بزرگتر بودند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از دولت و نظام جمهوری اسلامی حمایت کردند، و بعد از رحلت امام (ره) حمایت مراجع تقلید شیعه ، به ویژه آیة الله العظمی اراکی که حدود چهل سال از آیت الله خامنه ای بزرگتر بودند، امید دشمنان انقلاب اسلامی را به یأس مبدل ساخت. آیة الله اراکی در طول بیش از ۳۵ سال تدریس در حوزه علمیه قم، پیچیده ترین مباحث علمی را با گفتاری شیوا و بیانی رسا مطرح می کرد. از ویژگی های درس ایشان پرهیز از تکرار و زیاده گویی بود. کلام را گزیده و پر معنی ادا می کرد. اعتقادش بر این بود که طالب علم باید قبل از حضور در درس، مطالعه نماید. آیة الله اراکی پس از وفات آیة الله سید محمد تقی خوانساری( متوفای ۱۳۷۱) به درخواست شماری از شاگردان او، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. بسیار از استادان برجسته حوزه علمیه قم و مسئولان نظام جمهوری اسلامی سال ها از محضر ایشان کسب فیض نمودند. مرجع بزرگ تقلید شیعیان در طول عمر پر برکت خویش، کتاب هایی نیز در علم فقه و اصول نوشت. سرانجام روح ملکوتی آیة الله العظمی اراکی مرجع تقلید شیعیان پس از یک قرن( تولد ۱۲۷۳ فوت ۱۳۷۳) تلاش برای هدایت مردم در ۲۳ آبان سال ۱۳۷۳ شمسی به ملکوت پیوست و پیکرش با تشییع با شکوه مردم قم در حرم حضرت معصومه علیها السلام به خاک سپرده شد. رضوان و رحمت خدا بر او باد.
ساختار
این رساله بدون مقدمه به چهار مسئله در باره خمس سودی که از تجارت به دست می آید سخن گفته و از چهار مسئله، دو تنبیه و چهار مبحث ذیل مسئله چهارم ترکیب یافته است. شیوه تحقیق تحلیلی و استدلالی، با استناد به روایات و اقوال برخی از فقهاست.
گزارش محتوا
...
حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی در ۲۴ جمادی الثانی ۱۳۱۲ ق. در اراک دیده به جهان گشود. وی پس از یادگیری خواندن و نوشتن، در نوجوانی وارد حوزه علمیه اراک شد و در درس استاد سید جعفر شیثی حضور یافت و مقدمات علوم اسلامی را از او فرا گرفت. دروس سطح حوزه را نزد آیة الله العظمی سید محمد تقی خوانساری به خوبی پشت سر گذراند. آیة الله اراکی هم زمان با تحصیل دوره سطح، در درس شرح منظومه آیة الله شیخ محمد باقر اراکی معروف به سلطان آبادی شرکت کرد و از دانش آن حکیم فرزانه خوشه ها چیدایشان سال ها در درس آیة الله العظمی آقا نور الدین اراکی و آیة الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی شرکت کرد و از دانش و تقوای آن دو مرجع بزرگ تقلید شیعیان، بهره ها برد. آیة الله اراکی در این سالها با امام خمینی آشنا شد. آیة الله اراکی در پی دستگیری و تبعید امام به نجف ، همان سال به عراق و نجف رفت. آیة الله اراکی از آغاز نهضت امام خمینی در سال ۱۳۴۱، هماره به پشتیبانی از ایشان برآمدند، با این که بیش از ده سال از امام خمینی بزرگتر بودند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از دولت و نظام جمهوری اسلامی حمایت کردند، و بعد از رحلت امام (ره) حمایت مراجع تقلید شیعه ، به ویژه آیة الله العظمی اراکی که حدود چهل سال از آیت الله خامنه ای بزرگتر بودند، امید دشمنان انقلاب اسلامی را به یأس مبدل ساخت. آیة الله اراکی در طول بیش از ۳۵ سال تدریس در حوزه علمیه قم، پیچیده ترین مباحث علمی را با گفتاری شیوا و بیانی رسا مطرح می کرد. از ویژگی های درس ایشان پرهیز از تکرار و زیاده گویی بود. کلام را گزیده و پر معنی ادا می کرد. اعتقادش بر این بود که طالب علم باید قبل از حضور در درس، مطالعه نماید. آیة الله اراکی پس از وفات آیة الله سید محمد تقی خوانساری( متوفای ۱۳۷۱) به درخواست شماری از شاگردان او، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. بسیار از استادان برجسته حوزه علمیه قم و مسئولان نظام جمهوری اسلامی سال ها از محضر ایشان کسب فیض نمودند. مرجع بزرگ تقلید شیعیان در طول عمر پر برکت خویش، کتاب هایی نیز در علم فقه و اصول نوشت. سرانجام روح ملکوتی آیة الله العظمی اراکی مرجع تقلید شیعیان پس از یک قرن( تولد ۱۲۷۳ فوت ۱۳۷۳) تلاش برای هدایت مردم در ۲۳ آبان سال ۱۳۷۳ شمسی به ملکوت پیوست و پیکرش با تشییع با شکوه مردم قم در حرم حضرت معصومه علیها السلام به خاک سپرده شد. رضوان و رحمت خدا بر او باد.
ساختار
این رساله بدون مقدمه به چهار مسئله در باره خمس سودی که از تجارت به دست می آید سخن گفته و از چهار مسئله، دو تنبیه و چهار مبحث ذیل مسئله چهارم ترکیب یافته است. شیوه تحقیق تحلیلی و استدلالی، با استناد به روایات و اقوال برخی از فقهاست.
گزارش محتوا
...
wikifeqh: رسالة_فی_الخمس_(للاراکی)