رساله فی الترتب

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] رسالة فی الترتب (کتاب). «رسالة فی الترتب»، به زبان عربی، تقریرات درس اصول آیت الله سید عبدالله شیرازی است که توسط علی اکبر بن محمد باقر وحید همدانی به نگارش درآمده است.
مؤلف، نخست، مقدماتی پنج گانه را مطرح کرده، سپس وارد مباحث اصلی شده و ادله قائلین و نافین را آورده و آنها را مورد نقد و بررسی قرار داده است.

[ویکی نور] رسالة فی التّرتب تقریرات درس اصول آیت الله سبحانی است که توسّط محمدحسین عاملی نوشته شده است. این کتاب همچنین مزیّن به تقریظ استاد می باشد.
کتاب مشتمل بر یک مقدمه و دو فصل است. مولّف بعد از تقریر موضوع بحث به ادلّه امتناع و جواز ترتّب اشاره کرده و در خاتمه با ذکر هفت مقدّمه به بررسی خطابات شخصی و قانونی پرداخته است.
ترتّب در لغت به معنای توقّف چیزی بر دیگری است ولی در اصطلاح اجتماع دو حکم فعلی است در یک یا دو موضوع در زمان واحد به گونه ای که امتثال هر دو مقدور نباشد در حالیکه یکی از آن دو مطلق و دیگری مشروط باشد.
فصل اول- در این فصل بعد از تقریر محل نزاع درباره تعارض و تزاحم سخن گفته و درباره فرق بین آندو و اختلاف متزاحمین و متعارضین در مرجّحات، منشاء تزاحم و مرجّحات باب تزاحم نکات ارزنده ای را ارائه می دهد.
فصل دوم- در این فصل نظریّه قائلین به امتناع ترتّب و جواز آن مورد بررسی قرار می گیرد: به نظر آخوند خراسانی آن چیزی که ملاک و مناط استحاله طلب ضدّین در عرض یکدیگر است در مسأله ترتب هم موجود است. علّت اینکه امر به ضدّین در عرض واحد محال است و مولا نمی تواند بگوید هم مشغول ازاله نجاست باش و هم اشتغال به نماز داشته باش این است که برای مکلّف مقدور نیست که در آنِ واحد مشغول آن دو شود و هر دو امر را رعایت کند. اکنون می گوئیم همان ملاک در صورت ترتّب هم موجود است.

[ویکی نور] رساله فی الترتب (للشیرازی). رسالة فی الترتّب، به زبان عربی، تقریرات درس اصول آیت الله سیدعبدالله شیرازی است که توسط علی اکبر بن محمد باقر وحید همدانی به نگارش درآمده است.
مؤلف، نخست، مقدماتی پنج گانه را مطرح کرده، سپس وارد مباحث اصلی شده و ادله قائلین و نافین را آورده و آنها را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
یکی از مباحث مهم اصولی، بحث پیرامون ترتب است؛ ترتب در لغت، به معنای توقف چیزی بر دیگری است و در اصطلاح، اجتماع دو حکم فعلی است در یک یا دو موضوع در زمان واحد؛ به گونه ای که امتثال هر دو مقدور نباشد، در حالی که یکی از آن دو، مطلق و دیگری، مشروط به عصیان حکم مطلق یا مشروط به بنای مکلف بر عصیان حکم مطلق باشد.
مؤلف، نخست محل نزاع را چنین تبیین کرده است:
هر گاه دو امر که یکی اهم و دیگری مهم است و در یک زمان اتفاقا اجتماع نموده اند با هم تزاحم نمایند، آیا در ظرف عصیان اهم، خطاب مهم در حق مکلف فعلی است تا در نتیجه به جا آوردن آن(اگر عبادت باشد) به قصد امرش، مجزی باشد یا خیر؟ قائلین به صحت ترتب می گویند: هیچ مانع عقلی وجود ندارد که امر اهم، به طور مطلق فعلی باشد و امر مهم، فعلیتش، معلق به عصیان اهم باشد و فرقی هم نمی کند که تعلیق فعلیت آن، به عنوان شرط متقدم باشد یا مقارن یا متأخر.

[ویکی فقه] رساله فی الترتب (کتاب). «رسالة فی الترتب»، به زبان عربی، تقریرات درس اصول آیت الله سید عبدالله شیرازی است که توسط علی اکبر بن محمد باقر وحید همدانی به نگارش درآمده است.
مؤلف، نخست، مقدماتی پنج گانه را مطرح کرده، سپس وارد مباحث اصلی شده و ادله قائلین و نافین را آورده و آنها را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
گزارش محتوا
یکی از مباحث مهم اصولی، بحث پیرامون ترتب است؛ ترتب در لغت، به معنای توقف چیزی بر دیگری است و در اصطلاح، اجتماع دو حکم فعلی است در یک یا دو موضوع در زمان واحد؛ به گونه ای که امتثال هر دو مقدور نباشد، در حالی که یکی از آن دو، مطلق و دیگری، مشروط به عصیان حکم مطلق یا مشروط به بنای مکلف بر عصیان حکم مطلق باشد. مؤلف، نخست محل نزاع را چنین تبیین کرده است: هر گاه دو امر که یکی اهم و دیگری مهم است و در یک زمان اتفاقا اجتماع نموده اند با هم تزاحم نمایند، آیا در ظرف عصیان اهم، خطاب مهم در حق مکلف فعلی است تا در نتیجه به جا آوردن آن (اگر عبادت باشد) به قصد امرش، مجزی باشد یا خیر؟ قائلین به صحت ترتب می گویند: هیچ مانع عقلی وجود ندارد که امر اهم، به طور مطلق فعلی باشد و امر مهم، فعلیتش، معلق به عصیان اهم باشد و فرقی هم نمی کند که تعلیق فعلیت آن، به عنوان شرط متقدم باشد یا مقارن یا متاخر. سپس این مقدمات پنج گانه را مفصلا تشریح کرده است: منشا محالیت و تضاد در مقام امتثال؛ اختلاف در مورد اینکه واجب مشروط پس از حصول شرطش مطلق می شود یا خیر؛ معانی گوناگون واجب مضیق ؛ حالات مختلف صدور احکام از جهت اطلاق و تقیید ؛ اقسام گوناگونی که دخیل در مقصودند. وی، در ادامه، به طرح مباحثی با عناوین «فی الاستدلال بعدم صحة الترتب» ، «فی رد اشکالات النایینی بناء علی لزوم الترتب الجمع بین الضدین»، «فی ان القائلین بعدم الترتب لیسوا ملتزمین بامکان الجمع بین الضدین»، «فی محالیة الترتب للزومه طلب الجمع بین الضدین»، «فی بیان فعلیة الخطابین عند الاتیان بالمهم»، «فی الاستدلال بصحة الترتب و رده»، «فی الاستشهاد علی الفروعات الفقهیة لتصحیح الترتب»، «فی رد الفروعات المستشهدة بصحة الترتب» و... پرداخته است.

پیشنهاد کاربران

بپرس