[ویکی نور] رسائل دهدار نوشته محمد بن محمود فانی شیرازی دهدار(947-1016ق)، کتابی است به زبان فارسی و با موضوع فلسفه و عرفان اسلامی. مصحح این اثر، محمدحسین اکبری ساوی، مجموعه یازده رساله از دهدار را تصحیح و ذکر کرده است که به ترتیب عبارتند از: رساله های اشراق النیرین، الف الانسانیة، توحیدیه، دُرّ الیتیم، ذوقیات یا ذوقیه یا ذوقیات عقلی و معقولات ذوقی، رقائق الحقائق، توحید یا فضیلت (شرافت) انسان، کواکب الثواقب، نسبت افراد یا حقیقت ادراک، ملکات انسان یا عشره کامله یا اخلاق، نفایس الارقام.
کتاب، دارای مقدمه ناشر، مقدمه مصحح (شامل معرفی نسخه ها، تعریف صاحب «الذریعة...» از رسائل دهدار و معرفی اجمالی این رسائل) و محتوای مطالب در یازده شماره است.
مقدمه ناشر، درباره فلسفه تأسیس دفتر نشر میراث مکتوب و ضرورت این امر است. کتاب رسائل دهدار، مجموعه یازده رساله از محمد بن محمود فانی شیرازی است که به تصحیح محمدحسین اکبری ساوی رسیده است.
رساله اشراق النیرین اولین رساله ای است که در این کتاب ذکر شده است. دهدار، علت نام گذاری رساله نیرین به این نام می گوید دو نور از افق سرشت انسانی طلوع می کند که اولی مربوط است به اظهار شمه ای از تطابق آفاق و انفس و دیگری به اشعار به تولد ثانی. وی قبل از بیان دو نیّر، نظریه افلاطون مبنی بر تذکار بودن علم را از «التحصیل» بهمنیار مطرح کرده و می پذیرد و به این نکات اشاره می کند که «طلب مجهول مطلق محال است؛ نفوس انسانى قابل پذیرش جمیع علوم است؛ عرفان، معرفت نفس به خود است چرا که ذات حق تعالی شانه از لوث عرفان انسانى مقدس است؛ علم، خروج از قوه به فعل است؛ نفس الامر اعم از ذهن و خارج است؛ مظهر نخستین، نفس الرحمن است و وجود عام، ظل وجود حقیقى است و ممکنات محل ظهور آنند و...». او در اشراق اول آیات آفاقی را مندمج در نفوس می شمارد و وجود را منحصر در حضرات خمس می شمارد، سپس تفسیری انفسی از کلمه «کن» و کلمه «الف» می دهد و در اشراق ثانی به بیان تولد دوباره نفس با انتباه آن از خواب غفلت و موت اختیاری می پردازد. او علم الیقین، عین الیقین و حق الیقین را به مثابه تصور، توصف، تخلق و تحقق هم می داند. او همچنین به تعریف رب النوع، بیان مراد از اعیان ثابته، ذکر و مراقبه و... می پردازد.
وی الالف الانسانیه که رساله دوم کتاب است را برای خان خانان نوشته و در آن به تفسیر دو سوره ضحی و انشراح می پردازد و در این اثنا مقاماتی از مدارج خاتم انبیاء(ص) را بیان می کند. او به توضیح ارتباط نفس انسانی با اقبال و ادبار، شفاعت، شرح صدر، اقسام تجلیات ذاتی و اسمائی و صفاتی، انواع دوگانه اهل سلوک و... می پردازد.
دهدار، رساله توحیدیه را در توضیح دو مطلب اساسی نگاشته است؛ «الف- منکر شىء مقرّ به آن شىء است و نافى مثبت. ب- وجود مفهومى است واحد، عام و شامل وجودات خاصه.» دهدار در بخش نخست درباره وحدت حقه حقیقیه الهی، عینیت اسماء و صفات، قاعده الواحد، تبیین برخی اسماء الله و تفسیر هدایت و اضلال صحبت کرده و در بخش دوم درباره وجود و مراتب یا مظاهر آن، نسبت عقل و کشف، نسبت عقل و وهم، هدف خلقت هستی، معرفت النفس، حقیقت محمدیه(ص) و... توضیح می دهد.
کتاب، دارای مقدمه ناشر، مقدمه مصحح (شامل معرفی نسخه ها، تعریف صاحب «الذریعة...» از رسائل دهدار و معرفی اجمالی این رسائل) و محتوای مطالب در یازده شماره است.
مقدمه ناشر، درباره فلسفه تأسیس دفتر نشر میراث مکتوب و ضرورت این امر است. کتاب رسائل دهدار، مجموعه یازده رساله از محمد بن محمود فانی شیرازی است که به تصحیح محمدحسین اکبری ساوی رسیده است.
رساله اشراق النیرین اولین رساله ای است که در این کتاب ذکر شده است. دهدار، علت نام گذاری رساله نیرین به این نام می گوید دو نور از افق سرشت انسانی طلوع می کند که اولی مربوط است به اظهار شمه ای از تطابق آفاق و انفس و دیگری به اشعار به تولد ثانی. وی قبل از بیان دو نیّر، نظریه افلاطون مبنی بر تذکار بودن علم را از «التحصیل» بهمنیار مطرح کرده و می پذیرد و به این نکات اشاره می کند که «طلب مجهول مطلق محال است؛ نفوس انسانى قابل پذیرش جمیع علوم است؛ عرفان، معرفت نفس به خود است چرا که ذات حق تعالی شانه از لوث عرفان انسانى مقدس است؛ علم، خروج از قوه به فعل است؛ نفس الامر اعم از ذهن و خارج است؛ مظهر نخستین، نفس الرحمن است و وجود عام، ظل وجود حقیقى است و ممکنات محل ظهور آنند و...». او در اشراق اول آیات آفاقی را مندمج در نفوس می شمارد و وجود را منحصر در حضرات خمس می شمارد، سپس تفسیری انفسی از کلمه «کن» و کلمه «الف» می دهد و در اشراق ثانی به بیان تولد دوباره نفس با انتباه آن از خواب غفلت و موت اختیاری می پردازد. او علم الیقین، عین الیقین و حق الیقین را به مثابه تصور، توصف، تخلق و تحقق هم می داند. او همچنین به تعریف رب النوع، بیان مراد از اعیان ثابته، ذکر و مراقبه و... می پردازد.
وی الالف الانسانیه که رساله دوم کتاب است را برای خان خانان نوشته و در آن به تفسیر دو سوره ضحی و انشراح می پردازد و در این اثنا مقاماتی از مدارج خاتم انبیاء(ص) را بیان می کند. او به توضیح ارتباط نفس انسانی با اقبال و ادبار، شفاعت، شرح صدر، اقسام تجلیات ذاتی و اسمائی و صفاتی، انواع دوگانه اهل سلوک و... می پردازد.
دهدار، رساله توحیدیه را در توضیح دو مطلب اساسی نگاشته است؛ «الف- منکر شىء مقرّ به آن شىء است و نافى مثبت. ب- وجود مفهومى است واحد، عام و شامل وجودات خاصه.» دهدار در بخش نخست درباره وحدت حقه حقیقیه الهی، عینیت اسماء و صفات، قاعده الواحد، تبیین برخی اسماء الله و تفسیر هدایت و اضلال صحبت کرده و در بخش دوم درباره وجود و مراتب یا مظاهر آن، نسبت عقل و کشف، نسبت عقل و وهم، هدف خلقت هستی، معرفت النفس، حقیقت محمدیه(ص) و... توضیح می دهد.
wikinoor: رسائل_دهدار