رُخ بام لبهٔ تزئینی پشت بام ساختمان ها است.
رخ بام هِرّه ای سراسری بر روی بام ساختمان ها است که آخرین ابزار فوقانی قَرنیز را تشکیل می دهد. [ ۱]
قطاربندی تزئینات به صورت نواری از تزئینات اصلی ایرانی برای رخ بام ها است. [ ۲]
در معماری یونان باستان بر روی رخ بام ها معمولاً نقش برجسته ای بر روی کتیبه ای تخم مرغی شکل برای تزئین حکاکی می شد. ایونی ها و رومی ها از رخ بام ها در معماری خود استفاده می کردند. [ ۳]
واژه رخ بام متشکل از دو کلمه «رخ» به معنای رخساره، چهره و عارض که مجازاً برای رو استعمال می گردد و «بام» به معنی تمام پوشش بیرونی سقف خانه یا پشت بام می باشد.
اصطلاح رخ بام در معماری به جزیی از اجزای بنا گفته می شود که برای حفاظت از مرز همرسی بام و نما ساخته شده و چون در نمای ساختمان هم دیده می شود، حالت تزییناتی نیز بدان می داده اند.
پس از ناودان که به سبب حجم زیاد آب موجود در آن، به عنوان یکی از مهم ترین نقاط ضعف و فرسایش هر بنا شناخته می شود، تقاطع جداره و سطح بام نیز یکی دیگر از مقاطع بسیار آسیب پذیر در برابر عوامل جوی به شمار رفته و تخریب بنا همواره از این نواحی آغاز می گردد. به همین دلیل در معماری سنتی تمهیدات بسیار گسترده ای جهت جلوگیری از فرسایش این بخش ها در نظر گرفته شده است که ساخت رخ بام نیز از این دست می باشد.
رطوبت آب باران بر هر یک از بخش های سه گانه نما ( ازاره، جداره، رخ بام ) تأثیرات مخرب متفاوتی دارد و هر چه از نفوذ و ارتباط رطوبت با این اجزاء کاسته شود، تخریب و فرسایش آن ها نیز کاهش می یابد.
ازاره بنا تحت تأثیر آب های روان، ترشحات آب هایی که بر روی زمین ریخته می شود و رطوبت بالارونده از پی و زمین زیر پی قرار دارد. برای محافظت این قسمت از نما تدابیری اعمال می گردد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف ) بکارگیری مواد و مصالح مقاوم در ازاره مانند سنگ، آجر، چوب، فلز و. . .
ب ) سکو چینی و کرسی چینی زیر دیوار،
ج ) احداث ناکش برای دفع رطوبت،
د ) شیب بندی برای دور نمودن آب های سطحی از ازاره.
جداره بنا حد فاصل بین ازاره و رخ بام است و غالباً دارای اجزاء مختلفی همچون بازشو ها، در ها، پنجره ها، قاب بندی، تزئینات، لغاز، تاق نما و. . . می باشد. سطوح پر و خالی جداره و مصالح بکار رفته در اجزای آن، به سبب وجود بخش های مختلف با فرم ها و اشکال متفاوت، متنوع بوده و به فرسایش و تخریب مضاعف این بخش از نما می انجامد. تدابیر مختلفی برای کاستن از اثرات فرستایشی رطوبت بر جداره اعمال گردیده است که برخی از آن ها عبارتند از:
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفرخ بام هِرّه ای سراسری بر روی بام ساختمان ها است که آخرین ابزار فوقانی قَرنیز را تشکیل می دهد. [ ۱]
قطاربندی تزئینات به صورت نواری از تزئینات اصلی ایرانی برای رخ بام ها است. [ ۲]
در معماری یونان باستان بر روی رخ بام ها معمولاً نقش برجسته ای بر روی کتیبه ای تخم مرغی شکل برای تزئین حکاکی می شد. ایونی ها و رومی ها از رخ بام ها در معماری خود استفاده می کردند. [ ۳]
واژه رخ بام متشکل از دو کلمه «رخ» به معنای رخساره، چهره و عارض که مجازاً برای رو استعمال می گردد و «بام» به معنی تمام پوشش بیرونی سقف خانه یا پشت بام می باشد.
اصطلاح رخ بام در معماری به جزیی از اجزای بنا گفته می شود که برای حفاظت از مرز همرسی بام و نما ساخته شده و چون در نمای ساختمان هم دیده می شود، حالت تزییناتی نیز بدان می داده اند.
پس از ناودان که به سبب حجم زیاد آب موجود در آن، به عنوان یکی از مهم ترین نقاط ضعف و فرسایش هر بنا شناخته می شود، تقاطع جداره و سطح بام نیز یکی دیگر از مقاطع بسیار آسیب پذیر در برابر عوامل جوی به شمار رفته و تخریب بنا همواره از این نواحی آغاز می گردد. به همین دلیل در معماری سنتی تمهیدات بسیار گسترده ای جهت جلوگیری از فرسایش این بخش ها در نظر گرفته شده است که ساخت رخ بام نیز از این دست می باشد.
رطوبت آب باران بر هر یک از بخش های سه گانه نما ( ازاره، جداره، رخ بام ) تأثیرات مخرب متفاوتی دارد و هر چه از نفوذ و ارتباط رطوبت با این اجزاء کاسته شود، تخریب و فرسایش آن ها نیز کاهش می یابد.
ازاره بنا تحت تأثیر آب های روان، ترشحات آب هایی که بر روی زمین ریخته می شود و رطوبت بالارونده از پی و زمین زیر پی قرار دارد. برای محافظت این قسمت از نما تدابیری اعمال می گردد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف ) بکارگیری مواد و مصالح مقاوم در ازاره مانند سنگ، آجر، چوب، فلز و. . .
ب ) سکو چینی و کرسی چینی زیر دیوار،
ج ) احداث ناکش برای دفع رطوبت،
د ) شیب بندی برای دور نمودن آب های سطحی از ازاره.
جداره بنا حد فاصل بین ازاره و رخ بام است و غالباً دارای اجزاء مختلفی همچون بازشو ها، در ها، پنجره ها، قاب بندی، تزئینات، لغاز، تاق نما و. . . می باشد. سطوح پر و خالی جداره و مصالح بکار رفته در اجزای آن، به سبب وجود بخش های مختلف با فرم ها و اشکال متفاوت، متنوع بوده و به فرسایش و تخریب مضاعف این بخش از نما می انجامد. تدابیر مختلفی برای کاستن از اثرات فرستایشی رطوبت بر جداره اعمال گردیده است که برخی از آن ها عبارتند از:
wiki: رخ بام