رجس

[ویکی فقه] به هر چیز پلیدی رجس اطلاق می شود که در ابوابی از فقه از انواع آن بحث شده است. رِجس پلید.
به هرچیز پلید و تنفرآور رجس اطلاق می‏گردد؛ خواه پلیدی آن ظاهری باشد، همچون سگ و خوک، کردار زشت و گناه جوارحی و یا باطنی که از آن به پلیدی معنوی تعبیر می‏شود، مانند شرک، کفر و پیامدهای کردار ناشایست، همچون غضب، لعنت و عذاب.

کاربر رجس در قرآن
در قرآن کریم، رجس در هر دو نوع پلیدی به کار رفته است.


نظر فقها در مورد رجس
...

[ویکی اهل البیت] "رِجس" با کسر "راء" در اصل بر اختلاط دلالت می­کند و از آن به "قَذِر" تعبیر شده، به دلیل مخلوط شدن و آلوده شدن با چیز قبیح.
در کتب لغت برای رجس معانی متعدد و مختلفی ذکر شده از جمله: قذر، نجس، خلط، هر چیزی که موجب تنفر باشد، صوت شدیدی که از اعتدال خارج شود، مثل صدای رعد؛ همچنین شک، کفر، لعنت، عذاب، قبیح. اما اکثر لغویون رجس را به شیء قذر معنا کرده­اند و قذر بر معانی زیادی اطلاق می­شود؛ از جمله: پلیدی، زشتی، ناپاکی، آلودگی، چرکین و نجاست.
بنابراین رجس در اصل به معنای چیزی است که پلیدی آن موجب تنفر مردم بوده و عملی است که قبیح باشد. در قرآن کریم نیز رجس به معانی متعددی از جمله: پلیدی، نجاست، عذاب و... تفسیر شده که در این مقاله به آن می­پردازیم.
چنان­که در معناشناسی اشاره شد، برای رجس در کتب لغت مصادیق متعددی ذکر شده؛ اما با توجه به آیات قرآن، خود واژه­ی رجس بین این معانی از جامعیت برخوردار بوده و اعم از همه­ی آن معانی است و می­تواند بر تمام این معانی اطلاق شود. بنابراین رجس همان چیز مکروه و قبیحی است که در عرف سالم و نزد عقل صحیح به شدت نامناسب و نالایق دیده شود، خواه مادّی باشد یا معنوی.
به عبارتی کلمه­ی "رجس" صفتی است به معنای قذارت و پلیدی؛ هیأتی که در نفس آدمی و در ظاهر موجب تنفر و اجتناب از آن می­شود. اولی همان پلیدی­های معنوی است؛ مانند: شرک، کفر و اعمال ناشایست و دومی همان پلیدی ظاهری است؛ مانند: خوک. قرآن کریم این لفظ را در هر دو معنا اطلاق کرده و به کار برده است.
موارد و مصادیقی که قرآن کریم از آن به رجس تعبیر نموده، می­توان به اثباتی و سلبی تقسیم نمود:
در معنا و مفهوم سلبی رجس، آیه­ی تطهیر که در شأن اهل بیت پیامبر نازل شده، ظهور کامل دارد.

[ویکی الکتاب] معنی رِجْسٌ: پلیدی(رجس و رجز چیزی است که اگر با چیزی دیگر برخورد بکند باید از آن چیز صرفنظر نموده ، آن را دور انداخت .عذاب را نیز از این جهت رجس و رجز خوانده اند ، چون طبعا انسان از عذاب تنفر داشته و شخص معذب خود را از اشخاص ایمن از عذاب دور میسازد)
معنی رُّجْزَ: پلیدی - بُت - عذاب (اگر آن را به معنی عذاب بگیریم آنگاه در عبارت "رُّجْزَ فَـﭑهْجُرْ "منظور این است که از گناه و نافرمانی و پلیدی که مستوجب عذاب می شود دوری کن، رجس و رجز چیزی است که اگر با چیزی دیگر برخورد بکند باید از آن چیز صرفنظر نموده ، آن را دو...
معنی رِجْزَ: پلیدی - بُت - عذاب (اگر آن را به معنی عذاب بگیریم آنگاه در عبارت "رُّجْزَ فَـﭑهْجُرْ "منظور این است که از گناه و نافرمانی و پلیدی که مستوجب عذاب می شود دوری کن، رجس و رجز چیزی است که اگر با چیزی دیگر برخورد بکند باید از آن چیز صرفنظر نموده ، آن را دو...
معنی مُحْکَمَاتٌ: محکمها (محکمات آیاتی از قرآن هستند که درک مقصود آنها نیاز به آیات دیگر ندارد و لذا مستقلاً می توان به آن آیه عمل نمود اما متشابهات آیاتی هستند که درک مقصود اصلی آنها تنها با جمع نمودن آن با آیات دیگر وکمک گرفتن از "راسخون فی العلم" که همان پیامبر صلی...
تکرار در قرآن: ۱۰(بار)
«رِجْس» در اصل، به معنای چیز ناپاک است و بعضی از مفسران معتقدند ریشه اصلی آن معنای وسیع تری دارد، و به معنای هر چیزی است که باعث دوری و تنفر می شود. و لذا به انواع پلیدی ها، نجاست ها و مجازات ها، «رِجْس» گفته می شود; زیرا همه این امور موجب فاصله گرفتن انسان و تنفر او می گردد. در هر صورت، این کلمه در آیه فوق می تواند به معنای مجازات و عذاب الهی باشد و ذکر آن با جمله «قَدْ وَقَعَ» به صورت فعل ماضی اشاره به این است که به طور قطع شما مستحق عذاب شده اید و دامانتان را خواهد گرفت. و نیز ممکن است به معنای پلیدی و آلودگی روح باشد، یعنی آن چنان در گرداب انحراف و فساد فرو رفته اید که روح شما در زیر پوششی از آلودگی ها قرار گرفته است و به خاطر آن مشمول غضب خدا شده اید. «رِجْس» در لغت به معنای موجود پلید و ناپاک است، و به گفته «راغب» در «مفردات»، این پلیدی چهار گونه است: گاهی از نظر غریزه و طبع، گاهی از نظر فکر و عقل، گاهی از جهت شرع و گاهی از تمام جهات. و این که در بعضی از کلمات، «رجس» به معنای «گناه»، یا «شرک»، یا «بخل و حسد» و یا «اعتقاد باطل» و مانند آن تفسیر شده، در حقیقت بیان مصداق هایی از آن است، و گرنه مفهوم این کلمه، مفهومی عام و فراگیر است، و همه انواع پلیدی ها را ـ به حکم این که الف و لام در اینجا به اصطلاح «الف و لام جنس» است ـ شامل می شود.
پلید. راغب آن را شیی قذر و پلید گقته در مجمع از زجاج نقل شده که رجس نام هر کار تنفّر آور است اقرب و صحاح نیز آن را پلید گفته و از فراء نقل می‏کند که آن نظیر رجز است و شاید رجز و رجس یک چیزاند و سین به زاء بدل شده است. . اما آنان کخه در قلوبشان مرض است پلیدشان افزود. . . در قرآن مجید چیزها و کارهائی که با رجس توصیف شده به قرار زیر است: خمر، قمار، بت‏ها: از لام «مائده: 90)، میته، خون، گوشت خوک، (انعام:145). . رجوع شود به «اهل» به نظر می‏آید در آیه مصدر است گر جه مصدر آن را رجاسة گفته‏اند.

[ویکی فقه] رجس (ابهام زدایی). رجس ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: • رجس (فقه)، از اصطلاحات به کار رفته در فقه به معنای هر چیز پلید• رجس (حدیث)، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از الفاظ ذمّ راوی
...

[ویکی فقه] رجس (حدیث). رجس، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از الفاظ ذمّ راوی می باشد.
یکی از الفاظ ذم اصطلاح "رجس" است که نشان دهنده ذم مؤکّد است.
مفید، محمد بن محمد، احکام النساء، ج۲، ص۲۹۴.
۱. ↑ مفید، محمد بن محمد، احکام النساء، ج۲، ص۲۹۴.۲. ↑ جدیدی نژاد، محمدرضا، معجم مصطلحات الرجال و الدرایه، ص۶۷.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «رجس»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۹/۱۹.
...

[ویکی فقه] رجس (فقه). به هر چیز پلیدی رجس اطلاق می شود که در ابوابی از فقه از انواع آن بحث شده است. رِجس پلید.
به هرچیز پلید و تنفرآور رجس اطلاق مى‏گردد؛ خواه پلیدى آن ظاهری باشد، همچون سگ و خوک، کردار زشت و گناه جوارحی و یا باطنى که از آن به پلیدی معنوی تعبیر مى‏شود، مانند شرک، کفر و پیامدهاى کردار ناشایست، همچون غضب، لعنت و عذاب.
المیزان ج۱۶، ص۳۱۲.
در قرآن کریم، رجس در هر دو نوع پلیدى به کار رفته است.
انعام/سوره ۶، آیه۱۲۵.
...