رایانش شناختی

رایانش شناختی ( به انگلیسی: Cognitive computing ) یا CC تکنولوژی ای است که قصد دارد با استفاده از علوم شناختی و علوم رایانه رفتار و تفکرات انسان را در یک مدل کامپیوتری شبیه سازی کند. رایانش شناختی متشکل از سیستم های خودآموزی است که با داده کاوی، بازشناخت الگوها و پردازش زبان های طبیعی، سعی بر آن دارند که مجموعهٔ رفتار انسان را تقلید کنند. هدف رایانش شناختی تولید سیستم های کامپیوتری است که بدون کمک انسان قدرت تصیم گیری داشته باشند.
اساس ایجاد رایانش شناختی به قرن ۱۹ام میلادی برمی گردد. به طور کلی هوش مصنوعی توسط جرج بول با بیان نظریاتی از منطق در کتاب «قانون فکر» مطرح شد. همچنین تحقیقات چارلز ببیج برای ساخت موتور تحلیلی در این مسیر نقش به سزایی داشت. [ ۱] در ماه مه سال ۱۹۹۷ شرکت آی بی ام با ارائهٔ ربات شطرنج باز خود، دیدگاه جهان کامپیوتر را دربارهٔ ماشین های با هوش انسانی را تغییر داد. این ربات دیپ بلو نام دارد و از تکنولوژی رایانش شناختی بهره می برد. در آن سال در برابر گری کاسپارف، قهرمان شطرنج جهان، از بین ۶ مسابقهٔ انجام شده برندهٔ ۴ مسابقه شد. پس از آن در سال ۲۰۰۵ ربات دانشگاه استنفورد با نام استنلی موفق به بردن جایزهٔ مسابقهٔ ماشین سواری DARPA شد. این ماشین با بهره گیری از سنسورهای متعدد و دستگاه مسیر یاب و به بهره گیری از دانش هوش مصنوعی و یادگیری ماشین توانسته بود رفتارهای یک راننده را بدون نیاز به کمک انسان شبیه سازی کند. [ ۲]
با تغییر در اطلاعات و تغییر در نیازها ماشین ها باید این اطلاعات جدید را دریافت کرده و آن را یاد بگیرند. این سیستم ها باید به گونه ای مهندسی شوند تا بتوانند به طور پویا اطلاعات را دنبال کرده و فرا بگیرند و در این راستا نیاز است که تعامل خوبی با محیط اطراف برقرار کنند. همچنین به دلیل ارتباط مستقیم با جهان اطراف نیاز است که وظائف مدنظر را در زمان های واقعی و مشخص شده انجام دهند. روند کار به اینگونه است که هربار اطلاعات جدیدی به سیستم تزریق می شود، با یادگیری آن سیستم توسعه می یابد و هربار با وجود اطلاعات بیشتر، بهتر می تواند در رابطه با مشکل موجود تصمیم گیری کند. در واقع سعی می شود روند یادگیری که در مغز انسان شکل می گیرد، به همان گونه در ماشین ها پیاده سازی شود.
از جمله کاربرهای مهم این تکنولوژی، کاربرد آن در علم پزشکی است. برای بیماری که وارد اورژانس می شود، یک سیستم رایانش شناختی می تواند با بررسی قسمت های مختلف بدن و با در نظر گرفتن سابقهٔ استفادهٔ داروهای مختلف و سابقهٔ سفر و موارد گوناگون دیگر، به دقت پیش بینی کند که بیمار مبتلا به آنفلوآنزا یا بیماری های ویروسی یا هر بیماری دیگر است. با توجه به این کاربرد، می توان پی برد که تکنولوژی های شناختی می توانند جهان اطراف ما را بشناسند و نشانه های آن را دریابند و متوجه شوند چه اتفاقاتی رخ می دهد. هدف سیستم های شناختی، کمک کردن به انسان، بدون کمک انسان است. در این مورد، سیستم شناختی هم به پزشک و پرستار و هم به بیمار کمک شایان توجهی می کند.