راپانزل

راپانزل یا راپونزل ( به آلمانی: Rapunzel ) یک افسانه آلمانی است که اولین بار در سال ۱۸۱۲ توسط برادران گریم ضبط شده و به عنوان بخشی از قصه های برادران گریم منتشر شد. [ ۱] داستان برادران گریم اقتباسی از افسانه راپونزل اثر فردریش شولتز ( ۱۷۹۰ ) است که ترجمه ای از پرسینت ( ۱۶۹۸ ) توسط مادمازل د لا فورس بود که خود تحت تأثیر پتروسینلا ( ۱۶۳۴ ) یک داستان ایتالیایی از جیامباتیستا باسیل قرار گرفته بود. [ ۲] [ ۳] [ ۱]
این داستان به عنوان نوع ۳۱۰ آرنه تامپسون ( «دوشیزه در برج» ) طبقه بندی شده است. [ ۴] طرح آن در رسانه های مختلف مورد استفاده و تقلید قرار گرفته است. معروف ترین جملۀ آن این است: «راپانزل، راپانزل، موهایت را پایین بینداز تا بالا بیایم».
این داستان توسط برادران گریم در قصه های برادران گریم در سال ۱۸۱۲ منتشر شد. منبع آنها داستانی بود که توسط فردریش شولز ( ۱۷۶۲–۱۷۹۸ ) در کتاب رمان های خرد[ الف] ( ۱۷۹۰ ) منتشر شده بود. داستان های اولیه شامل پتروسینلا ( ۱۶۳۴ ) از جیامباتیستا باسیل ( ۱۶۳۴–۱۶۳۶ ) ، پرسینت ( ۱۶۹۸ ) از مادمازل د لا فورس یا افسانه پاد[ ب] از یوهان گوستاو گوتلیب بوشینگ ( ۱۸۱۲ ) بودند. [ ۵]
جمع آوران داستان های عامیانه خاطرنشان کرده اند که داستان راپانزل شباهت های چشمگیری با افسانهٔ پارسی رودابه از شاهنامه فردوسی دارد. موهای بلند رودابه و حادثه کوه نوردی در قصهٔ شاهنامه یادآور داستان آلمانی راپونزل است. [ ۶] در شاهنامه آمده است که رودابه موهای بلندش را پایین می اندازد تا زال بتواند بالا بیاید.
برخی از عناصر داستان همچنین امکان دارد از افسانهٔ «باربارای مقدس» گرفته شده باشد که پدرش او را در قلعه ای زندانی می کند. [ ۷]
یک زوج بدون بچه در کنار باغ زن جادوگری زندگی می کردند. دورهٔ بارداری زن بسیار طول کشید و او در این مدت متوجه شد که در باغچهٔ جادوگر گیاه راپانزل یا تربچه کاشته شده بود[ ۸] . زن عاشق آن گیاه بود. برای دو شب، مرد مخفیانه به باغ جادوگر می رفت و تربچه جمع می کرد و برای همسرش می برد ولی در شب سوم، جادوگر که نامش «گاتل» بود او را دید و متهم به سرقت کرد. مرد التماس کرد که پیرزن رهایش کند. پیرزن نرم شد و قبول کرد که مرد را آزاد کند به شرطی که نوزادشان را بعد از تولدش به جادوگر تقدیم کنند. مرد قبول کرد. وقتی دختر به دنیا آمد پیرزن او را تصاحب کرد و مانند یک زندانی پرورش داد و او را «راپانزل» نامید. وقتی دختر به دوازده سالگی رسید، جادوگر او را در قلعه ای در اعماق جنگل زندانی کرد که پله ای و دری به بیرون نداشت؛ فقط یک اتاق داشت و یک پنجره. وقتی جادوگر به برج می رسید فریاد می زد: راپانزل، راپانزل، موهای زیبایت را پایین بینداز تا بالا بیایم. با شنیدن این جملات، راپانزل کنار پنجره می نشست و موهایش را در قلابی می پیچید و به پایین پرت می کرد. در جای دیگر کتاب آمده که جادوگر می توانست پرواز کند؛ برای همین دختر هیچ وقت طول واقعی موهایش را نمی دانست.

راپانزل (دیزنی). راپانزل ( به انگلیسی: Rapunzel ) شخصیتی تخیلی است که در گیسوکمند ( ۲۰۱۰ ) پنجاهمین فیلم انیمیشن بلند استودیوی انیمیشن والت دیزنی ظاهر می شود. مندی مور هنرپیشه و خواننده آمریکایی صداپیشگی او را برعهده دارد. راپانزل شاهدخت جوانی است که از میراث سلطنتی خود بی خبر است؛ او در کودکی توسط پیرزنی مغرور به نام مادر گاتل ربوده و در یک برج منزوی بزرگ می شود تا پیرزن با کمک توانایی های شفابخش موهای راپانزل برای همیشه جوان و زیبا بماند.
راپانزل که توسط انیماتور ناظر گلن کین ساخته و متحرک شده است، بر اساس شخصیت عنوان داستانی عامیانه به همین نام که توسط برادران گریم منتشر شده است، ساخته شده است. این شخصیت به یک قهرمان کمتر منفعل برای فیلم اقتباس شد.
استقبال انتقادی از راپانزل به طور کلی مثبت بوده است و منتقدان از شخصیت پرشور، پر جنب و جوش و استقلال او تعریف می کنند. راپانزل به عنوان دهمین پرنسس دیزنی، رسماً در ۲ اکتبر ۲۰۱۱ وارد خط تولید شد و به اولین عضو پویانمایی کامپیوتری فرنچایز و اولین شاهزاده اروپایی در ۲۰ سال اخیر تبدیل شد که آخرین آن بل از دیو و دلبر ( ۱۹۹۱ ) بود. ظاهر و شخصیت او مقایسه زیادی بین او و یکی از پرنسس های قبلی دیزنی آریل از پری دریایی کوچولو ( ۱۹۸۹ ) که از او الهام گرفته شده است، ایجاد کرده است.
گلن کین، انیماتور دیرینه دیزنی، برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ تصمیم گرفت از داستان «راپانزل» توسط برادران گریم در یک فیلم انیمیشن بلند استفاده کند. [ ۲] [ ۳] کین به ایده کارگردانی یک فیلم پویانمایی بر اساس «راپانزل» علاقه مند شد، زیرا او به ویژه با مفهوم «شخصی که با این موهبت در درونش به دنیا آمده و باید بیرون آید» مجذوب شده بود که احساس می کرد به تجربه کار خودش به عنوان انیماتور در استودیو انیمیشن والت دیزنی مشابه است. [ ۴] کین در نهایت پس از یک حمله قلبی در سال ۲۰۰۸ از سمت خود به عنوان مدیر استعفا داد، [ ۵] [ ۶] و ناتان گرنو و بایرون هاوارد به جای او استخدام شدند. با این حال، کین همچنان درگیر پروژه بود و هم به عنوان تهیه کننده اجرایی فیلم و هم به عنوان انیماتور ناظر راپانزل خدمت می کرد. [ ۷]
والت دیزنی برای اولین بار تلاش کرد تا «راپانزل» را به مدت کوتاهی پس از انتشار فیلم سفید برفی و هفت کوتوله در سال ۱۹۳۷، در یک فیلم پویانمایی اقتباس کند، اما این پروژه در نهایت به دلیل آن که داستان آن همانند «یک فندق ناشکن و سخت» بود، کنار گذاشته شد. به گفته کین، این عمدتاً به این دلیل بود که بیشتر داستان در یک برج اتفاق می افتد. برای غلبه بر این، نویسندگان گیسوکمند مجبور شدند راهی برای «بیرون آوردن راپانزل از برج» ایجاد کنند. [ ۲] در اصل، این فیلم تحت عنوان راپنوزل با موهای بازشده[ ب] طراحی شد، [ ۹] که کین آن را به عنوان «نسخه ای شبیه به شرک»[ ۱۰] که حول یک مفهوم کاملاً متفاوت می چرخید، تعریف کرد. کین دربارهٔ طرح اصلی گفت: «این یک نسخهٔ سرگرم کننده، فوق العاده، شوخ آمیز بود و ما چند نویسنده بزرگ داشتیم. اما در اعماق قلبم معتقد بودم که چیزی بسیار صادقانه تر و واقعی تر برای بیرون آمدن از داستان وجود دارد، بنابراین آن را کنار گذاشتیم و به ریشه های افسانه اصلی بازگشتیم. »[ ۶]