دی گلیسرید

دی گلیسرید ( انگلیسی: Diglyceride ) یا دی اسیل گلیسرول ( انگلیسی: Diacylglycerol ) یا به اختصار DAG، یک گلیسرید با دو زنجیرهٔ اسید چرب است که توسط پیوند کووالانسی و از طریق پیوندهای استری به مولکول گلیسیرین متصل شده اند. [ ۱]
دی اسیل گلیسرول به دو شکل موجود است: ۱٬۲ - دی گلیسرول ها و ۱٬۳ - دی گلیسرول ها. این ماده چون سورفاکتانت عمل می کند و به عنوان امولسیون کننده در مواد غذایی فراوری شده به کار می رود. پژوهش های گسترده ای بر روی روغن دی اسیل گلیسرول ( به ویژه 1, 3 - DAG ) به عنوان یک جایگزین برای چربی انجام شده است، چرا که قادر است از تجمع چربی در بدن جلوگیری کند. [ ۲] [ ۳] میزان فروش این روغن در ژاپن از زمان معرفی آن در دههٔ ۱۹۹۰ میلادی تا سال ۲۰۰۹، در حدود ۲۰۰ میلیون دلار آمریکا بوده است. [ ۲]
دی گلیسریدها یکی از اجزاء بسیاری از روغن های دانه ها ( به طور میانگین در حدود ۶–۱٪ ) و در روغن پنبه دانه تا حدود ۱۰٪ است. [ ۴] تولید صنعتی آن از طریق فرایند گلیسرولیز میان تری گلیسریدها و گلیسرول انجام می شود. مادهٔ خام مورد نیاز برای این فرایند، می تواند تره بار یا چربی های جانوری باشد. [ ۵]
دی گلیسریدها یک مادهٔ افزودنی غذایی است و در نان و شیرینی ها، آبنبات ها، نوشیدنی ها، بستنی، کره بادام زمینی، آدامس، چربمایه، مارگارین و چیپش پرینگلز وجود دارد.
در سلول ها، دی اسیل گلیسرول یک پیغامبر ثانویه است که در اثر هیدرولیز فسفاتیدیل اینوزیتول ( ۴٬۵ ) بیس فسفات ( PIP2 ) توسط آنزیم فسفولیپاز سی ( PLC ) در غشای سلولی حاصل می شود و به سبب در همان آب گریزی، در همان غشای سلولی باقی می ماند. دی اسیل گلیسرول فعال کنندهٔ پروتئین کیناز سی است و موجب انتقال آن از سیتوزول به غشای سلولی می گردد.
فعال شدنِ آنزیم PRKCQ توسط دی اسیل گلیسرول ممکن است از طریقِ کاهشِ فعالیت آنزیم PI - 3K وابسته به IRS1، به مقاومت به انسولین منجر شود. [ ۶] به همین ترتیب، فعال سازیِ آنزیم PRKCQ توسط دی اسیل گلیسرول می تواند سبب مقاومت به انسولین در کبد گردد. [ ۶] [ ۷]