دگرشیبی[ ۱] ( انگلیسی: Unconformity ) به یک سطح فرسایشی یا سطح غیرنهشتی گفته می شود که دو توده سنگ یا دو چینه با سن متفاوت را از هم جدا می کند و نشان دهنده ناپیوستگی در نهشته گذاری رسوب است. به صورت کلی، لایه قدیمی تر پیش از نهشته گذاری لایه جدیدتر در سطح زمین رخنمون یافته است ولی اصطلاح دگرشیبی برای توصیف هر نوع شکستگی در سابقه زمین شناسی سنگ های رسوبی به کار می رود. اهمیت زاویه ای دگرشیبی توسط جیمز هاتن نشان داده شد. وی نمونه هایی از دگرشیبی هاتن را در سال ۱۷۸۷ در جدبرا و در سال ۱۷۸۸ در سیکار پوینت یافت.
بر پایه قانون برهم چینی، سنگ های بالای یک دگرشیبی جوان تر از سنگ های زیر آن است ( مگر در مواردی که توالی رسوبی واژگون شده است ) . دگرشیبی نشان دهنده گذشت زمان در شرایطی است که هیچ رسوبی در منطقه باقی نمانده است. سابقه محلی آن فاصله زمانی از بین رفته و زمین شناس باید از شواهد دیگری برای کاوش آن بخش از تاریخچه زمین شناختی آن منطقه استفاده کند. آن بخش از فاصله زمانی زمین شناختی که قابل دیدن نیست را وقفه یا نبود ( hiatus ) می نامند. این روش نوعی تاریخ گذاری نسبی است.
دگرشیبی موازی ( Disconformity ) نوعی دگرشیبی میان چینههای موازی سنگ های رسوبی است که نشان دهنده دوره ای از فرسایش یا عدم رسوب گذاری است. دگرشیبی موازی توسط عوارض فرسایش سطحی مشخص می شود. این نوع فرسایش می تواند کانال ها و خاک فسیلی را در سابقه سنگ بر جای بگذارد.
ناهمسازی ( Nonconformity ) نوعی دگرشیبی است که میان سنگ های رسوبی و سنگ های آذرین یا دگرگونی وجود دارد و در این حالت سنگ رسوبی در بالا قرار داشته و بر روی سنگ آذرین و دگرگونی که از پیش وجود داشته، نهشته شده است. به عبارت دیگر اگر لایه سنگی در زیر شکستگی از نوع آذرین بوده یا بر اثر فرایند دگرگونی بنیاد اولیه خود را از دست داده باشد، این نوع از دگرشیبی را ناهمسازی می نامند.
دگرشیبی زاویه ای ( Angular unconformity ) نوعی دگرشیبی است که در آن چینه های افقی سنگ رسوبی بر روی لایه های کج شده و فرسایش یافته قرار داشته و نوعی ناهمسازی زاویه ای را تشکیل می دهند که در آن لایه های بالایی به صورت افقی قرار گرفته اند. همه این توالی ممکن است بعداً بر اثر فعالیت های کوه زایی در آینده تغییر شکل یابد.
شبه همسازی ( Paraconformity ) نوعی دگرشیبی است که در آن چینه ها موازی بوده و هیچ فرسایش یا دگرشیبی سطحی مشخصی وجود ندارد و سطح رسوب گذاری ساده ای را نشان می دهد. این حالت را دگرشیبی غیرفرسایشی یا همسازی دروغین یا همشیب نما هم می نامند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبر پایه قانون برهم چینی، سنگ های بالای یک دگرشیبی جوان تر از سنگ های زیر آن است ( مگر در مواردی که توالی رسوبی واژگون شده است ) . دگرشیبی نشان دهنده گذشت زمان در شرایطی است که هیچ رسوبی در منطقه باقی نمانده است. سابقه محلی آن فاصله زمانی از بین رفته و زمین شناس باید از شواهد دیگری برای کاوش آن بخش از تاریخچه زمین شناختی آن منطقه استفاده کند. آن بخش از فاصله زمانی زمین شناختی که قابل دیدن نیست را وقفه یا نبود ( hiatus ) می نامند. این روش نوعی تاریخ گذاری نسبی است.
دگرشیبی موازی ( Disconformity ) نوعی دگرشیبی میان چینههای موازی سنگ های رسوبی است که نشان دهنده دوره ای از فرسایش یا عدم رسوب گذاری است. دگرشیبی موازی توسط عوارض فرسایش سطحی مشخص می شود. این نوع فرسایش می تواند کانال ها و خاک فسیلی را در سابقه سنگ بر جای بگذارد.
ناهمسازی ( Nonconformity ) نوعی دگرشیبی است که میان سنگ های رسوبی و سنگ های آذرین یا دگرگونی وجود دارد و در این حالت سنگ رسوبی در بالا قرار داشته و بر روی سنگ آذرین و دگرگونی که از پیش وجود داشته، نهشته شده است. به عبارت دیگر اگر لایه سنگی در زیر شکستگی از نوع آذرین بوده یا بر اثر فرایند دگرگونی بنیاد اولیه خود را از دست داده باشد، این نوع از دگرشیبی را ناهمسازی می نامند.
دگرشیبی زاویه ای ( Angular unconformity ) نوعی دگرشیبی است که در آن چینه های افقی سنگ رسوبی بر روی لایه های کج شده و فرسایش یافته قرار داشته و نوعی ناهمسازی زاویه ای را تشکیل می دهند که در آن لایه های بالایی به صورت افقی قرار گرفته اند. همه این توالی ممکن است بعداً بر اثر فعالیت های کوه زایی در آینده تغییر شکل یابد.
شبه همسازی ( Paraconformity ) نوعی دگرشیبی است که در آن چینه ها موازی بوده و هیچ فرسایش یا دگرشیبی سطحی مشخصی وجود ندارد و سطح رسوب گذاری ساده ای را نشان می دهد. این حالت را دگرشیبی غیرفرسایشی یا همسازی دروغین یا همشیب نما هم می نامند.
wiki: دگرشیبی