دولومیت

دولومیت (سنگ). دولومیت ( انگلیسی: Dolomite ) نوعی سنگ کربناته رسوبی است که دارای مقادیر زیادی کانی دولومیت ( CaMg ( CO3 ) 2 ) است. دولومیت دارای نرخ استوکیومتری در مقادیر نسبتاً مساوی منیزیم و کلسیم است. بیشتر سنگ های دولومیتی بر اثر فرایند جایگزینی منیزیم در سنگ آهک یا آهک پیش از سنگ شدگی تشکیل می شود. سنگ دولومیت به فرسایش مقاوم بوده و ممکن است دارای لایه یا بدون آن باشد. دولومیت نسبت به سنگ آهک قابلیت انحلال کمتری در آب های زیرزمینی نسبتاً اسیدی دارد ولی با گذشت زمان می تواند اشکال انحلالی ( کارست ) را پدید آورد. دولومیت همچنین می تواند به عنوان سنگ مخزن نفت و گاز طبیعی عمل کند.

دولومیت (کانی). دولومیت یک مادهٔ معدنی با فرمول شیمیایی CaMg ( CO۳ ) ۲ است که در سه جهت، رخ کامل غیر قائمه دارد. بیشتر دولومیت ها به رنگ های خاکستری مایل به کرم و سفید مایل به خاکستری یافت می شوند ولی برخی با رنگ های دیگری مانند سفید، زرد، سبز و سیاه هم دیده شده اند. این کانی دارای وزن مخصوص ۲٫۶ گرم بر سانتی متر مکعب، سختی آن ۴–۳٫۵ و دارای جلای شیشه ای یا مرواریدی است.
اجزاء تشکیل دهندهٔ دولومیت عمدتاً اکسید منیزیم ( MgO ) و آهک ( CaO ) هستند ولی ممکن است مواد دیگری چون اکسیدهای آهن، سدیم و پتاسیم نیز در ساختمان آن ها یافت شود. این کانی حاوی ( ۳۰٫۴ درصد CaO ) ، ( ۲۱٫۹۲ درصد MgO ) و ( ۴۷٫۷ درصد CO۲ ) است.
دولومیت به صورت لایه های عظیم با ضخامت های چند ده فوتی یافت می شود. آن ها حدود ۱۵٪ پوستهٔ زمین را می سازند و به مقدار زیاد در تمام نقاط دنیا یافت شده اند و به عنوان یکی از اجزای رایج سنگ های رسوبی شناخته می شوند. سنگ های حاوی دولومیت را با همان نام دولومیت یا سنگ آهک دولومیتی می شناسند. کانی های کربناته شامل کلسیت، آراگونیت و دولومیت هستند. شاید هیچ مادهٔ معدنی دیگری، مصارفی را که سنگ آهک و دولومیت دارند، نداشته باشد. سنگ های کربناته به خاطر خواص فیزیکی خود، پایه های اساسی صنعت مصالح ساختمانی را تشکیل می دهند و از بدو تمدن بشری مورد استفاده بوده و در حال حاضر نیز مصارف این سنگ ها رو به افزایش است.
سنگ های کربناته ۵۰٪ مخازن نفت و گاز دنیا و ۹۵٪ مخازن نفت و گاز ایران را شامل می شوند. رسوبات کربناته از کلسیت ( کم یا پُرمنیزیم ) یا آراگونیت و مقداری نیز دولومیت، پیریت و کوارتز، تشکیل شده اند.
کلسیت کم منیزیم دارای کمتر از ۴٪ مول MgCO۳ و کلسیت پرمنیزیم دارای بیش از ۴٪ مول MgCO۳ ¬ ( ۱۹–۱۱٪ درصد مول ) هستند.
آراگونیت منیزیم کمی دارد و به جای آن استرانسیوم می تواند جانشین شود. از لحاظ پایداری، کلسیت کم منیزیم پایدارتر از کلسیت پرمنیزیم و کلسیت پرمنیزیم پایدارتر از آراگونیت است.
• ساخت شیشه
• برای ذوب و تصفیهٔ آهن
• ساخت بتن
• برای رشد گیاه و از بین بردن اسیدیته خاک
• به عنوان سنگ ساختمانی
• تبخیری ها
• فهرست کانی ها

دولومیت (dolomite)
در کانی شناسی، کانی سفیدرنگی با ساختار لوزوجهی، از جنس کربنات کلسیم و منیزیوم (CaMg(CO۳)۲). به رنگ سفید، خاکستری، قهوه ای، یا مایل به قرمز، و عموماً متبلور است و در ساختمان سازی کاربرد دارد. دولومیت ها در توالی های زمین شناختی همۀ عصرها دیده می شوند و غالباً براثرِ جانشینی دولومیت معدنی به جای کلسیت معدنی در سنگ آهک تشکیل می شود. ناحیه آلپ، با دولومیت های معروف، مثال خوبی از سازندهای دولومیتی است. کوه های دولومیتی در شمال ایتالیا بخشی از کوه های آلپ است. این کوه ها را به نام دِ اودَت دولومیو، زمین شناس فرانسوی (۱۷۵۰ـ۱۸۰۱) نامیده اند.