دولت ابادی یحیی

[ویکی نور] دولت آبادی یحیی. «یحیی دولت آبادی» در 17 رجب 1279ق برابر با 18 دی 1241ش در دولت آباد (اصفهان) متولد شد. در پنج سالگی به تحصیل خط و سواد مشغول شد. به سبب مخالفت ظل السلطان با پدرش سید هادی همراه خانواده از اصفهان به عتبات مهاجرت کرد و پس از بازگشت به ایران، با حمایت امین سلطان در تهران ساکن شدند.
از سال 1251ش که یازده ساله بود، به اتفاق خانواده خود چندین سفر به عراق، خراسان و تهران کرد و در سال 1260ش به اصفهان بازگشت و در همین شهر با میرزای کرمانی و شیخ احمد روحی ملاقات کرد. مجدداً به عراق رفت و در حوزه درس میرزای شیرازی و محمد تقی شیرازی شرکت کرد و بعد از بازگشت به ایران در اصفهان و تهران نیز در محضر میرزا ابوالحسن زواره اردستانی، معروف به میرزای جلوه به تحصیل پرداخت. در سال 1276ش به استانبول رفت و در آن جا با میرزا حسن خان دانش اصفهانی و حاجی زین العابدین مراغه ای آشنا شد و در همین شهر به همکاری دهخدا روزنامه فارسی «سروش» را دایر کرد. دولت آبادی در سال 1287ش به تهران آمد و در چند دوره به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد وی مسافرت هایی به کشورهای اروپایی داشت.
او از پیش قدمان فرهنگ نوین در ایران و با توجه به تحصیلاتش در مکتب خانه ها و شناخت آن ها از نزدیک، در تأسیس مدارس جدید کوشش فراوان نمود که تأسیس مدارس، مدیریت و نوشتن و نشر کتب درسی ابتدائی از جمله فعالیت های اوست.
وی از جمله مشهورترین و بزرگ ترین رجال سیاسی عصر مشروطه و دوران پس از آن تا اوایل حکومت رضا شاه به شمار می آید و پست های سیاسی بسیاری چون چند بار نمایندگی مجلس شورای ملی را در مقاطع متعدد تجربه کرد.
او به همراه دیگر مبارزان در مشروطه و ملی کردن نظام ایران، قدم های فراوان برداشت. وی زندگی پر از فراز و نشیبی داشت که در کتاب «حیات یحیی» به قلم آورده است. از جمله دیگر آثار مشهور او می توان به «شهرناز» اشاره کرد که از جمله نخستین رمان هایی فارسی به حساب می آید. وی هم چنین دایی همایون صنعتی زاده نویسنده و کارآفرین ایرانی است. او خوش نویسی زبردست بوده و در نستعلیق مهارت داشته و از شاگردان میرزا غلام رضا اصفهانی بوده است.