دودوک
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
فرهنگستان زبان و ادب
گویش مازنی
دانشنامه عمومی
دودوک ( به ارمنی Դուդուկ - به انگلیسی Duduk ) ، یا تزیراناپوق ( به ارمنی ծիրանափող - به انگلیسی Tsiranapogh ) اصیل ترین ساز ارمنیان در بین دیگر سازهای ملی آنان به شمار می رود. موسیقی شناسان ارمنی، استناد به شواهد تاریخی و داده های باستان شناسی قدمت این ساز را به ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد و تاریخ موسیقی دودوک ارمنی را به دوران پادشاهی تیگران بزرگ در سرزمین کوهستانی ارمنستان دانسته اند؛ ولی دانشمندان غربی قدمت این ساز را ۱۵۰۰ سال پیش می دانند. [ ۱]
یونسکو در ۲۰۰۵ میلادی دودوک را به منزلهٔ شاهکار میراث معنوی و شفاهی بشریت معرفی کرد. [ ۱] [ ۲]
همان گونه که تار خوب را از چوب درخت توت و از چوب درخت گلابی برای ساختن کمانچه استفاده می کنند؛ برای ساخت دودوک هم از شاخه و چوب کهنه شده ساقه درخت پنجاه تا شصت ساله زردآلو استفاده می کنند. ارمنیان نه تنها خود را نخستین پرورش دهندگان زردآلو می دانند بلکه نام و تصویر آن را به خانه، اجتماع و باورهای خود نیز راه داده اند. به سبب قدمت کاشت و پرورش این میوه در خاک ارمنستان اسم علمی آن را در گیاه شناسی «پرونوس آرمنیاکا» یا «آرمنیکا وولگاریس»، به معنی ( آلوی ارمنی ) یا ( میوه ارمنی ) گذاشته اند. کارل لینه در ۱۷۵۳ میلادی در «فرهنگ اسامی گیاهان» و در بخش «رتبه بندی موجودات زنده» کتاب معروف خود، گونه های گیاهان از ( سیب ارمنی ) نام برده است. [ ۳] «فیلیپ دِپوئردِرله» ، گیاه شناس معروف اتریشی سده هجدهم میلادی، می نویسد:
«نام این درخت میوه از نام کشوری که در آن می روید، که منطقه ای آسیایی به نام ارمنستان است، گرفته شده و میوه آن بعدها به اروپا راه پیدا کرده است. »[ ۴]
در ۱۹۶۲ میلادی، یک گروه باستان شناس، طی حفاریهای خود در اطراف معبد گارنی و در میان آثار کشف شده از عصر سنگ به تعدادی هسته زرد آلو با عمر بیش از دوازده هزار سال و دودوک ساخته شده از قلم ساق پای لک لک، متعلق به هزاره اول پیش از میلاد، دست یافت. [ ۵]
تنظیم صدای دودوک ارتباطی مستقیم با فرهنگ منطقه ای دارد که در محدوده آن نواخته می شود، چرا که حتی اندازه ساز نیز در مناطق مختلف متفاوت است. این ساز، که قدمتی چند هزار ساله دارد، دارای سه اندازهٔ کوچک ( ۲۸ سانتیمتر ) ، متوسط ( ۳۳سانتیمتر ) و بزرگ ( ۴۰ سانتیمتر ) است. دودوک فقط دارای یک اکتاو، دو گام و دو نت است. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفیونسکو در ۲۰۰۵ میلادی دودوک را به منزلهٔ شاهکار میراث معنوی و شفاهی بشریت معرفی کرد. [ ۱] [ ۲]
همان گونه که تار خوب را از چوب درخت توت و از چوب درخت گلابی برای ساختن کمانچه استفاده می کنند؛ برای ساخت دودوک هم از شاخه و چوب کهنه شده ساقه درخت پنجاه تا شصت ساله زردآلو استفاده می کنند. ارمنیان نه تنها خود را نخستین پرورش دهندگان زردآلو می دانند بلکه نام و تصویر آن را به خانه، اجتماع و باورهای خود نیز راه داده اند. به سبب قدمت کاشت و پرورش این میوه در خاک ارمنستان اسم علمی آن را در گیاه شناسی «پرونوس آرمنیاکا» یا «آرمنیکا وولگاریس»، به معنی ( آلوی ارمنی ) یا ( میوه ارمنی ) گذاشته اند. کارل لینه در ۱۷۵۳ میلادی در «فرهنگ اسامی گیاهان» و در بخش «رتبه بندی موجودات زنده» کتاب معروف خود، گونه های گیاهان از ( سیب ارمنی ) نام برده است. [ ۳] «فیلیپ دِپوئردِرله» ، گیاه شناس معروف اتریشی سده هجدهم میلادی، می نویسد:
«نام این درخت میوه از نام کشوری که در آن می روید، که منطقه ای آسیایی به نام ارمنستان است، گرفته شده و میوه آن بعدها به اروپا راه پیدا کرده است. »[ ۴]
در ۱۹۶۲ میلادی، یک گروه باستان شناس، طی حفاریهای خود در اطراف معبد گارنی و در میان آثار کشف شده از عصر سنگ به تعدادی هسته زرد آلو با عمر بیش از دوازده هزار سال و دودوک ساخته شده از قلم ساق پای لک لک، متعلق به هزاره اول پیش از میلاد، دست یافت. [ ۵]
تنظیم صدای دودوک ارتباطی مستقیم با فرهنگ منطقه ای دارد که در محدوده آن نواخته می شود، چرا که حتی اندازه ساز نیز در مناطق مختلف متفاوت است. این ساز، که قدمتی چند هزار ساله دارد، دارای سه اندازهٔ کوچک ( ۲۸ سانتیمتر ) ، متوسط ( ۳۳سانتیمتر ) و بزرگ ( ۴۰ سانتیمتر ) است. دودوک فقط دارای یک اکتاو، دو گام و دو نت است. [ ۶]
wiki: دودوک
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید