دهدشت

دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد است. دهدشت سومین شهر پر جمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد است.
این شهر در دوره ساسانیان توسط پسر اردشیر اول ساخته شده و در آن دوران به نام بلاد شاپور شهرت داشت؛ در دوره های پسین نیز رونق داشت اما شروع پی ریزی شهر کنونی دهدشت را پس از دوره مغولان و به عبارتی از اواخر تیموریان و پس از آن جستجو می کنند، ولی بافت قدیم دهدشت را که بخش هایی از آن بر جای مانده است، منسوب به دوره صفوی می دانند. بافت قدیم دهدشت که ۳۵هکتار وسعت دارد در سال ۱۳۶۴در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. [ ۱]
شهر دهدشت هویت و خاطره تاریخی خود را از مجموعه بلادشاپور ( بافت قدیم شهر ) می گیرد این مجموعه که در گذشته مطمئن ترین و نزدیک ترین مرکز ارتباط تجاری بین اصفهان ( مرکز ایران ) و بنادر جنوبی کشور بوده است در همسو نگری و همگرایی اقوام و شهروندان شهر دهدشت نقش بسزایی داشته و دارد.
علاوه بر این دهدشت محل عبور سپاهیان اسکندر مقدونی در حمله به تخت جمشید بوده است. تنگ تکاب در نزدیکی شهر دهدشت که محل درگیری سپاهیان آریوبرزن با اسکندر مقدونی بوده است؛ گذرگاهی بسیار مهمی تلقی می شد؛ چرا که مسیر اصلی دو استان باستانی ایران، یعنی فارس و خوزستان بود. مسیر عبور شوش به پارسه از ارجان ( بهبهان ) به بلادشاپور ( دهدشت ) و سپس به تخت جمشید بوده؛ به همین خاطر یونانی ها به تنگ تکاب می گفتند. شاید کمتر مسیر ترددی در ایران بتوان پیدا کرد که به اندازهٔ این تنگه مورد اشارهٔ تاریخ نگاران و باستان شناس ها قرار گرفته باشد.
دهدشت علیرغم ثبت ملی شدن در سال ۶۴ و مورد بازدید قرار گرفتن توسط یونسکو در سال ۱۴۰۰، پس از دوره صفویه هیچ گاه مورد توجه و اقدام جدی جهت بازسازی، مرمت یا حتی نگهداری قرار نگرفت و همواره مورد بی مهری واقع شد که بخش عمده ای از این بی مهری و کم لطفی از عدم آگاهی دوگانه مردم مسئولان از پتانسیل های اجتماعی فرهنگی این مجموعه ناشی می شود بلادشاپور که باور برخی پیشینهٔ آن به دورهٔ ساسانیان هم می رسد یک هویت تاریخی زنده اما غیر پویا است که می توان با توجه نقش هویت ساز آنچه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ فرهنگی اجتماعی آورده ها و منافع زیادی را نصیب شهروندان کرد[ ۲]
مردم فعلی دهدشت لرتبار هستند و به زبان لری صحبت میکنند. [ ۳] در کتاب ارجان و کهگیلویه اثر هاینس گاوبه اشاره شده است که مردم دهدشت در گذشته از ادیان مختلفی چون مسیحی و مندائیان بوده اند. منابع غیررسمی اشاره دارند که شماری یهودی نیز در این شهر سکونت داشته است؛ چنان که در دهه های اخیر هم در بین مردمان مسن در ضلع غربی دهدشت ( مناطق مجاور خوزستان ) پوشیدن کیپا مشاهده می شد اما اکنون کمتر دیده می شود. تعدادی یهودی دهدشتی نیز در خارج از ایران سکونت دارند.

دهدشت (دلگان). دهدشت روستایی در دهستان هودیان بخش مرکزی شهرستان دلگان استان سیستان و بلوچستان ایران است بادهدشت کهگیلویه اشتباه نشود.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۵۰ نفر ( ۴۵خانوار ) بوده است. [ ۱]