دمای کوری

در علم فیزیک و مواد، دمای کوری ( TC ) یا نقطه کوری، دمایی است که در دماهای بالاتر از آن برخی از مواد خاصیت مغناطیسی دائمی خود را از دست می دهند، که در اکثر موارد می توانند با مغناطیسی القایی جایگزین شوند. درجه حرارت کوری به نام پیر کوری نامگذاری شده است که نشان داد خاصیت مغناطیسی در یک دمای بحرانی از بین می رود. [ ۱]
نیروی مغناطیس توسط گشتاور مغناطیسی تعیین می شود، یک گشتاور دوقطبی درون یک اتم که از حرکت زاویه ای و چرخش الکترون ها منشأ می گیرد. مواد دارای ساختارهای ذاتی مختلف گشتاور مغناطیسی هستند که به درجه حرارت بستگی دارد. دمای کوری یک نقطه بحرانی است که در آن گشتاور مغناطیسی ذاتی یک ماده تغییر جهت می دهد.
خاصیت مغناطیسی دائمی با هم ترازی گشتاور مغناطیسی ایجاد می شود و خاصیت مغناطیسی القایی هنگامی به وجود می آید که گشتاورهای مغناطیسی بی نظم تحت یک میدان مغناطیسی اعمال شده هم ردیف می شوند. به عنوان مثال، گشتاورهای مغناطیسی مرتب شده ( فرومغناطیسی، شکل ۱ ) در دمای کوری تغییر می کنند و بی نظم می شوند ( پارامغناطیسی، شکل ۲ ) . هرچه دما بالاتر می رود آهنرباها ضعیف تر می شوند، به طوری که مغناطیس خودبخودی فقط در دماهای پایین تر از دمای کوری رخ می دهد. پذیرفتاری مغناطیسی بالاتر از دمای کوری را می توان از قانون کوری - ویس، که از قانون کوری بدست آمده محاسبه کرد.
در قیاس مواد فرومغناطیس و پارامغناطیس، می توان از دمای کوری برای توصیف انتقال فاز بین فروالکتریسیته و پاراالکتریسیته استفاده کرد.
گشتاورهای مغناطیسی گشتاورهای دوقطبی دائمی درون یک اتم هستند که از حرکت زاویه ای و چرخش الکترون[ ۲] با رابطه μl = el/2me بدست می آید، جایی که me جرم یک الکترون است، μl گشتاور مغناطیسی و l تکانه زاویه ای است؛ به این نسبت، نسبت چرخامغناطیسی یا نسبت ژیرومغناطیسی ( به انگلیسی: gyromagnetic ratio ) گفته می شود.
الکترون های موجود در یک اتم ازطریق تکانه زاویه ای خود و حرکت مداری آنها در اطراف هسته به ایجاد گشتاور مغناطیسی کمک می کنند. گشتاور مغناطیسی حاصل از هسته بر خلاف گشتاور مغناطیسی الکترون ها ناچیز است. [ ۳] بالارفتن دما منجر به ایجاد الکترون های با انرژی بالاتر می شود که نظم و صف بندی دوقطبی ها را به هم می زند. مواد فرومغناطیسی، پارامغناطیسی، فری مغناطیسی و ضدفرومغناطیسی دارای ساختارهای گشتاور مغناطیسی ذاتی متفاوتی هستند. در دمای کوری یک ماده، این خصوصیات تغییر می کنند. انتقال از ضدفرومغناطیسی به پارامغناطیسی ( یا برعکس ) در دمای نیل اتفاق می افتد، که مشابه دمای کوری است.

رجوع شود به:دمای بحرانی