[ویکی فقه] در منابع شیعه و اهل سنت روایاتی متعددی وارد شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: جانشینان من «دوازده نفر هستند». در میان محدثان فریقین این روایات به روایت «خلفائی اثنا عشر» عنوان گرفته و مشهور شده است. روایت «اثنی عشر» از جمله روایاتی است که بر وجود یک نفر از ائمه اهل بیت (علیهم السّلام) برای حفاظت و تداوم دین اسلام تا قیام قیامت، دلالت می کند؛ از این رو در عصر حاضر نیز باید یک فردی از اهل بیت (علیهم السّلام) وجود داشته باشد که دین به سبب وجود او استوار باقی بماند و از بین نرود. در ادامه این مطلب را از دیدگاه علمای شیعه و سنی با تکیه بر منابع معتبر اهل سنت، بررسی خواهیم کرد.
این روایت در منابع اهل سنت با تعبیر های متعددی نقل شده است:
← تعبیر اثنا عشر خلیفه
اهل سنت در تفسیر و تبیین مصداق خلفای دوازده گانه به شدت دچار حیرت و سردرگمی شده اند؛ زیرا از طرفی این روایات با سند روشن و بدون خدشه، در منابع معتبر آنان نقل شده که مورد اتفاق آنها است؛ از سوی دیگر، ویژگی هایی که در متن این روایات وجود دارد؛ مثل انحصار به عدد «دوازده»، بر مبنا و خلفای مورد نظر اهل سنت تطبیق نمی کند. حیرت اهل سنت را در بیان مقصود از این روایت ابن جوزی این گونه بیان می کند:هذا الحدیث قد اطلت البحث عنه، وتطلّبت مظانّه، وسالت عنه، فما رایت احدا وقع علی المقصود به.
ابن جوزی حنبلی، عبدالرحمن بن علی (متوفای۵۹۷ ه)، کشف المشکل من حدیث الصحیحین، ج۱، ص۴۴۹، تحقیق:علی حسین البواب، ناشر:دار الوطن- الریاض - ۱۴۱۸ه - ۱۹۹۷م.
از دیدگاه شیعیان، تنها مصداق این روایات، «ائمه اهل بیت (علیهم السّلام)» هستند نه کسان دیگر و در این باره روایات صحیحی وجود دارد که ائمه اهل بیت را علاوه بر تعداد، با اسم و نسب معرفی کرده است.بهترین و جامع ترین روایت در این باره، لوح جابر بن عبدالله انصاری است که از جانب خدا به پیامبر اسلام داده شد و در آن، اسامی تمامی ائمه (علیهم السّلام) درج شده و محدث توانا، ثقة الاسلام کلینی این روایت را با سند موثق نقل کرده است.به عقیده ی ما خلفاء رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) از بنی هاشم و عترت آن حضرت است، نه این که تنها قریشی باشند و این مطلب در منابع معتبر خود آنان آمده است. طبق تصریح برخی از محققان و علمای اهل سنت، فراز آخر روایت «اثنا عشر»، دستخوش تحریف واقع شده و به این واقعیت دوتن از علمای خود شان تصریح کرده اند.
← علامه سید علی همدانی
...
این روایت در منابع اهل سنت با تعبیر های متعددی نقل شده است:
← تعبیر اثنا عشر خلیفه
اهل سنت در تفسیر و تبیین مصداق خلفای دوازده گانه به شدت دچار حیرت و سردرگمی شده اند؛ زیرا از طرفی این روایات با سند روشن و بدون خدشه، در منابع معتبر آنان نقل شده که مورد اتفاق آنها است؛ از سوی دیگر، ویژگی هایی که در متن این روایات وجود دارد؛ مثل انحصار به عدد «دوازده»، بر مبنا و خلفای مورد نظر اهل سنت تطبیق نمی کند. حیرت اهل سنت را در بیان مقصود از این روایت ابن جوزی این گونه بیان می کند:هذا الحدیث قد اطلت البحث عنه، وتطلّبت مظانّه، وسالت عنه، فما رایت احدا وقع علی المقصود به.
ابن جوزی حنبلی، عبدالرحمن بن علی (متوفای۵۹۷ ه)، کشف المشکل من حدیث الصحیحین، ج۱، ص۴۴۹، تحقیق:علی حسین البواب، ناشر:دار الوطن- الریاض - ۱۴۱۸ه - ۱۹۹۷م.
از دیدگاه شیعیان، تنها مصداق این روایات، «ائمه اهل بیت (علیهم السّلام)» هستند نه کسان دیگر و در این باره روایات صحیحی وجود دارد که ائمه اهل بیت را علاوه بر تعداد، با اسم و نسب معرفی کرده است.بهترین و جامع ترین روایت در این باره، لوح جابر بن عبدالله انصاری است که از جانب خدا به پیامبر اسلام داده شد و در آن، اسامی تمامی ائمه (علیهم السّلام) درج شده و محدث توانا، ثقة الاسلام کلینی این روایت را با سند موثق نقل کرده است.به عقیده ی ما خلفاء رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) از بنی هاشم و عترت آن حضرت است، نه این که تنها قریشی باشند و این مطلب در منابع معتبر خود آنان آمده است. طبق تصریح برخی از محققان و علمای اهل سنت، فراز آخر روایت «اثنا عشر»، دستخوش تحریف واقع شده و به این واقعیت دوتن از علمای خود شان تصریح کرده اند.
← علامه سید علی همدانی
...
wikifeqh: حدیث_خلفائی_اثناعشر