دقائق التاویل و حقائق التنزیل

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] دقائق التأویل و حقائق التنزیل. به گواهی اسناد موجود، زبان پارسی نخستین زبانی بود که توفیق یافت تا در ترجمه قرآن کریم به کار گرفته شود و این از بختیاری پارسی زبانان بود که پس از تازی گویان- که متن گرامی قرآن، برترین شاهکار هنری و ادبی در زبان ایشان بشمار می رود-، توانستند با معانی بلند این کتاب آسمانی آشنا گردند.
در گنجینه ناپدید کرانه نگارش های پارسی، ترجمه ها و تفسیرهای کهنه و نوی فراوانی یافت می شود که نشان دهنده رویکرد خامه بر کفان پارسی دان به گسترش دانش های قرآنی در میان پارسی زبانان است.
از جمله این نگارش های قرآن پژوهی، یکی«دقائق التّأویل و حقائق التّنزیل»، تفسیر نامه ای است گرانسنگ، نگاشته دانشی مردی شیعه.
مصنّف«دقائق التّأویل»، ابو المکارم محمود بن محمّد حسنی واعظ از دانشمندان شیعی سده هفتم هجری می باشد که در فارسی می زیسته است. فرزند وی نیز که به ظاهر از علما بوده، ابو المفاخر علی نام داشته است و تنها دستنوشت«بلا بل القلاقل»( اثری دیگر از ابو المکارم، محفوظ در کتابخانه مرحوم آیة اللّه العظمی سیّد شهاب الدّین مرعشی نجفی- رضوان اللّه تعالی علیه-) که عکسی از آن نزد حقیر موجودست، به خطّ او نگاشته آمده است.ظاهرا این دستنوشت، تنها دستنوشت«بلابل القلاقل» باشد
مع الأسف درباره ابو المکارم حسنی آگاهی های زیادی نداریم. از آثار وی غیر از«دقائق التّأویل»- که در این گفتار به اجمال بدان می پردازیم- یکی،«بلابل القلاقل» است که در سطور پیشین نامش آمد. مصنّف«دقائق التّأویل» و«بلابل القلاقل»، یک مجموعه رسایل کلامی نیز دارد که نسخه ای از آن در کتابخانه ملّی ملک هست- و احتمالا یگانه دستنوشت در دسترس از این کتاب همین است.
استاد محمّد تقی دانش پژوه در فهرستواره ای که برای کتابهای فقهی فارسی تألیف کرده اندر. ک:«فهرستواره فقه هزار و چهار صد ساله اسلامی در زبان فارسی»، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1367، از آن دو تفسیر و این رسایل کلامی سخن گفته اند.

[ویکی اهل البیت] به گواهی اسناد موجود، زبان پارسی نخستین زبانی بود که توفیق یافت تا در ترجمه قرآن کریم به کار گرفته شود و این از بختیاری پارسی زبانان بود که پس از تازی گویان- که متن گرامی قرآن، برترین شاهکار هنری و ادبی در زبان ایشان بشمار می رود-، توانستند با معانی بلند این کتاب آسمانی آشنا گردند.
در گنجینه ناپدید کرانه نگارش های پارسی، ترجمه ها و تفسیرهای کهنه و نوی فراوانی یافت می شود که نشان دهنده رویکرد خامه بر کفان پارسی دان به گسترش دانش های قرآنی در میان پارسی زبانان است.
از جمله این نگارش های قرآن پژوهی، یکی« دقائق التّأویل و حقائق التّنزیل»، تفسیر نامه ای است گرانسنگ، نگاشته دانشی مردی شیعه.
مصنّف« دقائق التّأویل»، ابو المکارم محمود بن محمّد حسنی واعظ از دانشمندان شیعی سده هفتم هجری می باشد که در فارسی می زیسته است. فرزند وی نیز که به ظاهر از علما بوده، ابو المفاخر علی نام داشته است و تنها دستنوشت« بلا بل القلاقل»( اثری دیگر از ابو المکارم، محفوظ در کتابخانه مرحوم آیة اللّه العظمی سیّد شهاب الدّین مرعشی نجفی- رضوان اللّه تعالی علیه-) که عکسی از آن نزد حقیر موجودست، به خطّ او نگاشته آمده است.ظاهرا این دستنوشت، تنها دستنوشت« بلابل القلاقل» باشد
مع الأسف درباره ابو المکارم حسنی آگاهی های زیادی نداریم. از آثار وی غیر از« دقائق التّأویل»- که در این گفتار به اجمال بدان می پردازیم- یکی،« بلابل القلاقل» است که در سطور پیشین نامش آمد. مصنّف« دقائق التّأویل» و« بلابل القلاقل»، یک مجموعه رسایل کلامی نیز دارد که نسخه ای از آن در کتابخانه ملّی ملک هست- و احتمالا یگانه دستنوشت در دسترس از این کتاب همین است.
استاد محمّد تقی دانش پژوه در فهرستواره ای که برای کتابهای فقهی فارسی تألیف کرده اندر. ک:« فهرستواره فقه هزار و چهار صد ساله اسلامی در زبان فارسی»، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1367، از آن دو تفسیر و این رسایل کلامی سخن گفته اند.
از« دقائق التّأویل و حقائق التّنزیل» که موضوع اصلی سخن ماست، بظاهر تنها یک نسخه شناخته شده و آن نیز دستنوشت محفوظ در کتابخانه مجلس سنای سابق می باشددر دانشگاه تهران نیز میکروفیلمی از آن موجود است.
کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران از آن میکروفیلمی دارد و خوانندگان ارجمند، در فهرست نسخ خطّی کتابخانه مجلس سنا( ی سابق) هم می توانند درباره آن مطالعه کنند. این مصنّف کتابی دارد به نام« هدایة العوام فی عقاید الانام» که بنابر عنوانش باید کلامی باشد و بر حقیر معلوم نیست که آیا همان رسایل کلامی است که استاد دانش پژوه گفته اند یا کتاب مستقلّی است, علّت این عدم آگاهی آن است که هنوز عکس دستنوشت رسائل کلامی محفوظ در کتابخانه ملک را به دست نیاورده ام. در« دقائق التّأویل» می خوانیم:

[ویکی نور] دقائق التأویل و حقائق التنزیل، به زبان فارسی، نگاشته ابوالمکارم محمود بن محمد حسنی واعظ از دانشمندان شیعی سده هفتم هجری می باشد.
«دقائق التأویل» تفسیرنامه ای فراگیر نیست و به بیانی تفسیر همه آیات قرآن کریم نمی باشد و بحث و تحقیق و روشنگری مصنف در این کتاب، مربوط می شود به برخی از آیات کلام الله مجید.
مصنف آیه یا آیات گرامی مورد بحثش را پس از عبارت «قوله تعالی» می آورد، آنگاه جزء جزء ترجمه می کند و توضیحاتش را درباره عبارات شریف قرآنی می آورد.
برای آشنایی بیشتر با شیوه نگارش مصنف، بریده ای از بخش مربوط به سوره مبارکه یوسف(ع) می آوریم:
«سؤال: چی حکمت است کی این قصه را احسن القصص خواند؟

[ویکی فقه] دقائق التاویل و حقائق التنزیل (کتاب). دقائق التاویل و حقائق التنزیل تالیف أبوالمکارم محمود بن محمدحسنی است.
به گواهی اسناد موجود، زبان پارسی نخستین زبانی بود که توفیق یافت تا در ترجمه قرآن کریم به کار گرفته شود و این از بختیاری پارسی زبانان بود که پس از تازی گویان- که متن گرامی قرآن، برترین شاهکار هنری و ادبی در زبان ایشان بشمار می رود-، توانستند با معانی بلند این کتاب آسمانی آشنا گردند. در گنجینه ناپدید کرانه نگارش های پارسی، ترجمه ها و تفسیرهای کهنه و نوی فراوانی یافت می شود که نشان دهنده رویکرد خامه بر کفان پارسی دان به گسترش دانش های قرآنی در میان پارسی زبانان است.
معرفی مفسر
از جمله این نگارش های قرآن پژوهی، یکی «دقائق التاویل و حقائق التنزیل»، تفسیر نامه ای است گرانسنگ، نگاشته دانشی مردی شیعه . مصنف «دقائق التاویل»، ابو المکارم محمود بن محمد حسنی واعظ از دانشمندان شیعی سده هفتم هجری می باشد که در فارسی می زیسته است. فرزند وی نیز که به ظاهر از علما بوده، ابو المفاخر علی نام داشته است و تنها دستنوشت «بلابل القلاقل» (اثری دیگر از ابو المکارم، محفوظ در کتابخانه مرحوم آیة الله العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی- رضوان الله تعالی علیه-) که عکسی از آن نزد حقیر موجودست، به خط او نگاشته آمده است. ظاهرا این دستنوشت، تنها دستنوشت «بلابل القلاقل» باشد مع الاسف درباره ابو المکارم حسنی آگاهی های زیادی نداریم. از آثار وی غیر از «دقائق التاویل» - که در این گفتار به اجمال بدان می پردازیم- یکی، «بلابل القلاقل» است که در سطور پیشین نامش آمد.
دیگر تالیفات مفسر
مصنف «دقائق التاویل» و «بلابل القلاقل»، یک مجموعه رسایل کلامی نیز دارد که نسخه ای از آن در کتابخانه ملی ملک هست- و احتمالا یگانه دستنوشت در دسترس از این کتاب همین است. استاد محمد تقی دانش پژوه در فهرستواره ای که برای کتابهای فقهی فارسی تالیف کرده اندر. ک: «فهرستواره فقه هزار و چهار صد ساله اسلامی در زبان فارسی»، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۷، از آن دو تفسیر و این رسایل کلامی سخن گفته اند. از «دقائق التاویل و حقائق التنزیل» که موضوع اصلی سخن ماست، بظاهر تنها یک نسخه شناخته شده و آن نیز دستنوشت محفوظ در کتابخانه مجلس سنای سابق می باشددر دانشگاه تهران نیز میکروفیلمی از آن موجود است. کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران از آن میکروفیلمی دارد و خوانندگان ارجمند، در فهرست نسخ خطی کتابخانه مجلس سنا (ی سابق) هم می توانند درباره آن مطالعه کنند. این مصنف کتابی دارد به نام «هدایة العوام فی عقاید الانام» که بنابر عنوانش باید کلامی باشد و بر حقیر معلوم نیست که آیا همان رسایل کلامی است که استاد دانش پژوه گفته اند یا کتاب مستقلی است، علت این عدم آگاهی آن است که هنوز عکس دستنوشت رسائل کلامی محفوظ در کتابخانه ملک را به دست نیاورده ام.
نمونه ای از نوشته های مفسر
...

پیشنهاد کاربران

بپرس