مرکزی دانشجویی تأسیس شده در نخستین سال های پیروزی انقلاب اسلامی در ایران. در ۱۳۵۸ش آیت الله منتظری مسئلۀ وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کرد و متعاقب آن دفتری برای فعالیت مشترک و هماهنگ انجمن های اسلامی کل دانشگاه های کشور ایجاد شد. نخستین رهبران دفتر تحکیم وحدت، برخی از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بودند که در ماجرای اشغال سفارت و گروگانگیری دیپلمات های امریکایی در آبان ۱۳۵۸ شرکت داشتند. در سال های اولیه، وظیفۀ آنان مبارزه با گروه های سیاسی مخالف نظام جمهوری اسلامی، به ویژه مجاهدین خلق و کمونیست ها در دانشگاه بود. آنان رفته رفته صبغه ای دولتی یافتند و در دورۀ نخست وزیری مهندس میرحسین موسوی به عنوان بازوی دولتی وزارت فرهنگ و آموزش عالی در دانشگاه ها عمل کردند. تحولات اساسی در دفتر تحکیم وحدت، از اوایل دهۀ ۱۳۷۰ رخ داد و اعضای جوان تر و جدیدتر کوشیدند استقلال بیشتری از دولت داشته باشند و مواضع انتقادی خود را به عنوان نمایندۀ جنبش دانشجوی ایران بازیابند. عملکرد پیشین آنان موجب فاصلۀ اکثریت دانشجویان با آنان شده بود. با این حال در خرداد ۱۳۷۶ و آغاز ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، اعضای دفتر تحکیم وحدت به اصلاح طلبان پیوستند و مواضعی رادیکال اتخاذ کردند. طرح مسائل جدید و تغییراتی در اساسنامۀ دفتر سبب شد که برخی انجمن ها و اعضا کنار نهاده شوند و یا انشعاب کنند. در ۱۳۷۹ دو گروه عمده موسوم به تحکیم دانشگاه علامه و تحکیم دانشگاه شیراز دربرابر هم قرار گرفتند. گروه اول نیز پس از دستگیری برخی اعضا، رفته رفته به دو شاخۀ مدرن و سنتی تقسیم شد. گروه مدرن معتقد بود که دفتر تحکیم وحدت به دفتر تحکیم دموکراسی تغییر ماهیت و نام دهد. تندروی های دفتر تحکیم در دورۀ خاتمی و پس از آن، و تغییر فضای دانشگاه ها، تأثیر این نهاد دانشجویی را کاهش داده و آن را منزوی کرده است.
wikijoo: دفتر_تحکیم_وحدت
