دعوت علنی

[ویکی فقه] مرحله دعوت علنی از سخت ترین و دشوارترین مراحل دعوت الهی پیامبر گرامی اسلام به شمار می آید. حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم)، با پشت سرگذاشتن مرحله تبلیغ پنهانی و فراهم آوردن زمینه های دعوت علنی، آشکارا به تبلیغ دین اسلام، همت گماشتند؛ ایشان سعی و کوشش بسیار مبذول داشته، سختی های بسیار، به جان خریدند، آزارها دیدند؛ اما مقاوم و استوار به راه شان، ادامه دادند، تا اینکه دین آسمانی اش رفته رفته همه جا را فرا گرفت.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) دعوت علنی خود را در مرحله اول با نزول آیه «و انذر عشیرتک الاقربین»، با دعوت از خویشاوندان خود آغاز کردند. این کار بسیار سخت و دشوار بود؛ چرا که سران قریش به آسانی حاضر نمی شدند، دست از بت پرستی بردارند و به نبوت حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) اقرار کنند. پس به امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) دستور دادند تا غذایی فراهم کنند؛ سپس بزرگان بنی هاشم و بنی عبدالمطلب را دعوت کردند. در این جلسه حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) امر پروردگارش درباره انذار خویشان خود را اعلام کردند و به آنان فرمودند که «هر که با ایشان بیعت کند برادر و وصی و وزیر ایشان خواهد بود»؛ اما جز علی (علیه السّلام) کسی به این خواسته حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) جواب مثبت نداد. بعد از آن که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نزدیکانش را انذار کرد، امر نبوتش بیش از پیش در مکه منتشر شد.
دعوت در کوه صفا
روایت شده پس از نزول این آیه شریفه و انذار نزدیکان، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بر بالای کوه صفا ایستادند و فریاد زدند: «یا صباحاه» (خبر مهم)؛ قریشیان در اطرافشان جمع شدند و گفتند تو را چه شده است، فرمود: «اگر به شما خبر دهم که دشمنی امشب یا فردا صبح به شما حمله می کند، مرا تصدیق می کنید؟» گفتند: «بله» فرمود: «من ترساننده شما از عذابی دردناک هستم». سپس ادامه داد و فرمودند: «ای مردم؛ رهبر و پیشرو به اهلش دروغ نمی گوید، قسم به خدایی که هیچ پروردگاری جز او نیست، من رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به سوی شما به طور خاص و به سوی تمام مردم به طور عام هستم به خدا قسم که شما می میرید چنان که می خوابید و بعد از مرگ برانگیخته می شوید چنان که از خواب بیدار می شوید و محاسبه می شوید چنان که عمل می کنید و در مقابل کارهای نیک پاداش داده می شوید و در مقابل کارهای زشت عذاب داده می شوید و بهشت و جهنم ابدی هستند و شما اولین کسانی هستید که انذار شده اید.»
مرحله دوم دعوت علنی
بعد از گذشت مدتی، با نزول آیه: «فاصدع بما تؤمر و اعرض عن المشرکین انا کفیناک المستهزءین» رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم)، مرحله ای دیگر از دعوت علنی را به مرحله اجرا درآوردند. با آشکار شدن دعوت الهی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم)، تمام مردم درباره دعوت آن حضرت صحبت می کردند و این امر بر کسی از اهل مکه مخفی نمانده بود. حتی اخبار آن به خارج مکه نیز سرایت کرده بود. با این حال در ابتدا با مخالفت های چندانی از سوی قریش روبرو نگردید.
اعتراض مشرکان و دلیل آن
...