دستگاه مختصات جغرافیایی

دستگاه مختصات جغرافیایی یک دستگاه مختصات است که با آن می توان مکان هر نقطه ای بر روی زمین را توسط چند عدد مشخص کرد. مختصات معمولاً طوری انتخاب می شوند که یک عدد مکان عمودی یا ارتفاع نقطه مورد نظر را بیان کند و دو عدد هم مکان افقی را مشخص کنند. یک انتخاب معمول برای دستگاه مختصات، دستگاهی دارای ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی است. مختصات جغرافیایی میانه کشور ایران را در زیر این قسمت می بینیم.
عرض جغرافیایی ( φ ) زاویهٔ شمالی یا جنوبی هر نقطه از مدارها نسبت به خط استوا است. با اتصال نقاط هم عرض به یکدیگر، خطوطی موازی خط استوا ( مدارها ) به دست می آید، که در واقع هر کدام یک دایره است که شعاع آن از بیشترین در استوا تا کمترین در قطب ها متفاوت است. عرض جغرافیایی قطب شمال ۹۰ درجه شمالی ( N ۹۰° ) ، استوا صفر و قطب جنوب ۹۰ درجه جنوبی ( °۹۰ S ) است.
طول جغرافیایی ( λ ) زاویهٔ شرقی یا غربی هر نقطه از نصف النهارها نسبت به نصف النهار مبدأ که صفر درجه است می باشد. این زاویه حداکثر ( °۱۸۰ ) شرقی ( E ) یا غربی ( W ) است. نصف النهارها نیم دایره هایی از دوایر بزرگ طولی و هم اندازه اند که در دو نقطه متقابل در قطب ها به هم می رسند.
سیستم های Universal Transverse Mercator و Universal Polar Stereographic دو سیستم مختصات جغرافیایی مشابه هم هستند که از سیستم متریک استفاده می کنند.
می توان تمام نقاطی که با دستگاه مختصات طول و عرض جغرافیایی مشخص می شوند را با دستگاه مختصات دکارتی مشخص کرد.