دَسته دَنده یا نِی دنده ( به انگلیسی: Gear stick ) اهرمی است که در خودروهای جدید زیر چرخ فرمان قرار گرفته، ولی در ماشین ها و باری های قدیمی در طرف راست راننده، پهلوی فرمان واقع شده است. عملش درگیر نمودن دنده های مختلف درون جعبه دنده است که به خودرو سرعت های گوناگون می دهد یا مشخص می کند که خودرو به جلو برود یا به عقب.
به هنگام روشن کردن خودرو بایستی دسته دنده در وضعیت خلاص باشد ( یا پدال کلاچ فشرده باشد ) . گذاردن دسته دنده در وضعیت خلاص، دنده های جعبه دنده را از درگیر بودن با هم خارج می کند. نشانهٔ خلاص بودن دنده ها این است که دسته دنده در حدود چند سانتیمتر به راست و به چپ بازی نماید ( در خودروهای دنده دستی که دسته روی فرمان است، به بالا و پایین بازی کند ) .
سخت جا رفتن یا به طورکلی جا نرفتن دنده خودرو می تواند دلایلی مانند کمبود واسکازین جعبه دنده، مناسب نبودن کیفیت و غلظت واسکازین، خرابی و مستهلک بودن اجزا مجموعه کلاچ یعنی دیسک، صفحه و سیم کلاچ، یا استهلاک در دنده های برنجی و غلاف کشویی داشته باشد.
اگر هنگام تعویض دنده ( در همه دنده ها ) صدایی شبیه به قرچ شنیده سود به خاطر عملکرد بد سیستم کلاچ و احتمالاً رگلاژ نبودن سیم کلاچ است. گاه ممکن است بعد از جا رفتن دنده به محض شروع به حرکت، در حین حرکت یا حتی زمانی که فشاری روی جعبه دنده نیست دنده از جای خودش خارج شود و به حالت خلاص درآید. این مشکل ممکن است در هر کدام از دنده ها خودش را نشان دهد و عمدتاً به دلیل ساییدگی زیاد غلاف کشویی یا ساییدگی خودِ دنده به وجود می آید. خرابی بل برینگ های گیربکس و بوش های داخلی نیز می تواند این مشکل را به وجود آورند. [ ۱]
در موتورسیکلت ها معمولاً دنده در کنار رکاب چپ و زیر پا جاسازی می شود. در دوچرخه های دنده ای دنده معمولاً در یکی از دسته های دوچرخه جا دارد. در خودروها معمولاً ۲ نوع دنده وجود دارد دنده معمولی ( دستی ) و دنده اتوماتیک. در خودروهایی که به دنده اتوماتیک مشهور هستند جابجایی و تعویض دنده ها از سنگین به سبک و بلعکس توسط دور موتور و فشار روغن داخل جعبه دنده انجام می گیرد. به طوری که بعد از قرار دادن خودرو در دنده مناسب و فشار پدال گاز خودرو حرکت می کند و بافشار بیشتر بر روی پدال گاز ( در حال حرکت ) ۱ دنده به عقب یعنی معکوس تغییر حالت می دهد. در خودروهای قدیمی ۱ سیم کمکی از پدال گاز به جعبه دنده متصل شده که به برگرداندن دنده از سبک به سنگین کمک می کند. به نظر می رسد علت وجود این سیم دور بالای موتور و فشار زیاد روغن در جعبه دنده بوده و این که با هر فشار کوچکی بر روی گاز دنده عوض نشود و فقط در صورت فشار گاز به طور کامل این عمل انجام شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبه هنگام روشن کردن خودرو بایستی دسته دنده در وضعیت خلاص باشد ( یا پدال کلاچ فشرده باشد ) . گذاردن دسته دنده در وضعیت خلاص، دنده های جعبه دنده را از درگیر بودن با هم خارج می کند. نشانهٔ خلاص بودن دنده ها این است که دسته دنده در حدود چند سانتیمتر به راست و به چپ بازی نماید ( در خودروهای دنده دستی که دسته روی فرمان است، به بالا و پایین بازی کند ) .
سخت جا رفتن یا به طورکلی جا نرفتن دنده خودرو می تواند دلایلی مانند کمبود واسکازین جعبه دنده، مناسب نبودن کیفیت و غلظت واسکازین، خرابی و مستهلک بودن اجزا مجموعه کلاچ یعنی دیسک، صفحه و سیم کلاچ، یا استهلاک در دنده های برنجی و غلاف کشویی داشته باشد.
اگر هنگام تعویض دنده ( در همه دنده ها ) صدایی شبیه به قرچ شنیده سود به خاطر عملکرد بد سیستم کلاچ و احتمالاً رگلاژ نبودن سیم کلاچ است. گاه ممکن است بعد از جا رفتن دنده به محض شروع به حرکت، در حین حرکت یا حتی زمانی که فشاری روی جعبه دنده نیست دنده از جای خودش خارج شود و به حالت خلاص درآید. این مشکل ممکن است در هر کدام از دنده ها خودش را نشان دهد و عمدتاً به دلیل ساییدگی زیاد غلاف کشویی یا ساییدگی خودِ دنده به وجود می آید. خرابی بل برینگ های گیربکس و بوش های داخلی نیز می تواند این مشکل را به وجود آورند. [ ۱]
در موتورسیکلت ها معمولاً دنده در کنار رکاب چپ و زیر پا جاسازی می شود. در دوچرخه های دنده ای دنده معمولاً در یکی از دسته های دوچرخه جا دارد. در خودروها معمولاً ۲ نوع دنده وجود دارد دنده معمولی ( دستی ) و دنده اتوماتیک. در خودروهایی که به دنده اتوماتیک مشهور هستند جابجایی و تعویض دنده ها از سنگین به سبک و بلعکس توسط دور موتور و فشار روغن داخل جعبه دنده انجام می گیرد. به طوری که بعد از قرار دادن خودرو در دنده مناسب و فشار پدال گاز خودرو حرکت می کند و بافشار بیشتر بر روی پدال گاز ( در حال حرکت ) ۱ دنده به عقب یعنی معکوس تغییر حالت می دهد. در خودروهای قدیمی ۱ سیم کمکی از پدال گاز به جعبه دنده متصل شده که به برگرداندن دنده از سبک به سنگین کمک می کند. به نظر می رسد علت وجود این سیم دور بالای موتور و فشار زیاد روغن در جعبه دنده بوده و این که با هر فشار کوچکی بر روی گاز دنده عوض نشود و فقط در صورت فشار گاز به طور کامل این عمل انجام شود.
wiki: دسته دنده