دستمال

/dastmAl/

مترادف دستمال: حوله، دزک، دستارچه، روپاک، رومال، مندیل، اسیر، گرفتار، مقید

معنی انگلیسی:
handkerchief

لغت نامه دهخدا

دستمال. [ دَ] ( ن مف مرکب ، اِ مرکب ) دست مالیده. مالیده شده به دست. مالیده به دست. هرچه به دست مالند. ( شرفنامه ). با دست مالیده شده. مالیده دست. ملموس دست :
همه تن چشم و سوی تو نگران
کعبتین وار دستمال توایم.
خاقانی.
منم که همچو کمان دستمال ترکانم
همه زغمزه خدنگ آخته بکینه من.
خاقانی.
این کلمات که تحت نظم آمده است دستمال همگنان تواند بود. ( منشآت خاقانی چ دانشگاه ص 270 ). و مال دستمال وارث و حادث شود. ( سندبادنامه ص 35 ). حلاوت این چینه شیطان و دستمال فرعون و هامان به حلق او رسد.( کلیات سعدی مجلس 4 ). || گرفتار و اسیر وزبون. ( برهان ) :
چو خاتمم بدروغی بدست چپ مفکن
که دستمال توام پای بند مال نصاب.
خاقانی.
|| ملموس. ملعبه :
ای چون گل سرخ دستمال همه کس
چون دیده نرگس نگران درهر خس.
رشیدی سمرقندی.
|| ( اِمص مرکب ) دستمالی. لمس. مالیدن به دست. بدست مالیدن :
آنکس که چون قلم ننهد بر خط تو سر
در دستمال حادثه مانند مسطر است.
بدر شاشی.
|| ( ن مف مرکب ) کاغذی. فریگ. هش. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). که با فشار اندک درهم شکند.
- بادام یا جوز دستمال ؛ گردو یا بادام کاغذی. نوعی لوز و جوز که پوست آن نازک است و با فشار سرانگشتان در هم شکسته شود. مقابل نخکله. نوعی گردو وبادام که جدار خارجی آن بر خلاف دیگر انواع خود سختی ندارد و با اندک فشار یا کمترین ضربه بشکند.
|| ( اِ مرکب ) هرچه به دست مالند. ( برهان ) ( شرفنامه ). حوله. روپاک. پارچه مربعی که بدان دست آلوده راپاک کنند و ظروف طعام را. ( آنندراج ). درک. دزک. دستار. دستارچه. پارچه که بدان دست از رطوبت خشک کنند یا از آلودگی پاک سازند. بدرزه. بتوزه. فلرز. فلرزنگ.فلغز. لارزه. گِرنک. مشوش. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). ومعرب آن دسمالة است. ( از دزی ج 1 ص 442 ) :
تا گشته ام سگ صنم دستمال شوی
بهتر ز جام جم بودم آن سفال کوی.
سیفی ( از آنندراج ).
که باشد او بجهان بارد لت انبانی
که دستمال زن ومرد هر دو شد یکسر.
نظام قاری ( ص 17 ).
دستت مکن بفوطه دامان جامه پاک
ور زآنکه پایمال شود دستمالها.
نظام قاری ( دیوان ص 39 ).
- دستمال دیگ ؛ قابگیر. دستگیره دیگ. پارچه مستطیل شکل چندلا که با بندی بهم متصل باشد و دیگ بر آتش را با آن فروگیرند: جعاله ؛ دستمال که دیگ را با آن فروگیرند.جِعال ؛ دستمال دیگ و خنور. اجعال ؛ فرودآوردن دیگ رااز دیگپایه به دستمال. ( منتهی الارب ).بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

تکه پارچه که با آن دست ودهان وبینی راپاک کنند
( صفت اسم ) ۱ - آنچه که بدست مالند . ۲ - پارچهای که بدان دست دهان و غیره را پاک کنند یا چیزی در آن بندند . ۳ - گرفتار اسیر .

فرهنگ معین

( ~. ) (اِمر. ) پارچه ای برای پاک کردن دست و دهان ، یا چیزهای دیگر.
( ~. ) (ص مف . ) ۱ - با دست مالیده شده . ۲ - مجازاً مغلوب . ،~ ابریشمی یا یزدی برداشتن کنایه از: شروع به چاپلوسی و تملق کردن .

فرهنگ عمید

تکۀ پارچه که با آن دست و دهان و بینی را پاک می کنند یا چیزی در آن می ببندند و یا برای خشک کردن و پاک کردن جایی به کار می رود.

واژه نامه بختیاریکا

روسری
میزر
دُواق
سر بند
سر کش
کَزینه
مَوزه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] دستمال به معنای پارچه ای برای پاک کردن، خشک کردن یا قرار دادن چیزی در آن است. از دستمال، به مناسبت در باب طهارت و اطعمه و اشربه نام برده اند.
۱)خشک کردن اعضای وضو با دستمال و مانند آن بنابر مشهور ،مکروه است؛ لیکن در اینکه خشک کردن تنها با مثل دستمال مکروه است یا با هر چیزی دیگر نیز همچون آستین لباس کراهت دارد، محل بحث است. ۲)خشک نکردن دست ها با دستمال و مانند آن پس از شستن آنها جهت غذا خوردن و نیز خشک کردن آنها پس از شستن بعد از غذا مستحب است.
حکم پاک کردن با دستمال
پاک کردن دست آغشته به غذا با دستمال و مانند آن، قبل از پاک کردن غذای آن با زبان، مکروه است.

جدول کلمات

روستره

مترادف ها

handkerchief (اسم)
دستمال گردن، دستمال

napkin (اسم)
سینه بند، دستمال، دستمال سفره

kerchief (اسم)
سرانداز، چپی، دستمال، روسری، دستمال سر، چارقد، زن روسری پوش

فارسی به عربی

مندیل

پیشنهاد کاربران

بی احترامی به اقوام و زبان ها فقط میتواند کار یه آدم عقب افتاده باشد.
در جواب به آقای بهمن.
این که یک ترکیب بتواند معنی ها و چم های مختلف داشته باشد، امری طبیعی است در زبان ها .
برای نمونه، بیایید به ترکیب انگلیسی زیر نگاهی بیندازیم:
Dolphin - safe tuna
یعنی تونی ( ماهی ) که بخاطرش دلفین کشته نشده.
...
[مشاهده متن کامل]

با همین ترکیب :
Child - safe house
ولی این معنی را نمی دهد که یک خانه بدون کشتن کودک ساخته شده. در اینجا "child - safe" یعنی کودک در آن خانه امن استش.
بازهم اگر آن را بگیم :
Shark - safe beach
کسی نمی گویدکه این ساحل برای کوسه ها امن است یا اینکه برای درست کردن این ساحل کوسه ایی کشته نشده. بدین چم است که در آنجا کوسه یافت نمی شود.
و این بسیار طبیعی و معمولی است برای انگلیسی زبان ها.
این که مُشتُمال شده "با مشت مالیدن" و "دستمال" شده "چیزی که به دست می مالند" عجیب نیست. زبان می تواند این ویژگی را داشته باشد. نمونه ایی دیگر در فارسی:
"دستکش" چیزی که روی دست می کشند.
"بارکش" نه به معنای اینکه چیزی است که روی بار می کشند. بلکه به معنای کسی/چیزی که بار را می کشد.
بسیار فهمیدنی و ناعجیب است.

دستمال. مشت مال. آستمال. خشتمال. شیرمال. آمال. . . دستمال ( دست مال ) دست از دستک ( حمایت ) دسته. دستان ( مثلا رستم دستان ) تورکی است. مال ( گاو. و آقامالی ( چیزی که مال آقاست ) کلماتی که آخرشان مال دارنند. تورکی اند. ( معنی دستمال بصورت غلط مصطلح در فارسی استفاده می شود )
ترکیب دستمال و مشت مال بسیار غریب است.
دستمال: شیء پارچه ای را بر دست کشیدن
مشتمال:این دفعه بر عکس شیء مشت را بر بدن کشیدن!؟
مثلا در دستمال نوشته شده کشیدن پارچه بر دست و صورت و بینی و سایر اشیاء بی جان برای تمیز و پاک کردن و گاها هم برای پیچیدن و بسته بندی و. . .
...
[مشاهده متن کامل]

چرا صورتمال، بینی مال و. . . نشده! ؟
در آینده حتما ریشه شناسی این کلمه دخیل را که مثل بیشتر کلمات فقط شبیه سازی شده و به معنای دقیق و فلسفه بنیادی کلمه توجهی نشده را می آورم.

روستره

بپرس