دریای نور

تاریخچهٔ این الماس به اساطیر و افسانه ها می رسد. در حملهٔ امیر تیمور به غارت رفت و به دست محمدشاه هند رسید.
این الماس در جنگ با هند در سال ۱۷۳۹ میلادی همراه با نادرشاه افشار بوده است. دریای نور پس از قتل نادرشاه به نوهٔ او شاهرخ میرزا ( آخرین پادشاه افشار ) رسید و سپس به دست امیر علم خان خزیمه و بعد به محمدحسن خان قاجار و بعد به لطفعلی خان زند و سر انجام به دست آقامحمدخان قاجار افتاد.
او برای تولیت این گوهر قیمتی منصبی مخصوص قرار داده بود.
این جواهر در زمان محمدعلی شاه و هنگام شکست وی از مشروطه خواهان به سفارت روسیه برده شد که توسط مشروطه خواهان بازپس داده شده و هم اکنون در موزهٔ بانک مرکزی واقع در خیابان فردوسی تهران قرار دارد.
زوج این الماس که کوه نور نام داشت، پس از مرگ نادرشاه توسط سرداران افغانستانی از ایران به هند بازگردانده شد و پس از مدتی نصیب کمپانی هند شرقی بریتانیا شد و مدتی بعد نیز روی تاج ملکه انگلستان نصب شد.
دریای نور درشت ترین الماس برلیان در میان گوهرهای سلطنتی ایران و یکی از گوهرهای معروف جهان است. گفته می شود این الماس هزار سال پیش کشف و استخراج شده است. وزن آن اکنون هفت مثقال و ۲۰ نخود، یعنی در حدود ۱۸۲ قیراط و صورتی است ولی پیش از تراش بیشتر از این بوده است. ( پاییز ۱۳۹۵ بعد از چهل سال مجدداً وزن شد و ۱۸۰٫۵۷ قیراط به دست آمد )
رنگ این الماس یکی از استثنایی ترین و کمیاب ترین رنگ ها میان الماس های برلیان شناخته شدهٔ جهان است. ارزش این الماس چنان است که به عنوان پشتوانهٔ پول ملی ایران، «ریال»، نیز بود.
دریای نور تا زمان ناصرالدین شاه در وسط یکی از بازوبندهای سلطنتی نصب می شد، ولی در زمان او که استفاده از بازوبند منسوخ شد، آن را به صورت پیش کلاه درآوردند و در قابی زرین با شیر و خورشید و تاج مرصع به ۴۵۷ قطعه برلیان ریز و عالی و چهار قطعه یاقوت قرار دادند. این الماس برلیان از دو سو تراش خورده و به شکل هرم مثلث القاعده ای است که قاعدهٔ آن چهار سانتی متر درازا و سه سانتی متر پهنا دارد و دو سوی دیگر حدود دو سانتی متر است. همهٔ سطوح دریای نور صاف و یک نواخت است، جز یک سمت آن که فتحعلی شاه با کندن عبارت «سلطان صاحبقران فتح علی شاه قاجار ۱۲۴۴»، از ارزش آن کاسته است.