دریاچهٔ سریز ( به تاجیکی: Сарез ) دریاچه ای در ناحیهٔ روشان ولایت مختار کوهستان بدخشان در تاجیکستان است که در ۱۸ فوریهٔ ۱۹۱۱ میلادی پس از زمین لرزهٔ تاجیکستان پیدایش یافت. [ ۱]
در پی این زمین لرزه دِههٔ «اُسای» زیر کوه پاره ها ماند و دِههٔ «سریز» زیر آبی رفت که در پشت کوه پاره های یادشده جمع شده بود. بلندای این دریاچهٔ طبیعی از تراز دریا ۳٬۳۰۰ متر می باشد. [ ۲]
درازای این سد طبیعی ۶۲ کیلومتر، پهنایش ۳٫۳ کیلومتر و ژرفایش تا ۵۰۰ متر است. حجم آب آن ۱۷ میلیارد متر مکعب بوده و وزنش به حساب میانه به ۱۹ میلیون تن برابر می شود.
به غیر از رود مرغاب در این سد طبیعی ۱۷ رود خُرد و ۱۶ رود کلان موسمی می ریزند. آب اضافی اساساً از روی سد به پایین جاری می شود.
این سد طبیعی ساعت ۱۱:۱۵ شب ۱۸ فوریهٔ سال ۱۹۱۱ بر اثر یک زمین لرزهٔ سخت و افتادن کوه پاره بر سر راه رود مرغاب پدید آمده است. در پی این زمین لرزه دِههٔ اُسای در بدخشان تاجیکستان زیر خاک و سنگ مانده، از تمام باشندگانش تنها یک پیرمرد و دو پسربچه زنده ماندند و ۵۷ نفر در زیر کوه پاره جان خود را از دست دادند. تمام حیوانات خانگی آن ها نیز تلف شد. جمع الجمع بر اثر این زمین لرزه ۱۰۵ تن جان خود را از دست دادند.
شدت دقیق این زمین لرزه تا به حال مشخص نشده است. ولی دانشمندان می گویند رصدخانهٔ پُل کاوا واقع در نزدیکی شهر سن پترزبورگ این زمین لرزه را احساس کرده است.
در نتیجهٔ بسته شدن مجرای رودخانهٔ مرغاب خطر زیر آب ماندن به روستای سریز و باز به ۳ دِهِ دیگر تهدید کرد. باشندگان سریز دِهه و خانه ها و درخت و باغ زارهایشان را رها کرده توسط منطقهٔ مرغاب به قلمرو ناحیهٔ شُغنان به دِههٔ سرحد بَدجار کوچیدند.
از این فاجعه مردم دهات پایان آب ( پایین دست ) رود مرغاب ، تنها پس ۴۵ روز خبر یافتند. والی روشان دربارهٔ این رویداد به قلعهٔ نظامی روسیه که در دِههٔ فاروغ واقع بود آگاهی داد. روس ها که آن زمان پامیر تحت تسلط شان قرار داشت تنها از ماه اکتبر سال ۱۹۱۳ به تحقیق سد طبیعی نو پرداختند.
پال کاونیک گریگوری شپیلکا، سردار گروه نظامی روس ها در پامیر که در عین زمان به جغرافیاشناسی نیز مشغول بود در تاریخ نخستین محقق این سد طبیعی محسوب می شود. با عنوان «سریز» نیز بار نخست این سد طبیعی را شلپیکا نام برده است.
به گفتهٔ بیشتر دانشمندان جغرافیاشناس و اقلیم شناس اتحاد شوروی پیشین و ممالک مشترک المنافع به وضع جغرافی و اقلیم نه تنها پامیر بلکه تمام آسیای مرکزی تأثیر بنیادی گذاشت. هم اکنون سریز با نظرداشت خطر احتمالی آن در گفته ها و نوشته ها اکثراً با عنوان «اژدهای خفته» یاد می شود. زیرا دانشمندان می گویند در صورت رخنهٔ سد سریز که در منطقهٔ زلزله خیز واقع است در طول ۱۲ ساعت یک قسم از خاک تاجیکستان ، افغانستان و ترکمنستان زیر آب خواهد ماند. و احتمال کشته شدن حدود ۵ میلیون آدم از جملهٔ ساکنان این کشورها وجود دارد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر پی این زمین لرزه دِههٔ «اُسای» زیر کوه پاره ها ماند و دِههٔ «سریز» زیر آبی رفت که در پشت کوه پاره های یادشده جمع شده بود. بلندای این دریاچهٔ طبیعی از تراز دریا ۳٬۳۰۰ متر می باشد. [ ۲]
درازای این سد طبیعی ۶۲ کیلومتر، پهنایش ۳٫۳ کیلومتر و ژرفایش تا ۵۰۰ متر است. حجم آب آن ۱۷ میلیارد متر مکعب بوده و وزنش به حساب میانه به ۱۹ میلیون تن برابر می شود.
به غیر از رود مرغاب در این سد طبیعی ۱۷ رود خُرد و ۱۶ رود کلان موسمی می ریزند. آب اضافی اساساً از روی سد به پایین جاری می شود.
این سد طبیعی ساعت ۱۱:۱۵ شب ۱۸ فوریهٔ سال ۱۹۱۱ بر اثر یک زمین لرزهٔ سخت و افتادن کوه پاره بر سر راه رود مرغاب پدید آمده است. در پی این زمین لرزه دِههٔ اُسای در بدخشان تاجیکستان زیر خاک و سنگ مانده، از تمام باشندگانش تنها یک پیرمرد و دو پسربچه زنده ماندند و ۵۷ نفر در زیر کوه پاره جان خود را از دست دادند. تمام حیوانات خانگی آن ها نیز تلف شد. جمع الجمع بر اثر این زمین لرزه ۱۰۵ تن جان خود را از دست دادند.
شدت دقیق این زمین لرزه تا به حال مشخص نشده است. ولی دانشمندان می گویند رصدخانهٔ پُل کاوا واقع در نزدیکی شهر سن پترزبورگ این زمین لرزه را احساس کرده است.
در نتیجهٔ بسته شدن مجرای رودخانهٔ مرغاب خطر زیر آب ماندن به روستای سریز و باز به ۳ دِهِ دیگر تهدید کرد. باشندگان سریز دِهه و خانه ها و درخت و باغ زارهایشان را رها کرده توسط منطقهٔ مرغاب به قلمرو ناحیهٔ شُغنان به دِههٔ سرحد بَدجار کوچیدند.
از این فاجعه مردم دهات پایان آب ( پایین دست ) رود مرغاب ، تنها پس ۴۵ روز خبر یافتند. والی روشان دربارهٔ این رویداد به قلعهٔ نظامی روسیه که در دِههٔ فاروغ واقع بود آگاهی داد. روس ها که آن زمان پامیر تحت تسلط شان قرار داشت تنها از ماه اکتبر سال ۱۹۱۳ به تحقیق سد طبیعی نو پرداختند.
پال کاونیک گریگوری شپیلکا، سردار گروه نظامی روس ها در پامیر که در عین زمان به جغرافیاشناسی نیز مشغول بود در تاریخ نخستین محقق این سد طبیعی محسوب می شود. با عنوان «سریز» نیز بار نخست این سد طبیعی را شلپیکا نام برده است.
به گفتهٔ بیشتر دانشمندان جغرافیاشناس و اقلیم شناس اتحاد شوروی پیشین و ممالک مشترک المنافع به وضع جغرافی و اقلیم نه تنها پامیر بلکه تمام آسیای مرکزی تأثیر بنیادی گذاشت. هم اکنون سریز با نظرداشت خطر احتمالی آن در گفته ها و نوشته ها اکثراً با عنوان «اژدهای خفته» یاد می شود. زیرا دانشمندان می گویند در صورت رخنهٔ سد سریز که در منطقهٔ زلزله خیز واقع است در طول ۱۲ ساعت یک قسم از خاک تاجیکستان ، افغانستان و ترکمنستان زیر آب خواهد ماند. و احتمال کشته شدن حدود ۵ میلیون آدم از جملهٔ ساکنان این کشورها وجود دارد.
wiki: دریاچه سریز