دریاچه

دریاچه[ ۱] محدودهٔ آبی بزرگی است که به آبهای آزاد راهی ندارد ( دریاچه بزرگ تر از آبگیر است ) . بعضی از دریاچه ها به اندازه ای بزرگ هستند که در صحبت محاوره از آن ها به عنوان دریا نام برده می شود، مانند دریاچه خزر ( در شمال ایران ) . دریاچه ها همانند رودها جاری نمی شوند و ساکن هستند. بیشتر دریاچه ها دارای آب شیرین هستند و اکثر آن ها در نیمکرهٔ شمالی زمین هستند.
اغلب دریاچه ها، دارای آب شیرین بوده و در نیم کره شمالی و عرض های جغرافیایی بالاتر واقع هستند. [ ۲] کانادا دارای ۳۱٬۷۵۲ دریاچه با مساحت بیشتر از ۳ کیلومتر مربع و تعداد نامعلومی دریاچه های کوچک تر می باشد. تعداد مجموع دریاچه های کانادا، در حدود دو میلیون مورد تخمین زده می شود. [ ۳] کشور فنلاند نیز دارای ۱۸۷٬۸۸۸ دریاچهٔ بزرگ تر از ۵۰۰ مترمربع، و ۵۶٬۰۰۰ دریاچه با مساحت بیش از ۱۰۰۰۰ متر مربع است. [ ۴] بیشتر دریاچه ها دست کم دارای یک مسیر خروج آب مانند رودخانه و جویبار هستند. برخی از دریاچه ها نیز فاقد مسیر خروجی آب بوده و سطح آب این دریاچه ها، تنها با تبخیر سطحی کنترل و تثبیت می شود. این گونه از دریاچه ها، حوضه بسته نام دارند. [ ۵] [ ۶]
تعداد دریاچه های جهان نامشخص است اما پژوهشی در این زمینه، تعداد دریاچه ها و آبگیرها را ۳۰۴ میلیون تخمین می زند که بیش از ۹۱ درصد از آن ها مساحتی کمتر از یک هکتار دارند. [ ۷] شواهد زیادی در رابطه با وجود دریاچه ها در سیاره های دیگر و قمرها، وجود دارد. ناسا پس از کاوش های فضایی کاسینی - هویگنس، مشاهدهٔ دریاچه هایی شبیه به دریاچه های کره زمین را بر سطح قمر تایتان، اعلام کرد. [ ۸] [ ۹] [ ۱۰] پیش از این، بستر خشک دریاچه هایی بر سطح مریخ نیز مشاهده شده بود. [ ۱۱] [ ۱۲] [ ۱۳] [ ۱۴]
بیش از ۶۰٪ دریاچه های جهان در کانادا قرار گرفته اند. [ نیازمند منبع] همچنین فنلاند به عنوان سرزمین هزار دریاچه شناخته می شود ( ۱۸۷٬۸۸۸ دریاچه در فنلاند وجود دارد که ۶۰٬۰۰۰ از آن ها دریاچه های بزرگ هستند ) . [ ۱۵]
بعضی از دریاچه ها ساخته دست بشر هستند. این دریاچه ها به منظورهای مختلفی نظیر تولید برق ( به عنوان مثال دریاچه پشت سدها ) ، برای استفاده از آب آن ها برای کشاورزی یا در خانه ها یا برای تفریح ساخته شده اند. شناخته شده ترین دریاچه های جهان عبارتند از:

دریاچه (lake)
تودۀ آب ساکن در زمینی گود، که مستقیماً به دریا راه ندارد. دریاچه ها در ناحیه هایی که قبلاً یخچالی بوده اند، درامتداد رودخانه های آرام، و در زمین های پست نزدیک دریا فراوان اند. دریاچه ها براساس منشأشان تقسیم بندی می شوند و عبارت اند از دریاچه های یخچالیِ حاصل از سایش یخچالی، دریاچه های سدّیِ حاصل از زمین لغزه ها و یخرُفت های یخچالی، دریاچه های دهانه ای (فنجانه ای) که در آتشفشان ها به وجود می آیند، و دریاچه های زمین ساختی که در شکافه های طبیعی زمین تشکیل می شوند. دریاچه های دهانه ای در گالۀ (فرورفتگی آتشفشانی) آتشفشان های خاموش تشکیل می شوند. از آن جمله است دریاچۀ کراتر در اورگون امریکا. فرونشینی سقف غارهای آهکی در چشم اندازهای کارستی موجب رخنمونِ شبکۀ نهرهای زیرزمینی و ایجاد حفرۀ بزرگی می شود که ممکن است در آن دریاچه ای تشکیل شود. دریاچه های زمین ساختی طی حرکات زمین ساختی، مثلاً هنگام تشکیل درۀ کافتی، ایجاد می شوند. دریاچۀ تانگانیکا همراه با درۀ بزرگ کافتی شرق افریقا ایجاد شده است. یخچال ها نیز چند نوع دریاچه به وجود می آورند. از آن جمله اند دریاچه های اسکاتلند و گریت لیکس (دریاچه های بزرگ) شمال امریکا. آب دریاچه ها معمولاً شیرین است، اما در مناطقی که میزان بارندگی سالیانه و آب های جاری سطحی کم است، دریاچه های شور و تلخ نیز یافت می شود. در این مناطق، میزان تبخیر بیش از ورود آب به دریاچه است و لذا کانی های نمک انباشته می شوند. مثلاً، شوری بَحرُالمِیِّت حدود ۲۵۰ در هزار، و شوری گریت سالت لیک در ایالت یوتای امریکا ۲۲۰ در هزار است. شوری ممکن است حاصل ورود سیالات یا گازهای آتشفشانی نیز باشد. شوری دریاچه های ناترون در تانزانیا از این نوع است. در قرن ۲۰، دریاچه های مصنوعی بزرگی برای تولید برق آبی و مقاصد دیگر ایجاد شد. برخی دریاچه ها براثر فعالیت های بشر آلوده شده اند. گاهی در دریاچه ها فرآیند مُغَذی شدن (حالت فراتغذیه) روی می دهد. در این هنگام، کودهای کشاورزی که به داخل دریاچه آب شویی شده اند، موجب انفجار جمعیت آبزیان دریاچه می شوند، ذخیرۀ اکسیژن دریاچه تمام شده، ادامۀ حیات در آن غیرممکن می شود. دربارۀ دریاچه های مهم ایران و جهان به نام خاص آن ها نگاه کنید، مثل: ارومیه، دریاچه.