درگیری مرزی چین و شوروی یک درگیری نظامی هفت ماههٔ بدون اعلان جنگ بین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و جمهوری خلق چین در سال ۱۹۶۹ و اوج شکاف چینی - شوروی بود. با این که درگیری نظامی در همان سال پایان یافت اختلافات بین دو کشور تا معاهده مرزی چین و شوروی در سال ۱۹۹۱ حل نشد.
جدی ترین درگیری—که این دو کشور کمونیست را تا مرز جنگ پیش برد—در مارس ۱۹۶۹ در نزدیکی جزیره ژنبائو بر روی رود یوسوری رخ داد و به همین علت مورخان چینی معمولاً ازین درگیری با عنوان حادثهٔ جزیرهٔ ژنبائو نام می برند.
منتهی الیه شرق آسیا در قرون قبلی هم شاهد دعواهای دو همسایه بزرگ بود. در اواخر قرن ۱۷، یرماک تیموفیویچ و قزاق های ماجراجویش که ایوان مخوف فرستاده بود، با غلبه بر خانات سیبری به مرزهای امپراتوری چینگ نزدیک شدند. این شروع دعوایی بود که ۴۰ سال طول کشید و سرانجام با پیروزی چینگ تمام شد. با زوال قدرت چینگ، روس ها به آسانی در نیمه دوم قرن ۱۹، آمور و ساحل شرقی اوسوری را گرفتند و بدین سان اساس مهمترین بندرشان در شرق، ولادی وستوک نهاده شد. یک قرن بعد همین جا محل دعوای دو نظام بزرگ کمونیستی شد، نظام هایی که پیشتر متحدان اساسی یکدیگر بودند .
تحرکات بزرگ نظامی از نیمه دهه ۱۹۶۰ شروع شده بود. ارتش سرخ در هراس از اقدامات مشکوک چین در آغاز سال ۱۹۶۹، ۲۲ لشکر که عمدتاً لشکرهای پیاده و توپخانه بودند در طول مرز ۲۵۰۰ کیلومتری با چین مستقر کرده بود. این تحرکات در پاسخ به تجمع ۳۴ لشکر ارتش آزادیبخش خلق چین ( شامل دو لشکر دفاع مرزی، ۲۴ لشکر پیاده، ۲ لشکر زرهی و ۶ لشکر توپخانه ) انجام شده بود. وضعیت بسیار شکننده می نمود. مرزبانان دو طرف شروع به درگیری های لفظی در دو طرف مرز کردند و بلندگوهای تبلیغاتی دو طرف فعال شده بودند.
جزیره دامانسکی ( ژنبائو ) واقع در میانه رودخانه اوسوری در روز ۲ مارس ۱۹۶۹، نقطه شروع تنشی بود که تا ۳۲ سال بعد ادامه داشت. در حالت عادی نیروهای مرزبانی شوروی در حال گشتزنی در جزیره بودند. سه دسته پیاده نظام آموزش دیده ارتش چین به ناگاه به صورت عجیبی از رودخانه گذشتند و وارد جزیره شدند. دسته هفت نفری تحت فرمان ستوان ایوان استرلنیکوف اولین نیرویی بود که آن ها را مشاهده کرد. ستوان و دسته همراهش ضمن نزدیک شدن به چینی ها تلاش کردند با هشدار زبانی آنان را متوقف کنند. استرلنیکوف و همراهانش با آتش باری ناگهانی رو به رو شده و همه کشته شدند. نیروهای چینی با پشتیبانی آتش یک واحد توپخانه و دو واحد خمپاره انداز به سرعت در جزیره پخش شدند. نیروی کوچک مرزبانی روس که شامل ۳۰ سرباز بود به سرعت متلاشی شد و اعضایش به ضرب سرنیزه یا آتش دشمن به قتل رسیدند. این نبرد کوچک هر چند ابعاد نظامی خاصی نداشت اما باعث سراسیمه شدن ارتش سرخ شد و از طرف کرملین آبروریزی تلقی شد. به سرعت واحدهای توپخانه و زرهی شامل سلاح هایی نوین و تا آن زمان دیده نشده به محل اعزام گردیدند. ستوان پوپوف، افسر مرزبانی، بعدها خاطراتش را چنین به یاد آورد: «شب منتهی به ۱۵ مارس، به من و افرادم دستور داده شد همراه ۴ دستگاه نفربر بی تی آر - ۶۰، وارد دامانسکی شویم و اگر چینی ها آن جا بودند نابودشان کنیم، اگر نبودند، همان جا موضع دفاعی بگیریم. ساعت ۱:۳۰ نصفه شب حرکت کردیم. کلی نارنجک برداشتیم، ۴۵ نفر و ۴ تا بی تی آر - ۶۰ بودیم». ستوان پوپوف و مردانش ساعت ۵:۳۰ صبح وارد گوشه شمالی جزیره شدند و حرکت به سمت جنوب را شروع کردند. خبری از حضور افراد و ادوات چینی در جزیره نبود. افراد به دستور پوپوف پراکنده شدند و موضع گرفتند، نفربرها برای هدف قرار نگرفتن در حال حرکت ماندند. ناگهان صدای بلندگوهای چینی که به روسی هشدار خروج و شعار «مرگ بر برژنف» می دادند، بلند شد. ساعت ۹:۴۵ دقیقه صبح ۱۵ مارس، رگبار مسلسل روی گشتی های شوروی که در حال حرکت در جنوب جزیره بودند، شروع شد. گروه های «خط شکن» چینی با همان تاکتیک جنگ کره همراه پشتیبانی توپخانه حمله را آغاز کردند. نبرد در جزیره یک ساعت و نیم طول کشید. روس ها که مهماتشان در حال ته کشیدن بود، زخمی ها را سوار نفربرها کردند و از جزیره خارج شدند. هنوز خبری از پشتیبانی آتش ارتش سرخ نبود. بعد از ظهر بود که پروازهای شناسایی روس ها شروع شد. خمپاره اندازهای چینی آن طرف رودخانه را هم زیر آتش گرفتند. یک توپ ضدتانک اس. پ. گ - ۹ و یک ب. ت. اِر - ۶۰ صدمه دیدند و یک سرباز دیگر شوروی کشته شد. فرماندهی منطقه ای شوروی که سرسختی چینی ها را شاهد بود، یک دسته از تانک های جدید تی - ۶۲ شامل ۹ دستگاه را به صحنه نبرد اعزام کرد. این اولین باری بود که تی - ۶۲ یک نبرد واقعی به خود می دید. دور جدید نبرد شروع شد . شاسی چپ یکی از تی - ۶۲ها هدف آتش یک نارنجک راکتی تایپ ۵۶ ( کپی چینی RPG - 2 ) قرار گرفت که به کشته شدن راننده و از کار افتادن تانک منجر شد. روس ها باز هم عقب کشیدند. ژنرال های ارتش سرخ که دریافته بودند ارتش آزادی بخش خلق بر خلاف تصورشان یک نیروی میلیشیایی نیست و سرانجام تصمیم نهایی را گرفتند. بعد از ظهر و شامگاه روز ۱۵ مارس ۱۹۶۹، سلاح مخوفی در ساحل رودخانه اوسوری وارد کارزار شد که تا همین امروز هم در نبردهای بسیاری از مناطق جهان کارکرد مؤثر دارد: پرتابگرهای راکت ۱۲۲ میلی متری ۴۰ تایی ب ام - ۲۱ گراد. به مدت ۹ ساعت، ۱۰ هزار گلوله توپ و راکت گراد مواضع چینی ها را در هم کوبید. نیروهای چینی با برجا گذاشتن صدها کشته و زخمی و روحیه ای بسیار پایین، جزیره دامانسکی و ساحل شرقی آن را تا فاصله ای خارج از برد گرادها و توپخانه شوروی ترک کردند. تنها یک افتخار نصیبشان شد: لاشه تی - ۶۲ شوروی که در جزیره به جا ماند. روس ها توانستند جسد کشته هایشان را بعد از دو هفته از جزیره خارج کنند اما تلاش برای عقب کشیدن یا انهدام تانک بازمانده با آتش توپخانه چینی ها ناکام ماند. مدتی بعد واحدهای مهندسی چینی تانک را عقب کشیدند. تی - ۶۲ مذکور هنوز هم در موزه نظامی پکن باقی مانده است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفجدی ترین درگیری—که این دو کشور کمونیست را تا مرز جنگ پیش برد—در مارس ۱۹۶۹ در نزدیکی جزیره ژنبائو بر روی رود یوسوری رخ داد و به همین علت مورخان چینی معمولاً ازین درگیری با عنوان حادثهٔ جزیرهٔ ژنبائو نام می برند.
منتهی الیه شرق آسیا در قرون قبلی هم شاهد دعواهای دو همسایه بزرگ بود. در اواخر قرن ۱۷، یرماک تیموفیویچ و قزاق های ماجراجویش که ایوان مخوف فرستاده بود، با غلبه بر خانات سیبری به مرزهای امپراتوری چینگ نزدیک شدند. این شروع دعوایی بود که ۴۰ سال طول کشید و سرانجام با پیروزی چینگ تمام شد. با زوال قدرت چینگ، روس ها به آسانی در نیمه دوم قرن ۱۹، آمور و ساحل شرقی اوسوری را گرفتند و بدین سان اساس مهمترین بندرشان در شرق، ولادی وستوک نهاده شد. یک قرن بعد همین جا محل دعوای دو نظام بزرگ کمونیستی شد، نظام هایی که پیشتر متحدان اساسی یکدیگر بودند .
تحرکات بزرگ نظامی از نیمه دهه ۱۹۶۰ شروع شده بود. ارتش سرخ در هراس از اقدامات مشکوک چین در آغاز سال ۱۹۶۹، ۲۲ لشکر که عمدتاً لشکرهای پیاده و توپخانه بودند در طول مرز ۲۵۰۰ کیلومتری با چین مستقر کرده بود. این تحرکات در پاسخ به تجمع ۳۴ لشکر ارتش آزادیبخش خلق چین ( شامل دو لشکر دفاع مرزی، ۲۴ لشکر پیاده، ۲ لشکر زرهی و ۶ لشکر توپخانه ) انجام شده بود. وضعیت بسیار شکننده می نمود. مرزبانان دو طرف شروع به درگیری های لفظی در دو طرف مرز کردند و بلندگوهای تبلیغاتی دو طرف فعال شده بودند.
جزیره دامانسکی ( ژنبائو ) واقع در میانه رودخانه اوسوری در روز ۲ مارس ۱۹۶۹، نقطه شروع تنشی بود که تا ۳۲ سال بعد ادامه داشت. در حالت عادی نیروهای مرزبانی شوروی در حال گشتزنی در جزیره بودند. سه دسته پیاده نظام آموزش دیده ارتش چین به ناگاه به صورت عجیبی از رودخانه گذشتند و وارد جزیره شدند. دسته هفت نفری تحت فرمان ستوان ایوان استرلنیکوف اولین نیرویی بود که آن ها را مشاهده کرد. ستوان و دسته همراهش ضمن نزدیک شدن به چینی ها تلاش کردند با هشدار زبانی آنان را متوقف کنند. استرلنیکوف و همراهانش با آتش باری ناگهانی رو به رو شده و همه کشته شدند. نیروهای چینی با پشتیبانی آتش یک واحد توپخانه و دو واحد خمپاره انداز به سرعت در جزیره پخش شدند. نیروی کوچک مرزبانی روس که شامل ۳۰ سرباز بود به سرعت متلاشی شد و اعضایش به ضرب سرنیزه یا آتش دشمن به قتل رسیدند. این نبرد کوچک هر چند ابعاد نظامی خاصی نداشت اما باعث سراسیمه شدن ارتش سرخ شد و از طرف کرملین آبروریزی تلقی شد. به سرعت واحدهای توپخانه و زرهی شامل سلاح هایی نوین و تا آن زمان دیده نشده به محل اعزام گردیدند. ستوان پوپوف، افسر مرزبانی، بعدها خاطراتش را چنین به یاد آورد: «شب منتهی به ۱۵ مارس، به من و افرادم دستور داده شد همراه ۴ دستگاه نفربر بی تی آر - ۶۰، وارد دامانسکی شویم و اگر چینی ها آن جا بودند نابودشان کنیم، اگر نبودند، همان جا موضع دفاعی بگیریم. ساعت ۱:۳۰ نصفه شب حرکت کردیم. کلی نارنجک برداشتیم، ۴۵ نفر و ۴ تا بی تی آر - ۶۰ بودیم». ستوان پوپوف و مردانش ساعت ۵:۳۰ صبح وارد گوشه شمالی جزیره شدند و حرکت به سمت جنوب را شروع کردند. خبری از حضور افراد و ادوات چینی در جزیره نبود. افراد به دستور پوپوف پراکنده شدند و موضع گرفتند، نفربرها برای هدف قرار نگرفتن در حال حرکت ماندند. ناگهان صدای بلندگوهای چینی که به روسی هشدار خروج و شعار «مرگ بر برژنف» می دادند، بلند شد. ساعت ۹:۴۵ دقیقه صبح ۱۵ مارس، رگبار مسلسل روی گشتی های شوروی که در حال حرکت در جنوب جزیره بودند، شروع شد. گروه های «خط شکن» چینی با همان تاکتیک جنگ کره همراه پشتیبانی توپخانه حمله را آغاز کردند. نبرد در جزیره یک ساعت و نیم طول کشید. روس ها که مهماتشان در حال ته کشیدن بود، زخمی ها را سوار نفربرها کردند و از جزیره خارج شدند. هنوز خبری از پشتیبانی آتش ارتش سرخ نبود. بعد از ظهر بود که پروازهای شناسایی روس ها شروع شد. خمپاره اندازهای چینی آن طرف رودخانه را هم زیر آتش گرفتند. یک توپ ضدتانک اس. پ. گ - ۹ و یک ب. ت. اِر - ۶۰ صدمه دیدند و یک سرباز دیگر شوروی کشته شد. فرماندهی منطقه ای شوروی که سرسختی چینی ها را شاهد بود، یک دسته از تانک های جدید تی - ۶۲ شامل ۹ دستگاه را به صحنه نبرد اعزام کرد. این اولین باری بود که تی - ۶۲ یک نبرد واقعی به خود می دید. دور جدید نبرد شروع شد . شاسی چپ یکی از تی - ۶۲ها هدف آتش یک نارنجک راکتی تایپ ۵۶ ( کپی چینی RPG - 2 ) قرار گرفت که به کشته شدن راننده و از کار افتادن تانک منجر شد. روس ها باز هم عقب کشیدند. ژنرال های ارتش سرخ که دریافته بودند ارتش آزادی بخش خلق بر خلاف تصورشان یک نیروی میلیشیایی نیست و سرانجام تصمیم نهایی را گرفتند. بعد از ظهر و شامگاه روز ۱۵ مارس ۱۹۶۹، سلاح مخوفی در ساحل رودخانه اوسوری وارد کارزار شد که تا همین امروز هم در نبردهای بسیاری از مناطق جهان کارکرد مؤثر دارد: پرتابگرهای راکت ۱۲۲ میلی متری ۴۰ تایی ب ام - ۲۱ گراد. به مدت ۹ ساعت، ۱۰ هزار گلوله توپ و راکت گراد مواضع چینی ها را در هم کوبید. نیروهای چینی با برجا گذاشتن صدها کشته و زخمی و روحیه ای بسیار پایین، جزیره دامانسکی و ساحل شرقی آن را تا فاصله ای خارج از برد گرادها و توپخانه شوروی ترک کردند. تنها یک افتخار نصیبشان شد: لاشه تی - ۶۲ شوروی که در جزیره به جا ماند. روس ها توانستند جسد کشته هایشان را بعد از دو هفته از جزیره خارج کنند اما تلاش برای عقب کشیدن یا انهدام تانک بازمانده با آتش توپخانه چینی ها ناکام ماند. مدتی بعد واحدهای مهندسی چینی تانک را عقب کشیدند. تی - ۶۲ مذکور هنوز هم در موزه نظامی پکن باقی مانده است.
wiki: درگیری مرزی چین و شوروی