درآمد ز درگاه من آن نگار
غراشیده و رفته زی کارزار.
علی قرط.
همی رفت سهراب با او بهم بیامد به درگاه دژ گژدهم.
فردوسی.
پیشگاه فاضل تر از درگاه. ( کشف المحجوب ).این شهر را [ میافارقین را ] یک در است از سوی مغرب و درگاهی عظیم برکشیده است ، به طاقی سنگین ، و دری آهنین بی چوب بر آنجا ترکیب کرده. ( سفرنامه ناصرخسرو چ دبیرسیاقی ص 8 ). دیوارها بر لب آب دریا درآمده [ در شهرستان عکه ] و درگاهی پنجاه گز بگذاشته اند بی دیوار. ( سفرنامه ناصرخسرو ص 18 ). مسجد [ مسجد آدینه در شهر بیت المقدس ] شرقی شهر و بازار است که چون از بازار به مسجد روند روی به مشرق باشد، درگاهی عظیم نیکو مقدار سی گز ارتفاع در بیست گز عرض ، اندام داده برآورده اند، و دو جناح بازبریده ، درگاه وروی جناح و ایوان درگاه منقش کرده ، همه به میناهای ملون... و کتابتی همچنین به نقش مینا بر آن درگاه ساخته و لقب سلطان مصر بر آنجا نوشته... و گنبدی بس بزرگ بر سر این درگاه ساخته اند از سنگ مهندم ( سفرنامه ناصرخسرو چ دبیرسیاقی ص 27 و 28 ). بر پهنای مسجد [ مسجد آدینه در بیت المقدس ] که سوی مشرق میرود باز درگاهی عظیم و بزرگست و سه در پهلوی هم بر آنجاست... و میان آن دو درگاه که بر جانب شمالست... قبه ای است. ( سفرنامه ناصرخسرو چ دبیرسیاقی ص 28 و 29 ). بر دیوار شرقی در میان جای مسجد [ مسجد آدینه ] درگاهی عظیمست بتکلف ساخته اند... و ده در نیکو بر آن درگاه نهاده و گویند... این درگاه را سلیمان بن داود علیه السلام ساخته از بهر پدرش ، و چون به درگاه درروند... آنچه بر دست راستست یکی را باب الرحمه گویند و دیگر را باب التوبه... و بر این درگاه مسجدیست نغز. ( سفرنامه ناصرخسرو چ دبیر سیاقی ص 29 ).
حلقه ای تنگ است درگاه جهان را لاجرم بیشتر بخوانید ...