دراسات فی اصول الفقه

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «دراسات فی اصول الفقه»، اثر سید محمد کلانتر، به زبان عربی، یکی از شروح باارزش کفایة الاصول آخوند خراسانی است.
مؤلف، در صدر صفحات، متن کفایه را آورده و در ذیل آن، به شرح مطالب آن می پردازد و در تبیین و تشریح مقاصد کتاب، احیاناً، آرای محقق نایینی و برخی از اعلام دیگر را نیز می آورد. جلد اول کتاب که این گزارش در مورد آن نوشته شده است، حاوی شرح مقدمه و سه فصل از مقصد اول از کتاب کفایه، می باشد.
مطالبی که در این شرح به بحث گذارده شده اند، عبارتند از: عوارض و اقسام آن، اقوال گوناگون در دلالت الفاظ بر معانی خود، اقسام وضع، توهم امکان وضع خاص و موضوع له عام و نقد آن، حروف، خبر و انشاء، اسماء اشاره و ضمایر، منشأ صحت استعمال لفظ در معنای مجازی، استعمال لفظ در نوع یا صنف یا شخصش، الفاظ، برای ذات معانی وضع شده اند، اقسام دلالت، توهم وضع برای مرکبات، تبادر معنا از لفظ، عدم صحت سلب لفظ از معنا، اطراد، احوال پنج گانه لفظ، حقیقت شرعیه، وضع الفاظ عبادات، وضع الفاظ معاملات، اشتراک، استعمال لفظ در اکثر از یک معنا، مشتق، ماده امر، صیغه امر و بحث اجزاء.
چند نمونه از بیانات شارح، در توضیح متن کفایه: 1. مشهور آن است که عوارض، بر هفت گونه اند: آنچه بدون واسطه عارض می شود، آنچه با واسطه امر مساوی با معروض، عارض می شود، آنچه با واسطه جزء اخص معروض، عارض می شود، آنچه با واسطه جزء اعم، عارض می شود، آنچه با واسطه امر خارجی اعم، عارض می شود، آنچه با واسطه امر خارجی اخص، عارض می شود و آنچه با واسطه امر مباین، عارض می شود. بنا بر معروف، قسم اول، دوم و سوم عرض ذاتی و قسم پنجم، ششم و هفتم عرض غریب و قسم چهارم محل نزاع است.
علت اینکه مرحوم آخوند، در باب عرض ذاتی، از شیوه مشهور اعراض کرده، این است که بر مبنای بیان آنها، اکثر مسائل علم باید از مسئله علم بودن خارج باشد، چون بحث در آنها از عوارض ذاتی نیست.

[ویکی فقه] دراسات فی اصول الفقه (ابهام زدایی). دراسات فی اصول الفقه ممکن است عنوان برای کتاب های ذیل باشد: • دراسات فی اصول الفقه (محمد کلانتر)، اثر سید محمد کلانتر، به زبان عربی، یکی از شروح باارزش کفایة الاصول آخوند خراسانی• دراسات فی الاصول (فاضل لنکرانی)، تقریرات درس خارج اصول آیت الله فاضل لنکرانی• دراسات فی الأصول (موحدی لنکرانی-طبع جدید)، اثر صمد علی موسوی است، تقریرات درس آیةالله محمد فاضل موحدی لنکرانی• دراسات فی علم الاصول (شاهرودی)، اثر سید علی هاشمی شاهرودی، تقریرات درس آیةالله خویی
...

[ویکی فقه] دراسات فی اصول الفقه (محمد کلانتر). «دراسات فی اصول الفقه»، اثر سید محمد کلانتر، به زبان عربی، یکی از شروح باارزش کفایة الاصول آخوند خراسانی است.
مؤلف، در صدر صفحات، متن کفایه را آورده و در ذیل آن، به شرح مطالب آن می پردازد و در تبیین و تشریح مقاصد کتاب، احیانا، آرای محقق نایینی و برخی از اعلام دیگر را نیز می آورد. جلد اول کتاب که این گزارش در مورد آن نوشته شده است، حاوی شرح مقدمه و سه فصل از مقصد اول از کتاب کفایه، می باشد.
گزارش محتوا
مطالبی که در این شرح به بحث گذارده شده اند، عبارتند از: عوارض و اقسام آن، اقوال گوناگون در دلالت الفاظ بر معانی خود، اقسام وضع، توهم امکان وضع خاص و موضوع له عام و نقد آن، حروف، خبر و انشاء، اسماء اشاره و ضمایر، منشا صحت استعمال لفظ در معنای مجازی، استعمال لفظ در نوع یا صنف یا شخصش، الفاظ، برای ذات معانی وضع شده اند، اقسام دلالت، توهم وضع برای مرکبات، تبادر معنا از لفظ، عدم صحت سلب لفظ از معنا، اطراد، احوال پنج گانه لفظ، حقیقت شرعیه، وضع الفاظ عبادات، وضع الفاظ معاملات، اشتراک، استعمال لفظ در اکثر از یک معنا، مشتق، ماده امر، صیغه امر و بحث اجزاء.
نمونه ای از کار مؤلف
چند نمونه از بیانات شارح، در توضیح متن کفایه: ۱. مشهور آن است که عوارض، بر هفت گونه اند: آنچه بدون واسطه عارض می شود، آنچه با واسطه امر مساوی با معروض، عارض می شود، آنچه با واسطه جزء اخص معروض، عارض می شود، آنچه با واسطه جزء اعم، عارض می شود، آنچه با واسطه امر خارجی اعم، عارض می شود، آنچه با واسطه امر خارجی اخص، عارض می شود و آنچه با واسطه امر مباین، عارض می شود. بنا بر معروف، قسم اول، دوم و سوم عرض ذاتی و قسم پنجم، ششم و هفتم عرض غریب و قسم چهارم محل نزاع است.علت اینکه مرحوم آخوند، در باب عرض ذاتی، از شیوه مشهور اعراض کرده، این است که بر مبنای بیان آنها، اکثر مسائل علم باید از مسئله علم بودن خارج باشد، چون بحث در آنها از عوارض ذاتی نیست.۲. مرحوم نهاوندی، می فرماید: وضع، عبارت است از تعهد واضع و التزام او به اراده کردن معنا از لفظ در استعمالات خویش. محقق مشکینی هم همین قول را اختیار نموده است. مرحوم آخوند، گر چه وضع را نوعی ارتباط ویژه بین لفظ و معنا دانسته اند، ولی متذکر حقیقت آن نشده اند.برخی از اساتید، وضع را هوهویت و اتحاد میان لفظ و معنا در عالم اعتبار دانسته اند، بدون اینکه این هوهویت مستند به شخص خاص و تعهد وی باشد.۳. الفاظ، برای معانی واقعی وضع شده اند بی آنکه علم، به عنوان جزء یا قید، در آنها دخلی داشته باشد، زیرا متبادر از الفاظ، خود آن معانی اند، نه معانی معلومه.۴. اجزاء، از جمله مقتضیات و شئون انجام ماموربه است، نه از مقتضیات و شئون امر، لذا مرحوم آخوند، عنوان بحث اجزاء را بر خلاف مشهور که گفته اند: «آیا امر به شی ء... مقتضی اجزاء است یا خیر؟» چنین قرار داده اند: «انجام ماموربه... اجمالا مقتضی اجزاء است».
وضعیت کتاب
...

پیشنهاد کاربران

بپرس