دئوکسی ریبونوکلئاز ( به اختصار DNase ) آنزیمی است که آبکافت پیوندهای فسفودی استر در ساختار دی ان ای را کاتالیز می کند و در نتیجه دی ان ای را تجزیه می کند. دئوکسی ریبونوکلئازها یکی از انواع نوکلئازها و یک اصطلاح عمومی برای اشاره به آنزیم های قادر به آبکافت پیوندهای فسفودی استری است. این پیوندها در ساختار دی ان ای، نوکلئوتیدها را به هم متصل می کنند. طیف گسترده ای از دئوکسی ریبونوکلئازها شناخته شده اند که در ویژگی هایی همچون پیش ماده ها، سازوکارهای شیمیایی و عملکردهای زیستی با یکدیگر متفاوت هستند.
برخی از دئوکسی ریبونوکلئازها تنها باقی مانده های انتهای مولکول های دی ان ای را برش می دهند. این گروه، موسوم به اگزودئوکسی ریبونوکلئازها گونه ای از اگزونوکلئازها هستند. برخی دیگر اما هر نقطه ای از زنجیره را برش زده و جدا می کنند. این گروه، اندودئوکسی ریبونوکلئاز نام دارند و زیرمجموعه ای از اندونوکلئازها هستند. [ ۱]
برخی از دئوکسی ریبونوکلئازها در هر نقطه ای از توالی دی ان ای عمل کرده و آن را برش می دهند اما برخی دیگر، از جمله اندونوکلئازهای محدودکننده، بسیار اختصاصی هستند و تنها در یک توالی خاص، برش را انجام می دهند.
برخی از این آنزیم ها تنها دی ان ای دورشته ای را می شکافند و برخی دیگر مخصوص مولکول های تک رشته ای هستند و برخی نیز در هر دو مورد، عمل کرده و فعال هستند.
در چند روش و پروتکل درمانی، دئوکسی ریبونوکلئازها مورد استفاده هستند. [ ۲] آنزیم های دئوکسی ریبونوکلئاز را می توان با استفاده از نبولایزر توسط افراد مبتلا به فیبروز سیستیک استنشاق کرد. در این بیماران، گلبول های سفید خون در مخاط جمع می شوند و پس از تجزیه، دی ان ای خود را آزاد می کنند که به «چسبندگی» مخاط می افزایند. آنزیم های دئوکسی ریبونوکلئاز، این مولکول های دی ان ای را تجزیه می کنند و خلط از ریه ها بسیار راحت تر پاک می شود.
دئوکسی ریبونوکلئازها معمولاً هنگام خالص سازی پروتئین های مورد استخراج از پروکاریوت ها استفاده می شوند. استخراج پروتئین اغلب شامل تخریب دیواره سلولی است. معمول است که دیوارهٔ سلولیِ تخریب شده و شکننده، به طور تصادفی سست و تجزیه می شود و دی ان ای ناخواسته و پروتئین های موردنظر، با هم آزاد می شوند. عصارهٔ دی ان ای - پروتئین حاصل شده، بسیار چسبناک بوده و خالص سازی آن دشوار است. در این وضعیت، دئوکسی ریبونوکلئاز اضافه می شود و در این فرایند، ۳ مولکول دی ان ای، آبکافت شده اما پروتئین ها تحت تأثیر قرار نمی گیرند و عصاره می تواند تحت تصفیهٔ بیشتر قرار گرفته و خالص تر شود. [ ۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبرخی از دئوکسی ریبونوکلئازها تنها باقی مانده های انتهای مولکول های دی ان ای را برش می دهند. این گروه، موسوم به اگزودئوکسی ریبونوکلئازها گونه ای از اگزونوکلئازها هستند. برخی دیگر اما هر نقطه ای از زنجیره را برش زده و جدا می کنند. این گروه، اندودئوکسی ریبونوکلئاز نام دارند و زیرمجموعه ای از اندونوکلئازها هستند. [ ۱]
برخی از دئوکسی ریبونوکلئازها در هر نقطه ای از توالی دی ان ای عمل کرده و آن را برش می دهند اما برخی دیگر، از جمله اندونوکلئازهای محدودکننده، بسیار اختصاصی هستند و تنها در یک توالی خاص، برش را انجام می دهند.
برخی از این آنزیم ها تنها دی ان ای دورشته ای را می شکافند و برخی دیگر مخصوص مولکول های تک رشته ای هستند و برخی نیز در هر دو مورد، عمل کرده و فعال هستند.
در چند روش و پروتکل درمانی، دئوکسی ریبونوکلئازها مورد استفاده هستند. [ ۲] آنزیم های دئوکسی ریبونوکلئاز را می توان با استفاده از نبولایزر توسط افراد مبتلا به فیبروز سیستیک استنشاق کرد. در این بیماران، گلبول های سفید خون در مخاط جمع می شوند و پس از تجزیه، دی ان ای خود را آزاد می کنند که به «چسبندگی» مخاط می افزایند. آنزیم های دئوکسی ریبونوکلئاز، این مولکول های دی ان ای را تجزیه می کنند و خلط از ریه ها بسیار راحت تر پاک می شود.
دئوکسی ریبونوکلئازها معمولاً هنگام خالص سازی پروتئین های مورد استخراج از پروکاریوت ها استفاده می شوند. استخراج پروتئین اغلب شامل تخریب دیواره سلولی است. معمول است که دیوارهٔ سلولیِ تخریب شده و شکننده، به طور تصادفی سست و تجزیه می شود و دی ان ای ناخواسته و پروتئین های موردنظر، با هم آزاد می شوند. عصارهٔ دی ان ای - پروتئین حاصل شده، بسیار چسبناک بوده و خالص سازی آن دشوار است. در این وضعیت، دئوکسی ریبونوکلئاز اضافه می شود و در این فرایند، ۳ مولکول دی ان ای، آبکافت شده اما پروتئین ها تحت تأثیر قرار نمی گیرند و عصاره می تواند تحت تصفیهٔ بیشتر قرار گرفته و خالص تر شود. [ ۳]
wiki: دئوکسی ریبونوکلئاز