خیز

خیز یا اِدِم ( به انگلیسی: Edema ) تجمع غیرطبیعی آب موجود در پلاسما در فضای میان بافتی، زیر پوست و حفره های بدن و به علت انتقال آن ها از درون رگها به آنجاهاست. [ ۱] [ ۲] در حالت طبیعی، تعادل حاصل از هومئوستازی یا هم ایستایی سبب می شود که مقدار این مایعات در بین بافت ها و درون پلاسما نسبت ثابت و کنترل شده ای داشته باشد. میتواند در اثر کمبود پروتئین خون، افزایش فشار خون درون سیاهرگ ها، مصرف زیاد نمک و مصرف کم مایعات رخ دهد
اگر بر روی پوست بیمار مبتلا به ادم، با انگشت فشار وارد کنیم تا چند ثانیه اثر این فشار باقی می ماند. این حالت ناشی از شایع ترین نوع ادم است که به علت یک بیماری سیستمی ( بیماری که ناشی از کارکرد نادرست بخش های بدن است ) مانند واریس، ترومبوفلبیت، حاملگی ( در برخی زنان ) یا گزیدگی یک حشره ممکن است ایجاد گردد. [ ۳] [ ۴]
افزایش فشار هیدرواستاتیک به علت نارسایی قلبی یا افت فشار اسموتیک ( مانند نارسایی کبد و سندروم نفروتیک کلیه ) و به دنبال آن کمبود فشار انکوتیک پلاسما، از علت های شایع خیز عمومی در بدن می باشند. خیز عمومی در تمام بدن می تواند سبب ادم در یک یا چند اندام خاص دیگر شود؛ مثلاً یک نارسایی مزمن قلبی می تواند به خیز در ششها یا آب آوردگی شکم ( آسیت ) شود. [ ۵] [ ۶]
گاهی ممکن است خیز در یک عضو و اندام خاص در بدن ظاهر شود. از مهم ترین ادم های دربرگیرنده اندام ها می توان به ادم مغزی، ادم ریوی، ورم چشم حاصل از گلوکوم، ورم بیضه، ورم پستان و ورم پلک اشاره نمود.
تجمع مایعات در بافت های بدن سبب ورم می شود. احتباس مایعات ممکن است به علت بیماری قلبی، بیماری کبدی یا کلیوی یا اختلال در رگ های خونی باشد.
دیگر دلایل ورم پاها عبارتند از:
• عفونت میکروبی پا
• نیش حشرات
• لخته شدن خون در پاها
• افزایش سن
• سوختگی
• بسته شدن غدد لنفاوی
• مصرف غذاهای شور و دارای کربوهیدرات
• مصرف قرص های ضدبارداری یا هورمون درمانی
• بارداری
• احتباس نمک در بدن
• آسیب عضلات
• واریس
• التهاب وریدها که سبب می شود که خون به درستی به طرف قلب نرود.
• واکنش های آلرژیک
• پره اکلامپسی ( مسمومیت حاملگی که با افزایش فشارخون، اوره و ورم مشخص می شود )
• اختلالات عصبی عضلانی
• تروما یا حوادث
• عمل جراحی لگن و سرطان
• سوء استفاده از ملین ها
• سوء استفاده از دیورتیک
• سوء استفاده از داروها
• داروهای ضدافسردگی، استروئیدها، داروهای فشار خون، داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب، مسدودکننده های کانال کلسیم و هورمون درمانی مانند استروژن درمانی و داروهای دیابت می توانند سبب ورم شوند.
• پرواز با هواپیما یا ماشین سواری

خیز (مهندسی). در مهندسی، خیز ( به انگلیسی: Deflection ) ، به میزان جابه جایی یک عضو سازه ای مانند تیر، تحت اثر بار اعمال شده به آن ( به دلیل تغییر شکلی که در سازه ایجاد می شود ) گفته می شود که ممکن است این خیز به یک زاویه یا طول نسبت داده شود.
اندازهٔ خیز یک تیر که تحت اثر بار قرار گرفته را می توان با انتگرال گیری از تابعی که به صورت ریاضی، شیب عضو بارگذاری شده را توصیف می کند، محاسبه کرد.
فرمول های استاندارد برای محاسبهٔ خیز تیرهای رایج که به صورت گسسته بارگذاری شده اند وجود دارد.
همچنین روش های دیگری مانند "کار مجازی"، "انتگرال گیری مستقیم"، "روش کاستیگلیانو"، "روش ماکولی" و "روش سختی مستقیم" برای محاسبهٔ خیز تیرهای تحت بارگذاری گسسته یا پیوسته وجود دارد. خیز یک تیر معمولی از معادلهٔ تیر "اویلر - برنولی" محاسبه می شود در حالی که خیز یک عضو صفحه ای یا پوسته ای با استفاده از نظریه ی"صفحه یا پوسته" محاسبه می شود.
نمونه ای از کاربردهای خیز در ساخت و ساز ساختمان است. معماران و مهندسان مواد را برای کاربردهای مختلف انتخاب می کنند بنابراین جنس و مصالح تیرهای اسکلت ساختمان، بر اساس خیز و عوامل دیگر انتخاب می شوند.
تیرها می توانند از لحاظ هندسه و ترکیب باهم بسیار متفاوت باشند. به عنوان مثال، تیر ممکن است مستقیم یا خمیده باشد. ممکن است دارای سطح مقطع ثابت یا متغیر باشد. ممکن است از نظر جنس کاملاً یکنواخت یا از مواد مختلفی ( کامپوزیت ) تشکیل شده باشد.
برخی از موارد بالا تجزیه و تحلیل را دشوار می کند، اما بسیاری از کاربردهای مهندسی مواردی را شامل می شوند که چندان پیچیده نیستند.
بنابراین تجزیه و تحلیل آسان است اگر:
در این حالت، معادله حاکم بر خیز تیر ( w ) می تواند تقریباً برابر عبارت زیر باشد:
که در آن عبارت سمت چپ، مشتق دوم معادلهٔ خیز تیر به صورت تابعی از x ( فاصلهٔ هر نقطه از تیر از ابتدای تیر ) است، E مدول الاستیسیته است ، I ممان اینرسی سطح مقطع نسبت به محور خنثی و M معادلهٔ گشتاور ( لنگر ) خمشی در تیر است است.
این رابطه را معادله دیفرانسیل منحنی الاستیک و جملهٔ EI را صلابت خمشی می گویند.
علاوه بر این، اگر تیر مستقیم و یکنواخت باشد و بار گستردهٔ q به آن اعمال شود، عبارت فوق را می توان به صورت زیر نوشت:
این معادله برای انواع بارگذاری و شرایط مرزی قابل حل است. تعدادی مثال ساده در زیر آورده شده است:

خیز (oedema)
(یا: اودِم) تجمع غیرطبیعی مایع در بافت ها یا حفره های بدن. این امر به علت پرآب شدن بافت ها براثر خروج بیش از حد پلاسما از دیوارۀ مویرگ ها رخ می دهد. این حالت ممکن است در همۀ بدن یا فقط در بخشی از آن، مثل قوزک پاها، دیده شود. هرگاه همۀ بدن درگیر باشد به آن استسقاء می گویند. علت خیز ممکن است مکانیکی باشد. خیز براثر گرفتگی سیاه رگ ها یا نارسایی قلب یا به علت افزایش نفوذپذیری دیوارۀ مویرگ ها ایجاد می شود. از آن جمله است خیز ناشی از بیماری های کبدی، کلیوی یا سوء تغذیه. تجمع مایع در حفرۀ شکم آسیت نام دارد و از عوارض تشمع کبد (سیروز) است.