[ویکی فقه] خیرخواهی مستضعفان (قرآن). خداوند حکم برداشته شدن تکلیف جهاد از مستضعفان فاقد قدرت و هزینه جهاد را، در صورت حسن نیت و خیرخواهی آنان بیان فرموده است.
خداوند حکم برداشته شدن تکلیف جهاد از مستضعفان فاقد قدرت و هزینه جهاد را، در صورت حسن نیت و خیرخواهی آنان بیان فرموده است: «لّیس علی الضّعفآء ولا علی المرضی ولا علی الّذین لایجدون ما ینفقون حرج إذا نصحوا للّه ورسوله ما علی المحسنین من سبیل واللّه غفور رّحیم » بر ضعیفان و بیماران و آنها که وسیله ای برای انفاق (در راه جهاد) ندارند ایرادی نیست (که در میدان مبارزه شرکت نکنند) هرگاه برای خدا و رسولش خیر خواهی کنند (و از آنچه در توان دارند مضایقه ننمایند، چه اینکه) بر نیکوکاران راه مؤ اخذه نیست، و خداوند آمرزنده و مهربان است..
مقصود از ضعفاء در آیه شریفه
مقصود از «ضعفاء» بدلیل سیاق آیه کسانی اند که نیرو و توانائی جهاد ندارند، حال یا طبعا ناتوانند مانند اشخاص فلج و زمین گیر، و یا بخاطر عارضه موقتی که فعلا دست داده ، مانند کسالت و مرض . و مقصود از « الذین لا یجدون ما ینفقون »کسانی هستند که نیروی مالی و یا اسلحه و امثال آن را ندارند.پس ، از اینگونه افراد قلم تکلیف و حکم وجوب جهاد برداشته شده ، چون اگر برداشته نشود حرج و شاق است ، و همچنین لوازم و توابع آن از قبیل مذمت در دنیا و عقاب در آخرت نیز برداشته شده ، چون در حقیقت مخالفت در مورد اینان صدق نمی کند. این سه گروه در هر قانونی معافند، و عقل و منطق نیز معاف بودن آنها را امضاء می کند، و مسلم است که قوانین اسلامی در هیچ مورد از منطق و عقل جدا نیست .
← معنای حرج
سپس یک شرط مهم برای حکم معافی آنها بیان کرده ، می گوید این در صورتی است که آنها از هر گونه خیر خواهی مخلصانه درباره خدا و پیامبرش دریغ ندارند، یعنی گر چه آنها توانائی گرفتن سلاح بدست و شرکت در میدان نبرد ندارند ولی این توانائی را دارند که با سخن و طرز رفتار خود مجاهدان را تشویق کنند و مبارزان را دلگرم سازند، و روحیه آنها را با شمردن ثمرات جهاد تقویت کنند و به عکس تا آنجا که توانائی دارند در تضعیف روحیه دشمن و فراهم آوردن مقدمات شکست آنها کوتاهی نورزند، زیرا کلمه نصح که در اصل به معنی اخلاص است کلمه جامعی است که هر گونه خیر خواهی و اقدام مخلصانه را شامل می شود، و چون مساله جهاد مطرح است ناظر به کوششها و تلاشهائی است که در این زمینه صورت می گیرد.از پاره ای از روایات که مفسران در ذیل آیه نقل کرده اند چنین استفاده می شود که گروههای معذور نه تنها از تکلیف معافند و از مجازات بر کنار ، بلکه به مقدار اشتیاقشان به شرکت در میدان جهاد در پاداشها و افتخارات مجاهدان شریکند.
خداوند حکم برداشته شدن تکلیف جهاد از مستضعفان فاقد قدرت و هزینه جهاد را، در صورت حسن نیت و خیرخواهی آنان بیان فرموده است: «لّیس علی الضّعفآء ولا علی المرضی ولا علی الّذین لایجدون ما ینفقون حرج إذا نصحوا للّه ورسوله ما علی المحسنین من سبیل واللّه غفور رّحیم » بر ضعیفان و بیماران و آنها که وسیله ای برای انفاق (در راه جهاد) ندارند ایرادی نیست (که در میدان مبارزه شرکت نکنند) هرگاه برای خدا و رسولش خیر خواهی کنند (و از آنچه در توان دارند مضایقه ننمایند، چه اینکه) بر نیکوکاران راه مؤ اخذه نیست، و خداوند آمرزنده و مهربان است..
مقصود از ضعفاء در آیه شریفه
مقصود از «ضعفاء» بدلیل سیاق آیه کسانی اند که نیرو و توانائی جهاد ندارند، حال یا طبعا ناتوانند مانند اشخاص فلج و زمین گیر، و یا بخاطر عارضه موقتی که فعلا دست داده ، مانند کسالت و مرض . و مقصود از « الذین لا یجدون ما ینفقون »کسانی هستند که نیروی مالی و یا اسلحه و امثال آن را ندارند.پس ، از اینگونه افراد قلم تکلیف و حکم وجوب جهاد برداشته شده ، چون اگر برداشته نشود حرج و شاق است ، و همچنین لوازم و توابع آن از قبیل مذمت در دنیا و عقاب در آخرت نیز برداشته شده ، چون در حقیقت مخالفت در مورد اینان صدق نمی کند. این سه گروه در هر قانونی معافند، و عقل و منطق نیز معاف بودن آنها را امضاء می کند، و مسلم است که قوانین اسلامی در هیچ مورد از منطق و عقل جدا نیست .
← معنای حرج
سپس یک شرط مهم برای حکم معافی آنها بیان کرده ، می گوید این در صورتی است که آنها از هر گونه خیر خواهی مخلصانه درباره خدا و پیامبرش دریغ ندارند، یعنی گر چه آنها توانائی گرفتن سلاح بدست و شرکت در میدان نبرد ندارند ولی این توانائی را دارند که با سخن و طرز رفتار خود مجاهدان را تشویق کنند و مبارزان را دلگرم سازند، و روحیه آنها را با شمردن ثمرات جهاد تقویت کنند و به عکس تا آنجا که توانائی دارند در تضعیف روحیه دشمن و فراهم آوردن مقدمات شکست آنها کوتاهی نورزند، زیرا کلمه نصح که در اصل به معنی اخلاص است کلمه جامعی است که هر گونه خیر خواهی و اقدام مخلصانه را شامل می شود، و چون مساله جهاد مطرح است ناظر به کوششها و تلاشهائی است که در این زمینه صورت می گیرد.از پاره ای از روایات که مفسران در ذیل آیه نقل کرده اند چنین استفاده می شود که گروههای معذور نه تنها از تکلیف معافند و از مجازات بر کنار ، بلکه به مقدار اشتیاقشان به شرکت در میدان جهاد در پاداشها و افتخارات مجاهدان شریکند.
wikifeqh: خیرخواهی_مستضعفان_(قرآن)