خکارندوی غوری

[ویکی فقه] خُکارَندویِ غوری، نخستین قصیده سرای ادبیات پشتو در سده هفتم است. چون در زبان پشتو، اِبدال حرف «خ» به «ش» وجود دارد،
او را شُکارندو نیز گفته اند. پدرش، احمد کوتوال، در فیروزه کوه (نخستین پایتخت غوریان) می زیست. پس از گشوده شدن شهر غزنی/ غزنه در ۵۶۹، پادشاهان غوری (در نواحی غور) به سلطنت رسیدند. وقتی معزالدین محمد سام (حک: ۶۰۰ـ ۶۰۳)، در پی مرگ برادر بزرگ ترش غیاث الدین محمد، بر تخت نشست، خکارندو قصایدی در مدح او سرود و این نشان می دهد که شاعر در نیمه دوم سده ششم و اوایل سده هفتم می زیسته است. او احتمالا در فیروزکوه و شهرهای بُست و غزنی اقامت داشته، و شاعر دربار بوده و در لشکرکشی های معزالدین به هند، او را همراهی می کرده است.
ویژگی اشعار
خکارندوی غوری، از نخستین شاعران دوره اول ادبیات پشتو به شمار می آید. در بخش بازمانده از دیوان او، ماجرای عبور معزالدین از رود سند و رسیدن او به ناحیه سند، و تسلط وی بر شهرهای لاهور و دهلی، به طرز درخشانی وصف شده است. اشعار او علاوه بر ارزش ادبی، از حیث وصف طبیعت، به ویژه بهار، در نهایت زیبایی و سرزندگی است و سندی تاریخی و با ارزش به شمار می رود.