خوردگی

خوردگی یا زنگ زدگی ( به انگلیسی: Corrosion ) یک فرایند طبیعی است که فلزات خالص شده را به اشکال پایدارتر شیمیایی مانند اکسید، هیدروکسید یا سولفید تبدیل می کند. [ ۱] خوردگی به طور کلی به صورت از بین رفتن مواد به علت واکنش با محیط تعریف می شود.
پدیده خوردگی طبق تعریف، واکنش شیمیایی یا الکتروشیمیایی بین یک ماده، معمولاً یک فلز، و محیط اطراف آن می باشد که به تغییر خواص ماده منجر خواهد شد. پدیده خوردگی در تمامی دسته های اصلی مواد، شامل فلزات، سرامیکها، پلیمرها و کامپوزیتها اتفاق می افتد، اما وقوع آن در فلزات آنقدر شایع و فراگیر بوده و اثرات مخربی به جای می گذارد که هرگاه صحبت از خوردگی به میان می آید، ناخودآگاه خوردگی یک فلز به ذهن متبادر می شود.
خوردگی معمولاً فرایندی زیان آور است، لیکن گاهی مفید واقع می شود. به طور مثال آلودگی محیط به محصولات خوردگی و آسیب دیدن عملکرد یک سیستم از جنبه های زیان آور خوردگی و تولید انرژی الکتریکی در یک باتری و حفاظت کاتدی سازه های مختلف از فایده های آن هستند، اما تأثیرات مخرب و هزینه های به بار آمده بواسطه این فرایند به مراتب بیشتر است.
یکی از کهن ترین آثار خوردگی مربوط به دیوار آهنی قفقاز است که به فرمان کورش هخامنشی ساخته شد و بدستور وی روی آن را با مس پوشش دادند. آغاز پژوهش به گونه امروزی در انگلستان پس از غرق شدن کشتی جنگی HMS Alarm در سال ۱۷۶۱ میلادی بود. پس از آن ورقه های مسی به بدنه کشتی ها وصل می شد اما پس از چندی دیده شد که این ورقه ها در جاهایی که میخ های فولادی آن ها را نگه داشته بود، خورده شده اند ( خوردگی گالوانیک ) .
این دانش روزبه روز گسترده تر شد و امروزه شاخه مهمی در مهندسی و علوم پایه می باشد.
هر چند دانش مهندسی خوردگی در برخی از دانشگاه های دنیا از زیر شاخه های علم و مهندسی شیمی بوده و ارتباط تنگاتنگی نیز با آن دارد، در کشور ما سیاستگذاری در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بگونه ای بوده است که مهندسی خوردگی، از زیرشاخه های مهندسی مواد قرار داده شده است.
علم و مهندسی مواد که به شناخت ویژگی های فیزیکی و مکانیکی مواد مختلف، روش های ساخت آنها، روش های استحصال فلزات و مواد نوین می پردازد، به لحاظ ساختار آکادمیک در کشور ما در مقطع کارشناسی دارای سه زیر شاخه مهندسی متالورژی صنعتی، مهندسی متالورژی استخراجی و مهندسی سرامیک است.

خوردگی (corrosion)
خورده شدن و تخریب فلزات و آلیاژها، براثر واکنش های شیمیایی . زنگ زدن آهن و فولاد متداول ترین شکل خوردگی است . آهن در هوای مرطوب زنگ می زند. در این فرآیند، آهن با اکسیژن و آب ترکیب می شود و ماده ای به رنگ نارنجیِ متمایل به قهوه ای ایجاد می شود که زنگ آهن (اکسید آهن هیدراته) نام دارد. وجود دی اکسید گوگرد در هوا سبب افزایش سرعت خوردگی، و جاده های نمکی و شرایط خاص آب وهوایی سبب تسریع زنگ زدگی و پوسیدگی بدنۀ اتومبیل ها می شود. خوردگی عمدتاً فرآیندی الکتروشیمیایی است. وجود شرایط اسیدی و نمکی به تشکیل پیل های الکترولیتی روی سطح فلز کمک می کند. زنگار نمونه دیگری از خوردگی است. زنگار رسوبی است سبزرنگ که روی سطح مس و برنز تشکیل می شود و در واقع نوعی کربنات مس است . لایه ای که روی نقره تشکیل می شود و آن را کدر می کند نیز محصول خوردگی، و سولفید نقره است.