خودگردی ( به انگلیسی: Autorotation ) شرایطی در پرواز است که پروانهٔ اصلی بالگرد بدون دریافت نیرویی از موتور بچرخد. در این شرایط نیرویی که بالگرد را در آسمان نگه داشته است و از سقوط آن جلوگیری کرده، درواقع انرژی جنبشی ذخیره شده در پروانه اصلی است. در علم خلبانی بالگردها، به این حالت خودگردی می گویند. در این شرایط رفتار بالگرد همانند یک هواچرخ است. واژهٔ خودگردی برای نخستین بار در آغازین سالهای صنعت بالگردسازی در بازهٔ ۱۹۱۵ تا ۱۹۲۰ شنیده شد که به معنای چرخش خودبخود ملخ بدون پشتوانهٔ موتوری است. واژه خودگردی ویژهٔ بالگردهاست و برابر آن در هواپیما «گلاید کردن» نامیده می شود که به معنای سُرخوردن در هواست. [ ۱] [ ۲] [ ۳]
از آنجاییکه در شرایط خودگردی موتور دیگر به پروانه اصلی اتصال ندارد، نیروی رانش نه بیشتر می شود و نه پایدار است، بلکه هر لحظه درحال کاهش است؛ از این رو جریان هوا دیگر از سوی بالای پروانه به پایین جریان ندارد، بلکه از پایین به بالا جریان دارد که باعث می شود بالگرد هرلحظه ارتفاع ازدست بدهد. [ ۴]
کاربرد اصلی این ویژگی برای ایمنی بالگردهاست و زمانی به کار می رود که موتور یا کلاچ از کار افتاده باشد. بعبارت دیگر زمانی که موتور و پروانهٔ اصلی دیگر در ارتباط نباشند، خلبان باید با کشیدن یک اهرم که معمولاً در بالای سر خلبان جای دارد، گیربکس را از پروانه جدا کند تا خودگردی آغاز شود. در برخی از بالگردها این سامانه خودکار است و بلافاصله پس از نقص موتور، روشن می شود و پروانه را از گیربکس جدا می سازد. درصورتی که این سامانه توسط خلبان فعال نشود، گیربکس، انرژی جنبشی پروانه را به سرعت مصرف خواهد کرد و بالگرد همانند یک وزنه در جهت عمود با زمین سقوط آزاد می کند. طرز کار سامانهٔ خودگردی و شیوه های فرود در این وضعیت اضطراری، بخش مهمی در کلاس های آموزش خلبانی است که همهٔ خلبانان باید این روشها را پیش از انجام پروازهای تکی ( سولو ) ، در حضور آموزگار پرواز به خوبی یاد بگیرند. [ ۵] [ ۶]
در یک پرواز عادی با بالگرد، پروانه های بالگرد با نیرو گرفتن از موتور آن، هوا را از بالا به پایین می فشارند و نیروی برآر را تأمین می کنند. بعبارت دیگر گشتاور از موتور آغاز شده و سپس به گیربکس و پس از آن به پروانه منتقل می شود؛ ولی درصورتی که موتور از کار بیفتد، شرایط برعکس خواهد بود. در این شرایط انرژی جنبشی ذخیره شده در پروانه باید گیربکس اصلی را هم بچرخاند و از آنجایی که گیربکس بالگردها بسیار سنگین هستند، گشتاور ذخیره شده در پروانه به سرعت هدر می رود و پروانه طی چند ثانیه از حرکت بازمی ایستد که موجب سقوط آزاد بالگرد خواهد شد. به همین دلیل با بهره گیری از یک سامانهٔ «کلاچ ساچمه ای» گیربکس از پروانه جدا می شود تا پروانه برای مدت طولانی با انرژی جنبشی ذخیره شده اش خودگردی کند و همچنین از فشار جریان هوا رو به بالا برای ادامهٔ چرخش بهره ببرد. همهٔ بالگردهای تک موتوره در جهان به منظور دریافت گواهی ایمنی باید دارای سامانهٔ خودگردی ( Autorotation System ) باشند. [ ۷]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاز آنجاییکه در شرایط خودگردی موتور دیگر به پروانه اصلی اتصال ندارد، نیروی رانش نه بیشتر می شود و نه پایدار است، بلکه هر لحظه درحال کاهش است؛ از این رو جریان هوا دیگر از سوی بالای پروانه به پایین جریان ندارد، بلکه از پایین به بالا جریان دارد که باعث می شود بالگرد هرلحظه ارتفاع ازدست بدهد. [ ۴]
کاربرد اصلی این ویژگی برای ایمنی بالگردهاست و زمانی به کار می رود که موتور یا کلاچ از کار افتاده باشد. بعبارت دیگر زمانی که موتور و پروانهٔ اصلی دیگر در ارتباط نباشند، خلبان باید با کشیدن یک اهرم که معمولاً در بالای سر خلبان جای دارد، گیربکس را از پروانه جدا کند تا خودگردی آغاز شود. در برخی از بالگردها این سامانه خودکار است و بلافاصله پس از نقص موتور، روشن می شود و پروانه را از گیربکس جدا می سازد. درصورتی که این سامانه توسط خلبان فعال نشود، گیربکس، انرژی جنبشی پروانه را به سرعت مصرف خواهد کرد و بالگرد همانند یک وزنه در جهت عمود با زمین سقوط آزاد می کند. طرز کار سامانهٔ خودگردی و شیوه های فرود در این وضعیت اضطراری، بخش مهمی در کلاس های آموزش خلبانی است که همهٔ خلبانان باید این روشها را پیش از انجام پروازهای تکی ( سولو ) ، در حضور آموزگار پرواز به خوبی یاد بگیرند. [ ۵] [ ۶]
در یک پرواز عادی با بالگرد، پروانه های بالگرد با نیرو گرفتن از موتور آن، هوا را از بالا به پایین می فشارند و نیروی برآر را تأمین می کنند. بعبارت دیگر گشتاور از موتور آغاز شده و سپس به گیربکس و پس از آن به پروانه منتقل می شود؛ ولی درصورتی که موتور از کار بیفتد، شرایط برعکس خواهد بود. در این شرایط انرژی جنبشی ذخیره شده در پروانه باید گیربکس اصلی را هم بچرخاند و از آنجایی که گیربکس بالگردها بسیار سنگین هستند، گشتاور ذخیره شده در پروانه به سرعت هدر می رود و پروانه طی چند ثانیه از حرکت بازمی ایستد که موجب سقوط آزاد بالگرد خواهد شد. به همین دلیل با بهره گیری از یک سامانهٔ «کلاچ ساچمه ای» گیربکس از پروانه جدا می شود تا پروانه برای مدت طولانی با انرژی جنبشی ذخیره شده اش خودگردی کند و همچنین از فشار جریان هوا رو به بالا برای ادامهٔ چرخش بهره ببرد. همهٔ بالگردهای تک موتوره در جهان به منظور دریافت گواهی ایمنی باید دارای سامانهٔ خودگردی ( Autorotation System ) باشند. [ ۷]
wiki: خودگردی