خوانین لرستان

مهم ترین خوانین لرستان خوانین ایل بیرانوند هستند که از نواده دختری کریم خان زند پادشاه عادل ایران می باشند که در صحنه سیاست لرستان و کشور نقش مهمی ایفا کرده اند ایشان شامل خوانین مرادی و زکی یا همان زینبی می باشد قبل از هر چیزی به تعریف کلمه خان می پردازیم خان ( صورت قدیم خاقان ) یک عنوان عالی تُرکی و بیانگر اشرافیت بوده است که معنا و مفهوم آن به زمینه های تاریخی و اجتماعی بستگی دارد. [ ۱]
بر اساس نظر زبان شناس و فیلولوژیست، آمریکایی Alexander Vovin، واژه qaγan از زبان ینی سئیایی گرفته شده. این واژه یا کلمه در هزارهٔ پیش از میلاد مسیح به عنوان لقبی در فدراسیون شیونگ نو پذیرفته شده است[ ۲] و بعدها به دیگر زبان ها راه یافت. برخی نیز بر این باور هستند که ریشه شناسی واژه «خان» احتمالاً ترکی است، گرچه ممکن است از زبان کره، چین، یا زبان مغول پیوند داشته باشد. [ ۳] دیبو ( ۲۰۰۷ ) پیشنهاد می کند که ریشه ریشه شناسی نهایی خاقان از زبان ایران میانه *hva - kama - «خود فرمانروا، امپراتور» بر اساس دیدگاه بنونیست ۱۹۶۶ می آید. Savelyev و Jeong 2020 خاطرنشان می کنند که هر دو ریشه ریشه شناختی Khagan هستند. و معادل مؤنث آن خاتون ممکن است از زبان های ایرانی شرقی، به ویژه از «سکاهای اولیه *هواتون» گرفته شده باشد. ' ( < *hva - tāvyani ) ". [ ۴]
معنا و مفهوم واژه خان به زمینه های تاریخی و اجتماعی بستگی دارد و معنی آن بسته به مکان و دوره تاریخی بسیار متفاوت است. به عنوان مثال، در دوره امپراتوری مغول، این عنوان به خانواده نخبگان حاکم به عنوان صفت حاکمیت و تبار در خانواده چنگیزخان محدود می شد، در حالی که در زمان صفویان، یک عنوان برای منصب فرماندار بود ( پایین تر از مقام بیگلربیگی ) . در اواخر دوره قاجار، هنگامی که عناوین گسترش می یافت، استفاده از عنوان خان، از سران قبایل گرفته تا افراد با اقتدار یا صرفاً عنوانی برای احترام بود، و در دوره معاصر در ایران ممکن است به نام هر شخصی به عنوان احترام افزوده شود نا گفته نماند که خان در دوران قجر از نظر زمانی به دو قسم تقسیم می شد تا ا. اوایل حکومت ناصرالدین شاه لقب خان به هرکسی داده نمی شد و مختص افراد لایق و صاحب منصب بود اما از اواخر دوره ناصری از اهمیت این لقب نسبت به قبل کاسته شد و هرکسی با کارهای خاص یا داشتن مال و مادیات می توانست این لقب را اختیار کند. از خان به عنوان مکان هم یاد شده به عنوان مثال، خانبالیق ( پکن کنونی ) پایتخت قوبلای خان. از دوره مغول تا قرن نوزدهم میلادی، عنوان خان از مغولستان تا سراسر آسیای مرکزی و ایران، و در امپراتوری عثمانی مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه همچنان در آسیای میانه، هند و پاکستان کاربرد دارد، اما در ایران و ترکیه بسیار کمتر استفاده می شود. [ ۵]