[ویکی فقه] خوارج و قرآن. خوارج از گروههای جنجال آفرین قرون نخستین تاریخ اسلام گاه با اندکی هوادار به دلیل خصلتهای ویژه وبی باکی نشات گرفته از جمود و عصبیّت تنشهای مهمی در پهنه سیاسی و اعتقادی مسلمانان پدید آوردند.
خوارج پدیده ساده اندیشی وجمودگرایی متعصبانه گروهی بودند که در جنگ صفّین بازیچه زیرکان دنیادار قرار گرفتند و در نبرد با معاویه عامل دستیابی او به هدفهایش شدند.بیش از آن که بدانند وبفهمند مدّعی بودند و اعتذارشان بر کج فهمیها بیش از درنگ و تدبیرشان در امور بود!با این همه اگر در صدد شناخت فرق اسلامی و بازنگری دیدگاه آنان نسبت به قرآن باشیم ناگزیر باید خوارج را نیز یکی از فرقه ها بدانیم و آرای آنان را به نظاره بنشینیم.بسیاری از موّرخان حرکت خوارج را حرکتی دینی ـ اعتقادی معرفی کرده اند ولی مدارکی می نمایاند که آبشخوراین حرکت بویژه در (المحکمة الاولی) احساسات ناسیونالیستی و دشمنی با قریش بوده است!لازم به یاد است که دراین پژوهش به دیدگاههای عمومی خوارج و فرقه های معروف آنها اشاره خواهیم داشت واز فرقه اباضیه هرچند فرقه مشهوری است واکنون در عمان و بسیاری از کشورهای آفریقایی طرفدارانی دارد بحث نخواهیم کرد؛ زیرا این فرقه خود ادعا می کنند هیچ وجه مشترکی با خوارج ندارند. از این رو بررسی دیدگاههای فرقه اباضیه درباره قرآن مجالی دیگر می طلبد.
خوارج از دیدگاه خاندان رسالت
علی علیه السّلام از پیامبر روایت کرده است: (یخرج قوم من امّتی یقرؤون القرآن لیس قراءتکم الی قراءتهم بشیء ولاصلاتکم الی صلاتهم بشیء ولاصیامکم الی صیامهم بشیء یقرؤون القرآن یحسبون انه لهم وهو علیهم لاتجاوز صلاتهم تراقیهم یمرقون من الاسلام کما یمرق السهم من الرمیة لو یعلم الجیش الذین یصیبونهم ما قضی لهم علی لسان نبیّهم…) گروهی از امت من خروج خواهند کرد آنان قرآن می خوانند چنانکه خواندن شما در برابر آن چیزی نیست ونماز شما در برابر نماز آنان هیچ است و روزه شما در برابر روزه آنان ناچیز است. چنان قرآن می خوانند که گویا قرآن برای ایشان است. حال آن که قرآن علیه آنان است. نمازهایشان از استخوان گردن ایشان بالاتر نمی رود. چنان از اسلام می رمند که تیر از چله کمان می جهد. ای کاش هواداران و پیروانشان می دانستند پیامبرشان درباره ایشان چه گفته است.وعلی علیه السّلام وقتی از مذاکره با خوارج نا امید شد پس از حمد و ثنای خداوند و دعوت مردم به جهاد فرمود:(قاتلوا الخاطئین الضالین القاسطین المجرمین الذین لیسوا بقراء للقرآن و لا فقهاء فی الدین ولا علماء فی التاویل.) بکشید این خطاکاران گمراه نافرمان گناهکار را که نه قرآن می خوانند و نه دین را می فهمند ونه تاویل را می دانند.وبا وجود این علی علیه السّلام خوارج را گروهی می دانست که به انگیزه حقّ طلبی گام در مسیر ناحق نهاده اند. بدین جهت می فرمود:(لاتقاتلوا الخوارج بعدی فلیس من طلب الحقّ فاخطاه کمن طلب الباطل فادرکه.) پس از من با خوارج جنگ نکنید و آنان را نکشید؛ زیرا آن کسی که در جست وجوی حق بوده وبه خطا رفته با آن که در پی باطل بوده و بدان رسیده است برابر نیست.
روش تفسیری خوارج
گسترش سریع اسلام در سرزمینهای دور از شرق آسیا گرفته تا غرب افریقا واز جنوب اروپا تا جنوب آفریقا و آشنایی ملّتها نژادها شهرنشینان صحرا نشینان و دینداران گوناگون با معارف اسلام بسیاری از آنان را به آیین جدید علاقه مند ساخت.
← گرایش های گوناگون میان مسلمانان
...
خوارج پدیده ساده اندیشی وجمودگرایی متعصبانه گروهی بودند که در جنگ صفّین بازیچه زیرکان دنیادار قرار گرفتند و در نبرد با معاویه عامل دستیابی او به هدفهایش شدند.بیش از آن که بدانند وبفهمند مدّعی بودند و اعتذارشان بر کج فهمیها بیش از درنگ و تدبیرشان در امور بود!با این همه اگر در صدد شناخت فرق اسلامی و بازنگری دیدگاه آنان نسبت به قرآن باشیم ناگزیر باید خوارج را نیز یکی از فرقه ها بدانیم و آرای آنان را به نظاره بنشینیم.بسیاری از موّرخان حرکت خوارج را حرکتی دینی ـ اعتقادی معرفی کرده اند ولی مدارکی می نمایاند که آبشخوراین حرکت بویژه در (المحکمة الاولی) احساسات ناسیونالیستی و دشمنی با قریش بوده است!لازم به یاد است که دراین پژوهش به دیدگاههای عمومی خوارج و فرقه های معروف آنها اشاره خواهیم داشت واز فرقه اباضیه هرچند فرقه مشهوری است واکنون در عمان و بسیاری از کشورهای آفریقایی طرفدارانی دارد بحث نخواهیم کرد؛ زیرا این فرقه خود ادعا می کنند هیچ وجه مشترکی با خوارج ندارند. از این رو بررسی دیدگاههای فرقه اباضیه درباره قرآن مجالی دیگر می طلبد.
خوارج از دیدگاه خاندان رسالت
علی علیه السّلام از پیامبر روایت کرده است: (یخرج قوم من امّتی یقرؤون القرآن لیس قراءتکم الی قراءتهم بشیء ولاصلاتکم الی صلاتهم بشیء ولاصیامکم الی صیامهم بشیء یقرؤون القرآن یحسبون انه لهم وهو علیهم لاتجاوز صلاتهم تراقیهم یمرقون من الاسلام کما یمرق السهم من الرمیة لو یعلم الجیش الذین یصیبونهم ما قضی لهم علی لسان نبیّهم…) گروهی از امت من خروج خواهند کرد آنان قرآن می خوانند چنانکه خواندن شما در برابر آن چیزی نیست ونماز شما در برابر نماز آنان هیچ است و روزه شما در برابر روزه آنان ناچیز است. چنان قرآن می خوانند که گویا قرآن برای ایشان است. حال آن که قرآن علیه آنان است. نمازهایشان از استخوان گردن ایشان بالاتر نمی رود. چنان از اسلام می رمند که تیر از چله کمان می جهد. ای کاش هواداران و پیروانشان می دانستند پیامبرشان درباره ایشان چه گفته است.وعلی علیه السّلام وقتی از مذاکره با خوارج نا امید شد پس از حمد و ثنای خداوند و دعوت مردم به جهاد فرمود:(قاتلوا الخاطئین الضالین القاسطین المجرمین الذین لیسوا بقراء للقرآن و لا فقهاء فی الدین ولا علماء فی التاویل.) بکشید این خطاکاران گمراه نافرمان گناهکار را که نه قرآن می خوانند و نه دین را می فهمند ونه تاویل را می دانند.وبا وجود این علی علیه السّلام خوارج را گروهی می دانست که به انگیزه حقّ طلبی گام در مسیر ناحق نهاده اند. بدین جهت می فرمود:(لاتقاتلوا الخوارج بعدی فلیس من طلب الحقّ فاخطاه کمن طلب الباطل فادرکه.) پس از من با خوارج جنگ نکنید و آنان را نکشید؛ زیرا آن کسی که در جست وجوی حق بوده وبه خطا رفته با آن که در پی باطل بوده و بدان رسیده است برابر نیست.
روش تفسیری خوارج
گسترش سریع اسلام در سرزمینهای دور از شرق آسیا گرفته تا غرب افریقا واز جنوب اروپا تا جنوب آفریقا و آشنایی ملّتها نژادها شهرنشینان صحرا نشینان و دینداران گوناگون با معارف اسلام بسیاری از آنان را به آیین جدید علاقه مند ساخت.
← گرایش های گوناگون میان مسلمانان
...
wikifeqh: خوارج_و_قرآن